Βίλχελμ Ράιχ: » Άκου ανθρωπάκο»

Σαν σήμερα, στις 3 Νοεμβρίου 1957, πεθαίνει ο Αυστριακός ψυχίατρος, συγγραφέας και φιλόσοφος Βίλχελμ Ράιχ. Υπήρξε μαθητής του πατέρα της Ψυχανάλυσης Σίγκμουντ Φρόυντ και από τις πιο ριζοσπαστικές προσωπικότητες στην ιστορία της ψυχιατρικής. Όντας Μαρξιστής, έλαβε μέρος στους κοινωνικούς αγώνες της περιόδου ενώ υπήρξε δραστήριο μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Γερμανίας από το οποίο διαγράφηκε το 1933, για διαφωνίες κυρίως ως προς τη φύση και την ερμηνεία του φασιστικού κινήματος που εκείνη την περίοδο εξαπλωνόταν στην Ευρώπη.

Ειδικότερα, τότε ήταν που ανέπτυξε κάποιες ψυχολογικές θεωρίες με αποτέλεσμα να έρθει σε ρήξη με το ψυχαναλυτικό κίνημα όσο και με τους κομμουνιστές. Όσον αφορά την αντίθεση που υπήρξε με το ΚΚ Γερμανίας, αυτή έγκειται κυρίως στο γεγονός ότι ο Βίλχελμ Ράιχ με το έργο του, “Η μαζική ψυχολογία του φασισμού” υποστήριξε τη σύνδεση της αυταρχικής καταστολής των ενστίκτων και της φασιστικής ιδεολογίας, καθώς και τον ρόλο της οικογένειας και της εκκλησίας σε αυτό. Ο Ράιχ θεωρούσε ότι »τα οργανωμένα φασιστικά κινήματα προκύπτουν από ανορθολογικές χαρακτηρολογικές δομές του σύγχρονου ανθρώπου, του οποίου οι βασικές βιολογικές ανάγκες και τάσεις καταστέλλονται για αιώνες. Η πατριαρχική οικογένεια ως πυρήνας του κράτους δημιουργούσε κατά το Ράιχ χαρακτήρες που υποτάσσονται στην καταπιεστική τάξη, παρά την ταπείνωση και τα δεινά που τους προκαλούνται με αυτό τον τρόπο. Δεν πίστευε ότι ο φασισμός είχε ιδεολογικό υπόβαθρο ή ότι προέκυπτε από τη δράση ατόμων, εθνικών ή πολιτικών ομάδων και μέσα από την εξέλιξη και τις αντιθέσεις του καπιταλιστικού συστήματος.»

Στο συγκεκριμένο ζήτημα, η άνοδος του Χίτλερ στην εξουσία καθώς και ο τρόπος και οι κοινωνικές ομάδες που τον πλαισίωσαν, καταρρίπτει τη θεωρία αυτή του Ράιχ ως προς τον φασισμό. Έτσι το 1933 διαγράφηκε από το Κομμουνιστικό Κόμμα της Γερμανίας. Όμως ειδικά στο τομέα της σεξουαλικής απελευθέρωσης κυρίως αλλά και της ευρύτερης ψυχανάλυσης, ο Ράιχ είχε πολύ ουσιαστική προσφορά ενώ κριτική είχε ασκήσει και γα το ζήτημα της Σεξουαλικής απελευθέρωσης στην ΕΣΣΔ. Μετά την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία το 1933 μετανάστευσε στη Σκανδιναβία, όπου τα αποτελέσματα της έρευνάς του στον χώρο, της βιολογίας, πλέον, τον απομάκρυναν από τις επικρατούσες ψυχαναλυτικές απόψεις. Από το 1940 μέχρι τον θάνατό του το 1957 έζησε στις ΗΠΑ. Εκεί οι ιδέες του εξελίχθηκαν σε βαθμό που οδήγησαν σε μια επιστημονική συνολική θεώρηση της ανθρώπινης παθολογίας και φύσης την οποία ονόμασε «οργονομία», η οποία αντιμετωπίστηκε από την ακαδημαική και επιστημονική ελίτ ως »ψευδοεπιστήμη».

Το βιβλίο του »Άκου Ανθρωπάκο» (1948) αποτελεί ένα από τα »διαμάντια» του 20ου αιώνα που επηρέασε γνωστούς ψυχοθεραπευτές, καλλιτέχνες, διανοούμενους και γενικότερα πολλούς ανθρώπους σε όλο το κόσμο. Η κριτική του απέναντι στα κοινωνικά και σεξουαλικά ήθη ενέπνευσε τα νεανικά κινήματα αμφισβήτησης των δεκαετιών του 1960 και 1970 για τη σεξουαλική απελευθέρωση ενώ δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν πως η συμβολή του στην εξέλιξη της επιστήμης της ψυχολογίας του περασμένου αιώνα υπήρξε ουσιαστική. Τη δεκαετία του 1950 συγκρούστηκε με τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ για το θέμα της ιατρικής εφαρμογής της οργονομίας. Η σύγκρουση αυτή τερματίστηκε με την πολύκροτη δικαστική διαμάχη όπου έληξε με καταδικαστική απόφαση για τον ίδιο ενώ οι Αμερικανικές Αρχές άρχισαν να καταστραφούν τα έργα του στην πυρά και τα υπόλοιπα να λογοκρίνονται με τον ίδιο να καταλήγει στη φυλακή το Μάρτιο του 1957.

Λίγους μήνες αργότερα, στις 3 Νοεμβρίου, πεθαίνει από ανακοπή καρδιάς μέσα στο κελί του, στο oμοσπονδιακό σωφρονιστήριο του Λιούσμπεργκ της Πενσιλβάνια. Ο Ράιχ στη διαθήκη του ζήτησε τα υπόλοιπα κείμενα του να δημοσιοποιηθούν 50 χρόνια μετά το θάνατο του, κάτι που έγινε το 2007, όταν η βιβλιοθήκη της ιατρικής σχολής του Χάρβαρντ τα έθεσε στη διάθεση του κοινού προς επιστημονική μελέτη. Οι θεωρίες του για τη σεξουαλικότητα τον έκαναν πολύ δημοφιλή ειδικά στη νεολαία όπου πολλοί τον τοποθετούν ως τον θεωρητικό δημιουργό της λεγόμενης “Σεξουαλικής Επανάστασης”.