Εργατική Πρωτομαγιά: 6 επέτειοι σταθμοί στην νεότερη και σύγχρονη Ελληνική Ιστορία

Από το Σικάγο ως σήμερα, η Εργατική Πρωτομαγιά αποτελεί την μέρα σταθμό για τη αυτοσυνείδηση της εργατικής τάξης διεθνώς, παγκόσμιο κοινό σημείο αναφοράς, μέρα πολλών κινητοποιήσεων, αγώνων, θυσιών, υψηλού συμβολισμού, κάτι καθοριστικό για την εξέλιξη της παγκόσμιας ιστορίας. Ακολουθούν έξι επέτειοι της Εργατικής Πρωτομαγιάς που άφησαν το αποτύπωμα τους στη ροή της νεότερης και σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, της κατάκτησης δικαιωμάτων, θυσιών και μαζικών αγώνων.

–1η Μαΐου 1893:Ο Κεντρικός Σοσιαλιστικός Σύλλογος Αθηνών με πρωτεργάτη τον Σταύρο Καλλέργη, αποφασίζει κινητοποιήσεις όπου θα πραγματοποιούνταν τελικά στις 2 Μαΐου, ώστε να έχουν μεγαλύτερη μαζικότητα. Βασικά αιτήματα ήταν το 8ωρο, τη Κυριακή τα καταστήματα να είναι κλειστά και η σύνταξη στους ανήμπορους για εργασία.

1η Μαΐου 1924: Αιματηρά επεισόδια μεταξύ διαδηλωτών και αστυνομίας σημειώνονται στη μεγάλη συγκέντρωση που διοργανώνει το ΚΚΕ στην πλατεία Θεάτρου για την Εργατική Πρωτομαγιά, με αποτέλεσμα να σκοτωθεί ο νεαρός ζαχαροπλάστης Σωτήρης Παρασκευαΐδης και να τραυματιστούν άλλοι 17. Ο βουλευτής των Φιλελευθέρων Κώστας Ζαβιτσιάνος κάνει λόγο για «ερυθρό κίνδυνο». Διώξεις κατά του ΚΚΕ εντείνονται.

1η Μαΐου 1936: Δύο μέρες πριν οι καπνεργάτες της συµπρωτεύουσας έχουν κηρύξει γενική απεργία µε βασικά αιτήµατα την αναπροσαρµογή του ηµεροµισθίου, τη βελτίωση των παροχών του κλαδικού ταµείου για τους «παρήλικας και τους φυµατικούς» και τη χορήγηση έκτακτου επιδόµατος 500 δραχµών στους ανέργους εν όψει των εορτών του Πάσχα. Στις διεκδικήσεις έχουν ενταχθεί όµως και πολιτικά αιτήµατα, όπως «η χορήγηση γενικής αμνηστίας εις τους πολιτικούς φυλακισµένους, εξορίστους και καταδικασµένους, ιδιαίτερα των καπνεργατικών στελεχών». Καθημερινά οι δρόµοι της Θεσσαλονίκης πληµµυρίζουν από χιλιάδες µέλη της εργατικής τάξης όλων των κλάδων πλέον, αδιαφορώντας για τις σχετικές απαγορεύσεις διαδηλώσεων που εκδίδει η Χωροφυλακή. Πρωτοµαγιά του 1936 οι κινητοποιήσεις κλιµακώνονται με αποτέλεσμα δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενοι να έχουν κατακλύσει τη Θεσσαλονίκη.

Δυνάμεις του ΚΚΕ στήνουν οδοφράγματα σε στρατηγικά σημεία της πόλης. Η κορύφωση ήρθε όταν στις 8 Μαΐου η Αστυνοµία στήνει απέναντι από τα οδοφράγµατα των εργατών πολυβόλα και την εποµένη, ηµέρα Σάββατο, τα χρησιµοποιεί κατά του πλήθους. Πρώτος νεκρός από τις βολίδες πέφτει ο 25χρονος αυτοκινητιστής Τάσος Τούσης, στη διασταύρωση των οδών Βενιζέλου και Εγνατίας, ώρα 10.30 το πρωί. Η σφαίρα έχει διαπεράσει το κρανίο του, από το ένα αυτί στο άλλο. Σύντροφοί του από το Κοµµουνιστικό Κόµµα ξηλώνουν µια πόρτα και µεταφέρουν πάνω της το νεκρό κορµί και οργισµένοι κατευθύνονται προς το ∆ιοικητήριο. Κάποιοι βάφουν κόκκινα τα µαντήλια τους από το αίµα του άτυχου νεαρού που έτρεχε στους κροτάφους. Μέσα στις επόµενες ώρες θα σκοτωθούν άλλοι εννέα εργάτες. Οι διώξεις στο εργατικό κίνημα και το ΚΚΕ κορυφώθηκαν ώσπου τον Αύγουστο με την εγκαθίδρυση της δικτατορίας του Μεταξά με την βοήθεια του βασιλιά το κίνημα συνθλίφτηκε, όταν ήδη η αποσταθεροποίηση του αστικού πολιτικού στρατοπέδου ήταν σε αδιέξοδα. Λίγο καιρό μετά, ωστόσο η κατάκτηση της κοινωνικής ασφάλισης και η δημιουργία του ΙΚΑ επετεύχθη με βαρύ τίμημα.

–1η Μαίου 1944: Εκτελέστηκαν 200 Έλληνες κομμουνιστές από τους Γερµανούς, ως αντίποινα για τη δράση που επέδειξε ο ΕΛΑΣ κατά του κατακτητή και κυρίως για τη δολοφονία του διοικητή της 41ης Μεραρχίας Οχυρών και υποστρατήγου των ναζί Φραντς Κρεχ στην περιοχή των Μολάων Λακωνίας, στις 27 Απριλίου του ίδιου έτους. Το πρωινό της 1ης Μαΐου 1944, άνδρες της Βέρµαχτ πήραν από το στρατόπεδο του Χαϊδαρίου 200 κοµµουνιστές, παλαιούς δεσµώτες της Ακροναυπλίας και της Ανάφης, και τους οδήγησαν στο σκοπευτήριο της Καισαριανής.

Από τις 10.00 το πρωί µέχρι τις 2.00 µετά το µεσηµέρι τούς έστηναν κατά οµάδες των 20 κρατουµένων τη φορά στον τοίχο και τους εκτελούσαν µε οπλοπολυβόλα. Ανάµεσά τους ήταν ο πρώην βουλευτής του Κοµµουνιστικού Κόµµατος Στέλιος Σκλάβαινας, ο Ναπολέων Σουκατζίδης, που εκτελούσε και χρέη διερµηνέα, καθώς επίσης και ο Αντώνης Βαρθολοµαίος, που είχε τον ρόλο του στρατοπεδάρχη στον χώρο που κρατούνταν τον προηγούµενο καιρό. Στους δύο τελευταίους προτάθηκε να εκτελεστούν άλλοι Ελληνες πατριώτες στη θέση τους, αλλά εκείνοι αρνήθηκαν χωρίς δεύτερη σκέψη.

– 1η Μαΐου 1976: Βρίσκει τραγικό θάνατο κάτω από μυστηριώδεις συνθήκες στη Λεωφόρο Βουλιαγμένης, στο ύψος του Αγίου Δημητρίου, ο μεγάλος ήρωας του αντιδικτατορικού αγώνα και πολιτικός, μηχανικός, συγγραφέας και ποιητής, Αλέξανδρος Παναγούλης, όταν το αυτοκίνητο που οδηγούσε εξετράπη της πορείας του κι έπεσε σ’ ένα υπόγειο κατάστημα.

Ο Τύπος της εποχής έγραψε ότι κάποιοι ήθελαν να τον βγάλουν από τη μέση, επειδή είχε στην κατοχή του απόρρητα έγγραφα της δικτατορίας που έδειχναν τις σχέσεις γνωστών πολιτικών προσώπων της μεταπολιτευτικής περιόδου με τη δικτατορία, τα οποία ήθελε να αποκαλύψει στις δίκες που ακολούθησαν και στο Τύπο.

–1η Μαίου 2010: Την Πρωτομαγιά του 2010 πραγματοποιήθηκαν διάφορες εκδηλώσεις στο κέντρο της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης και άλλων μεγάλων πόλεων. Το κλίμα ήταν επηρεασμένο από τις οικονομικές εξελίξεις, το ΔΝΤ και το πρώτο μνημόνιο. Το κλίμα ήταν εκρηκτικό ενώ κόσμος από την 1η Μαίου κατέβαινε στους δρόμους. Ήταν μία ξεχωριστή Εργατική πρωτομαγιά καθώς είχε εξέλιξη γεγονότων και διάρκεια. Διάφορα επεισόδια πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη, ανάμεσα τους και ο προπηλακισμός του πρώην προέδρου της Βουλής Απόστολου Κακλαμάνη,στην οδό Κοραή από ομάδα διαδηλωτών, που τον περικύκλωσαν και τον εξύβρισαν. Η ΓΣΕΕ πραγματοποίησε στην Αθήνα εκδηλώσεις στην πλατεία Κλαυθμώνος ενώ το ΠΑΜΕ και το ΚΚΕ οργάνωσε στην Αθήνα πορεία από την πλατεία Συντάγματος προς την Αμερικανική Πρεσβεία. Την επόμενη ημέρα, η Κυβέρνηση ανακοίνωσε τα μέτρα για την ένταξη στο πρόγραμμα στήριξης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η ψήφισή τους θα γινόταν στις 6 Μαΐου, ενώ η ΓΣΕΕ, η ΑΔΕΔΥ και το ΠΑΜΕ είχαν ήδη ανακοινώσει Πανελλαδική Απεργία για την προηγούμενη μέρα, 5 Μαΐου. Στις 5 Μαΐου κηρύχθηκε πανελλαδική απεργία κατά των νέων μέτρων λιτότητας και την εμπλοκή της Ελλάδας στο ΔΝΤ, στην οποία συμμετείχαν όλες οι μεγάλες συνδικαλιστικές οργανώσεις της χώρας και είχε πολύ μεγάλη συμμετοχή, με την ΓΣΕΕ να κρίνει, από πλευρά συμμετοχής, την απεργία ως απόλυτα επιτυχημένη. Παράλληλα διοργανώθηκαν πορείες σε όλες τις μεγάλες πόλεις.

Η πορεία της Αθήνας ήταν μία από τις μεγαλύτερες που έχει καταγραφεί στην Ελλάδα στην πρόσφατη ιστορία της, με τον αριθμό των διαδηλωτών να εκτιμάται μεταξύ 140.000 και 200.000. Η πορεία της Αθήνας ήταν μαζική, με συγκρούσεις του λαού με τις αστυνομικές δυνάμεις. Πολίτες έφτασαν μέχρι τα σκαλιά στην είσοδο του Κοινοβουλίου.

Ωστόσο εκείνη τη μέρα σημειώθηκε ένα τραγικό γεγονός. Η εξέγερση σημαδεύτηκε από το θάνατο τριών εργαζομένων, της Παρασκευής Ζούλια, 35 ετών, της Αγγελικής Παπαθανασοπούλου (εγκύου στον 4ο μήνα), 32 ετών, και του Επαμεινώνδα Τσακάλη, 36 ετών. Οι τρεις αυτοί εργαζόμενοι βρήκαν το θάνατο, όταν τρία άτομα, αγνώστων στοιχείων έσπασαν το τζάμι της εισόδου, πέταξαν μία μολότωφ και αμέσως μετά ένα μπουκάλι με βενζίνη μέσα στο κτίριο της τράπεζας Marfin Bank στην οδό Σταδίου, όπου εργάζονταν, με αποτέλεσμα να ξεσπάσει πυρκαγιά.

Όπως διαπιστώθηκε, και οι τρεις δεν κατάφεραν να βγουν έξω εγκαίρως και πέθαναν από ασφυξία που προκλήθηκε από τις αναθυμιάσεις και τον πυκνό καπνό. Το γεγονός έγινε πρώτο θέμα στα ξένα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Όταν ο Ανδρέας Βγενόπουλος επισκέφτηκε την τράπεζα λίγες ώρες μετά τον εμπρησμό, δέχτηκε αποδοκιμασίες από το συγκεντρωμένο πλήθος.

https://www.youtube.com/watch?v=-VcgLeRjWcE

Την ίδια μέρα, η Ομοσπονδία Τραπεζοϋπαλληλικών Οργανώσεων Ελλάδος, κήρυξε 24ωρη απεργία για την επομένη (6 Μαΐου 2010), με αφορμή το συμβάν των τριών νεκρών της Marfin. Η ΟΤΟΕ σε ανακοίνωσή της, επέρριψε την ηθική ευθύνη για τον εμπρησμό στην «…ασκούμενη πολιτική, στην επιχειρησιακή στάση της αστυνομίας αλλά και στις διοικήσεις των τραπεζών που εμποδίζουν τη συμμετοχή των εργαζομένων στις κινητοποιήσεις, ενώ με την ανευθυνότητά τους δεν λαμβάνουν εγκαίρως όλα τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας…». Οι πραγματικά ένοχοι δεν έχουν βρεθεί ποτέ, η υπόθεση διχάζει ακόμα τη κοινή γνώμη, σε μία υπόθεση όπου πολλά δείχνουν ότι αποτέλεσε μία προβοκάτσια σκοτεινών κύκλων του κράτους που ενοχοποίησαν το πλήθος που βρισκόταν στις συγκεντρώσεις. Η υπόθεση έχει πολλά ερωτηματικά.

 

Πηγές: Το Χρονικό του 20ου αιώνα, εκδ. Δομική

Πηγή φωτογραφιών και πληροφοριών: inred.gr, Agrinionews.gr, sansimera.gr, TheCaller.gr, 902.gr, https://anarchypress.wordpress.com/