Τομά Σανκαρά: «Αυτός που σε ταΐζει, σε ελέγχει»

Ήταν 15 Οκτωβρίου 1987, όταν δολοφονήθηκε ο στρατιωτικός, μαρξιστής, κιθαρίστας, πολιτικός Τομά Σανκαρά κατά τη διάρκεια πραξικοπήματος εναντίον του. Διετέλεσε πρωθυπουργός της Δημοκρατίας του Άνω Βολτά και τελικά πρόεδρος της ίδιας χώρας, την οποία μετονόμασε σε Μπουρκίνα Φάσο, από το 1983 μέχρι το 1987. Ήταν ο θεωρητικός του παναφρικανισμού και μεγάλος πολέμιος του ιμπεριαλισμού. Κατά τη φοίτηση του σε στρατιωτικές σχολές ως αξιωματικός, είδε τις λαϊκές εξεγέρσεις της ηπείρου του και τη δεκαετία του 70 μελέτησε έργα των Μαρξ – Λένιν. Αφού επέστρεψε στη χώρα του, πολέμησε το 1974 σε έναν συνοριακό πόλεμο μεταξύ Άνω Βολτά και Μάλι, όπου κέρδισε την αναγνώριση ως ηρωικός πολεμιστής. Χαρακτηριστικό είναι ότι μετά από κάποια χρόνια θα αποκήρυσσε τον πόλεμο αυτό ως «άχρηστο και άδικο». Παράλληλα υπήρξε δεινός κιθαρίστας, καθότι αγαπούσε πολύ να περνάει το χρόνο του μελετώντας και παίζοντας κιθάρα. Το 1976, σε ηλικία μόλις 27 ετών, έγινε διοικητής του Κέντρου Εκπαιδεύσεως Κόμαντο στο Πο.

Το ίδιο έτος γνώρισε τον Μπλαίζ Κομπαορέ στο Μαρόκο. Επί προεδρίας του συνταγματάρχη Ζερμπό, μία ομάδα νέων αξιωματικών συνέστησε μία οργάνωση, την «Ομάδα Κομμουνιστών Αξιωματικών (ROC), τα επιφανέστερα μέλη της οποίας ήταν ο Ανρί Ζονγκό, ο Μπουκαρύ Λινγκανί, ο Κομπαορέ και ο ίδιος ο Σανκαρά. Το 1982 έγινε ακόμα ένα πραξικόπημα, που έφερε τον Σανκαρά στη θέση του πρωθυπουργού στις 10 Ιανουαρίου 1983. Η οριστική του σύγκρουση με τον ιμπεριαλισμό αρχίζει όταν μετά από μία επίσκεψη του συμβούλου επί αφρικανικών θεμάτων της γαλλικής κυβέρνησης Μιτεράν, στις 17 Μαΐου 1983, ο Σανκαρά απολύθηκε με συνοπτικές διαδικασίες και τέθηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό λόγω των κατηγοριών που εξαπέλυσε στον γαλλικό ιμπεριαλισμό. Τον Αύγουστο του ίδιου έτους ξέσπασε εξέγερση όπου έφερε τον Σανκαρά στη θέση του προέδρου της χώρας σε ηλικία 33 χρονών. »Ο Τσε της Αφρικής» τότε ξεκίνησε μια προσπάθεια να αλλάξει τα πάντα. Αφαίρεσε τις περισσότερες εξουσίες των φυλάρχων-τσιφλικάδων οι οποίοι κατείχαν τεράστιες ιδιόκτητες εκτάσεις, τις οποίες μοίρασε στους αγρότες, αφού πρώτα άλλαξε το όνομα της χώρας σε Μπουρκίνα Φάσο, που σημαίνει «η γη των όρθιων ανθρώπων». Με μία σειρά προγραμμάτων για την άρδευση και τη διανομή λιπασμάτων, μέσα σε 4 χρόνια η Μπουρκίνα Φάσο έφθασε να γίνει αυτάρκης σε τρόφιμα. Οργανώθηκαν προγράμματα για τη στέγαση και τις υποδομές ενώ δημιουργήθηκαν εργοστάσια κατασκευής τούβλων για να κτιστούν σπίτια που θα αντικαθιστούσαν τις παραγκουπόλεις των πόλεων.

Σημαντικό είναι το πρόγραμμα μαζικών εμβολιασμών για να καταπολεμήσει την πολιομυελίτιδα, τη μηνιγγίτιδα και την ιλαρά. Μέσα σε μια εβδομάδα εμβολιάσθηκαν 2,5 εκατομμύρια κάτοικοι. Παράλληλα μέσω κεντρικού σχεδιασμού φυτεύτηκαν εκατομμύρια δέντρα και κατασκευάστηκαν δρόμοι και 700 χιλιόμετρα σιδηροδρομικής γραμμής δίχως ιδιαίτερη τεχνική και οικονομική βοήθεια από το εξωτερικό ενώ πολέμησε τον αναλφαβητισμό με εκπαιδευτικά δωρεάν προγράμματα. Μεγάλη βαρύτητα έδωσε στα Λαϊκά Δικαστήρια και στα δικαιώματα των γυναικών της οποίας η θέση αναβαθμίστηκε. Είχε επικριθεί από τη διεθνή κοινότητα για εκτελέσεις πολιτικών του απερχόμενου πολιτικού συστήματος. Νομοθέτησε για τη λιτότητα των δημοσίων υπαλλήλων στο δημόσιο βίο, ενώ προχώρησε σε μαζικές εθνικοποιήσεις και συστάσεις συμβουλίων. Το πρόγραμμα του δεν πρόλαβε να υλοποιηθεί καθώς το 1987 ο πρώην σύντροφος του, Κομπαορέ, κάτω από την απαίτηση της γαλλικής αστικής τάξης της οποίας οι εταιρείες ήθελαν τον έλεγχο του ορυκτού πλούτου της χώρας,μέσω της γαλλικής κυβέρνησης που πήρε υπό τον έλεγχο της τον Κομπαορέ, σταμάτησε τις εθνικοποιήσεις και σχεδόν όλες τις πολιτικές του Σανκαρά ενώ έφερε ξανά στη χώρα το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Παγκόσμια Τράπεζα.

Η δικτατορία του Κομπαορέ παρέμεινε στην εξουσία επί 27 χρόνια, μέχρι που ανατράπηκε από λαϊκή εξέγερση το 2014. Το σώμα του Σανκαρά διαμελίστηκε την ημέρα του πραξικοπήματος και τάφηκε σε άγνωστο μέρος. Αποτελεί σύμβολο αγώνα και όπως προαναφέρθηκε, ο μεγάλος αγωνιστής μαρξιστής θεωρητικός του παναφρικανισμού, θεωρείται »Ο Τσε της Αφρικής». Αυτό που κρατάμε σαν συμπέρασμα είναι η περιβόητη φράση του που είναι τόσο επίκαιρη.. «Αυτός που σε ταΐζει, σε ελέγχει»