Αν την αλήθεια φοβάσαι, ψέματα μην πεις:Το ζήτημα της Βενεζουέλας – Του Αποστόλη Σερέτη

Το τελευταίο διάστημα βλέπουμε τις εξελίξεις στη Βενεζουέλα με πολύ μεγάλη ανησυχία. Άρθρα επί άρθρων έχουν γραφτεί για το τι συμβαίνει στη χώρα, αναλύσεις επί αναλύσεων και γενικότερα επικρατεί μία φρενίτιδα ειδησεογραφίας κι ένας δημοσιογραφικός ζήλος άνευ προηγουμένου αν λάβουμε υπόψη μας ότι αυτός ο ζήλος δεν επιδείχθηκε και δεν επιδεικνύεται για τον λοιμό στην Υεμένη, τη σφαγή των Παλαιστινίων στη Λωρίδα της Γάζας, το σύστημα δουλοκτησίας που επανήλθε στη Λιβύη, στους βομβαρδισμούς της Συρίας, ούτε στη σφαγή των Αφγανών ή των Κούρδων. Ωστόσο τι είναι αυτό που κάνει τόσο ξεχωριστή την περίπτωση της Βενεζουέλας πολιτικά αλλά και οικονομικά; Με ποια πολιτικά επιχειρήματα πρέπει να γίνει ο κοινωνικός διάλογος γύρω από το ζήτημα της Βενεζουέλας και γιατί αφορά όλους τους λαούς του κόσμου; Υπάρχει σοσιαλισμός στη Βενεζουέλα ή δικτατορία ή τίποτα από τα δύο; Ποια είναι τα πραγματικά γεγονότα που κρύβονται από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης για να εξυπηρετήσουν το γεγονός ότι η ελίτ της χώρας μας έχει ταυτίσει τα συμφέροντα της με τα συμφέροντα των ΗΠΑ;
Στο παρακάτω άρθρο, θα επιχειρηθεί να δοθούν απαντήσεις σε πολλά ερωτήματα, με ψύχραιμη και κριτική ματιά, ώστε να μπορέσει ο αναγνώστης να βγάλει τα συμπεράσματα του, μακριά από τις κορώνες παροξυσμού που επικρατούν και να γίνει επιτέλους κατανοητή αυτή η σύνθετη πραγματικότητα της Βενεζουέλας. Γι’ αυτό πρώτα θα παραθέσω κάποια ιστορικά στοιχεία πριν βγάλουμε κρίσιμα συμπεράσματα.

 

Η Βενεζουέλα μέχρι τον Τσάβες

Η πορεία της ιστορίας της Βενεζουέλας, είναι γεμάτη από πολιτικές αστάθειες αλλά κυρίως από δικτατορικά και φιλοαμερικανικά καθεστώτα από την περίοδο της απελευθέρωσης από την Ισπανική Αυτοκρατορία και την περίοδο της Ανεξαρτησίας. Συγκεκριμένα, ο Σιμόν Μπολίβαρ ο Απελευθερωτής, μαζί με τον Αντόνιο Χοσέ ντε Σούκρε και τον Χοσέ Αντόνιο Πάες κέρδισαν το 1819 τους φιλοβασιλικούς και δημιούργησαν τη Δημοκρατία της Μεγάλης Κολομβίας, δηλαδή τη σημερινή Κολομβία, τη Βενεζουέλα, τον Ισημερινό και τον Παναμά.

Το 1821 κέρδισε τη μάχη του Καραμπομπό και ο Μπολίβαρ διασφάλισε την ανεξαρτησία της Βενεζουέλας. Σημαντικό είναι να αναφερθεί το γεγονός πως η Βενεζουέλα ήταν η πρώτη χώρα της αμερικανικής ηπείρου, βόρειας, κεντρικής και νότιας, όπου η δουλεία καταργήθηκε από το 1854. Το 1859 όμως ξέσπασε εμφύλιος πόλεμος, γνωστός ως Ομοσπονδιακός Πόλεμος ενώ ακολούθησε διαμάχη με το Ηνωμένο Βασίλειο σχετικά με τα εδάφη του Εσεκίμπα της Γουιάνας, έως ότου διεθνής επιτροπή αποφάσισε ότι ανήκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο. Από τα τέλη του 19ου και αρχές του 20ου αιώνα υπήρξαν πολλές συγκρούσεις και μεγάλη κυβερνητική αστάθεια. Έτσι ακολούθησε μία μακρά περίοδος με αρκετές δεκαετίες πολιτικής κρίσης και στρατιωτικών καθεστώτων, όπως αυτό του στρατηγού Χουάν Βισέντε Γκόμες (1908-1935) και του Μάρκος Πέρες Χιμένες (1948-1958). Στις αρχές του 20ού αιώνα, ο Κιπριανό Κάστρο αρνήθηκε να πληρώσει τα χρέη της χώρας, με αποτέλεσμα η Αγγλία, Γερμανία και Ιταλία να απαντήσουν με ναυτικό αποκλεισμό της χώρας από το Δεκέμβριο του 1902 και μέχρι το Φεβρουάριο του 1903. Η ανακάλυψη των αποθεμάτων πετρελαίου του Μαρακαΐμπο πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και ήταν κομβική για την πορεία της ιστορίας της Βενεζουέλας αλλά και για ένα κύκλο γεγονότων που μέχρι και τις μέρες μας είναι αλληλένδετος. Η χώρα άρχισε να αναπτύσσεται οικονομικά χάρη στο πετρέλαιο της στο πλαίσιο ενός μείγματος κεϋνσιανής και περονικής πολιτικής. Ωστόσο από τη δεκαετία του 60 και μετά άρχισαν να επικρατούν στη Βενεζουέλα φιλοαμερικάνικες κυβερνήσεις.
Το 1958 εξελέγη πρόεδρος ο Ρόμουλο Μπετανκούρτ, επικεφαλής του κόμματος Δημοκρατική Δράση (AD). Το 1960, με νέα δημοκρατική κυβέρνηση, ο υπουργός υδρογονανθράκων Χουάν Πάμπλο Πέρες Αλφόνσο οδήγησε στη δημιουργία του ΟΠΕΚ (Οργανισμός Εξαγωγών Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών: Ιδρύθηκε στη Βαγδάτη το 1960 από το Ιράν, Ιράκ, Κουβέιτ, Σαουδική Αραβία και Βενεζουέλα). Στις 3-5 Ιουνίου του 1962 σημειώθηκαν σφοδρές συγκρούσεις μεταξύ κυβερνητικών στρατευμάτων και εξεγερμένων σοσιαλιστικών και κομμουνιστικών οργανώσεων στους δρόμους του Πουέρτο Καβέγιο, καθώς η χώρα συγκλονιζόταν από κύμα βίας μετά τη διακοπή των διπλωματικών της σχέσεων με την Κούβα το Νοέμβριο του 1961, έπειτα από πιέσεις των ΗΠΑ. Την περίοδο της μεγάλης παγκόσμιας πετρελαϊκής κρίσης του 1973 η χώρα γνώρισε τεράστια οικονομική ανάπτυξη χάρη στην αύξηση των τιμών του πετρελαίου.

Τη δεκαετία του 60, όπως και στη Γουατεμάλα, Κολομβία, έτσι και στη Βενεζουέλα ήταν σε κλιμάκωση ο ανταρτοπόλεμος που διεξήγαγε το Κομμουνιστικό Κόμμα Βενεζουέλας σε συνεργασία με το MIR (Κίνηση Επαναστατικής Αριστεράς) όπου είχαν δημιουργήσει έναν ισχυρό επαναστατικό στρατό, το FLN-FALN με εξέχουσα προσωπικότητα τον Ντάγκλας Μπράβο. Η εγκατάλειψη της ένοπλης πάλης από το MIR, οι διενέξεις μέσα στο ΚΚΒ αλλά και η υποστήριξη των ΗΠΑ στη κυβέρνηση, έδωσαν τέλος στον ένοπλο αγώνα. Το ΚΚΒ αναδίπλωσε τις θέσεις του, άλλαξε στρατηγική πάλης και εγκαταλείφθηκε η ένοπλη λύση. Ο αγώνας αυτός ουσιαστικά έληξε με την ήττα των επαναστατών κομμουνιστών, ωστόσο η ίδια η κοινωνία της Βενεζουέλας, με την ενίσχυση του Κομμουνιστικού Κόμματος τη δεκαετία του 60, την επικράτηση του Κάστρο στη Κούβα αλλά και μέσα από τον πολυετή ανταρτοπόλεμο, άρχισε να ριζοσπαστικοποιείται και να ασκεί πολιτικές πιέσεις για φιλολαϊκές μεταρρυθμίσεις στη κυβέρνηση. Έτσι το 1973, η Βενεζουέλα ψήφισε την κρατικοποίηση των πετρελαιοβιομηχανιών, η οποία τέθηκε σε εφαρμογή το 1976, με την εταιρεία Petróleos de Venezuela (PDVSA). Τα επόμενα χρόνια η Βενεζουέλα δημιούργησε ένα τεράστιο σύστημα διυλιστηρίων και αγορών στις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Ωστόσο, τα πράγματα άλλαξαν ριζικά από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, όταν η πτώση των διεθνών τιμών του μαύρου χρυσού έφερε οικονομική λιτότητα και κοινωνική αναταραχή. Παράλληλα οι ΗΠΑ ασκούσαν πιέσεις για αποκρατικοποιήσεις στο τομέα του πετρελαίου.

Η κατάσταση από τα τέλη της δεκαετίας του 70 στη χώρα άρχισε να γίνεται τρομακτική. Οι οικονομικές πολιτικές των κυβερνήσεων του Λουί Χερέρα Κάμπινς και του Τζέιμι Λουσίνκι που ακολουθούν, αποτυγχάνουν παταγωδώς. Γίνεται μια προσπάθεια προκειμένου να ελεγχθεί η κρατική διαφθορά και το μαύρο χρήμα, χωρίς όμως ουσιαστικά αποτελέσματα. Πέντε χρόνια αργότερα, το 1988, και ένα χρόνο πριν από το Καρακάσο, εκλέγεται πανηγυρικά ο Πέρεζ, λαμβάνοντας σχεδόν τέσσερα εκατομμύρια ψήφους. Ο Πέρεζ προσπαθεί να εφαρμόσει κάποιες διαρθρωτικές αλλαγές στην οικονομία και επαγγέλλεται την απελευθέρωσή της μέσω ενός προγράμματος μακροοικονομικής προσαρμογής που προωθείται διακαώς από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Η Βενεζουέλα υποβάλλεται σε ένα πρόγραμμα σταθερότητας υπό την επίβλεψη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, προκειμένου να λάβει περίπου 4,5 δισεκατομμύρια δολάρια για τα επόμενα 3 χρόνια. Το πρόγραμμα όμως στην πράξη δυναμιτίζει τα κοινωνικά θεμέλια. Η απελευθέρωση των τιμών και η κατάργηση των ελέγχων συναλλάγματος τινάζει στον αέρα τα χαμηλά εισοδήματα και μέσα σε μια νύχτα δημιουργεί στρατιές νεόπτωχων. Στις 26 Φεβρουαρίου του 1989, το υπουργείο Ενέργειας ανακοινώνει αύξηση 30% στην τιμή του φυσικού αερίου και νέες αυξήσεις στις τιμές των εισιτηρίων των αστικών συγκοινωνιών, οι οποίες προβλέπεται να διπλασιαστούν μετά το πρώτο τρίμηνο του έτους. Τότε όλο και περισσότεροι πολίτες από τις περιοχές Κάτια, Ελ Βάλε και Αντιμάνο αρχίζουν να συγκεντρώνονται σε διάφορα σημεία διαδηλώνοντας και κλιμακώνοντας την αντίδραση τους. Ο στρατός αναλαμβάνει γρήγορα δράση και προκειμένου να καταστείλει το συντομότερο τη λαϊκή εξέγερση, ακροβολίζεται στις φτωχογειτονιές και πυροβολεί πολίτες από ταράτσες. Η κυβέρνηση έκανε λόγο για 300 νεκρούς όμως οι διαδηλωτές για πάνω από 3500.

Ο Ούγκο Τσάβες άρχισε από τότε να οργανώνει μία ομάδα κατώτερων αξιωματικών και υπαξιωματικών με σκοπό να ανατρέψει τη κυβέρνηση. Έτσι στις 4 Φεβρουαρίου 1992 ξεσπάει ένα οργανωμένο πραξικόπημα το οποίο ωστόσο απέτυχε. 70 νεκροί ήταν ο απολογισμός της ένοπλης σύγκρουσης, ενώ ο Τσάβες βγήκε δημόσια και ανέλαβε την ευθύνη. Η κίνηση του αυτή, δημιούργησε ένα ντελίριο γύρω από το πρόσωπο του και άρχισε να γίνεται σύμβολο του λαού της Βενεζουέλας. Ο Τσάβες φυλακίστηκε για δύο χρόνια μόνο αφού έλαβε χάρη. Το 1993 ο Πέρεζ κατηγορήθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο για υπεξαίρεση 17.000.000 δολαρίων από το δημόσιο. Το 1997 ο Ούγκο Τσάβες ανακοίνωσε την υποψηφιότητα του κηρύττοντας τη νέα Μπολιβαριανή Σοσιαλιστική επανάσταση ενώ αντίπαλος του ήταν η πρώην μις κόσμος Ιρένε Σάις. Ο Ούγκο Τσάβες υποσχόταν σοσιαλιστικές μεταρρυθμίσεις και μία σειρά μέτρων για τη βελτίωση του επιπέδου ζωής των φτωχών, εμβάθυνση της δημοκρατίας, μοίρασμα κερδών από τα πετρέλαια. Για να αντιληφθεί κανείς το πως ήταν η Βενεζουέλα μέχρι το 1998 αρκεί να δει τους αριθμούς. Το 21% του πληθυσμού ήταν υποσιτισμένο, το 90% των τροφίμων το 1980 ήταν εισαγόμενο, ο υποσιτισμός των παιδιών ήταν στο 7,7%, η παιδική θνησιμότητα ήταν από τις υψηλότερες στο κόσμο, το 27% του πληθυσμού ήταν αναλφάβητο ενώ 6 στους 10 πολίτες ζούσαν στα Μπάριος (φαβέλες).

 

Ο Τσάβες στην εξουσία: Πώς έγινε το πρώτο τηλεοπτικό πραξικόπημα του 2002 και ποια η πολιτική του Τσάβες;

Ο Τσάβες εξελέγη πρόεδρος στις εκλογές της 6ης Δεκεμβρίου 1998 με τη μεγαλύτερη συμμετοχή των τελευταίων 4 δεκαετιών, της τάξεως του 56,2%. Ο Τσάβες εφάρμοσε το πολιτικό του πρόγραμμα που περιλάμβανε αναδιανομή της γης, προγράμματα στέγασης, μόρφωσης, περίθαλψης και παιδείας για τους φτωχούς. Στις 2 Φεβρουαρίου 1999, ορκίστηκε και διά δημοψηφίσματος δημιούργησε Συντακτική Εθνοσυνέλευση. Ακολούθησε η νίκη του στις βουλευτικές εκλογές, με το κόμμα του να καταλαμβάνει τις 120 επί συνόλου 131 εδρών. Η χώρα μετονομάστηκε σε «Μπολιβαριανή Δημοκρατία της Βενεζουέλας προς τιμή του Σιμόν Μπολιβάρ. Η θητεία του προέδρου καθιερώθηκε στα 6 χρόνια και επετράπη η δεύτερη θητεία των Προέδρων. Ο Τσάβες, βάσει του νέου Συντάγματος, ξαναεκλέχθηκε πρόεδρος και ορκίστηκε στις 10 Ιανουαρίου του 2001.
Η πρώτη περίοδος της διακυβέρνησης της σοσιαλιστικής κυβέρνησης ήταν ιδιαίτερα ταραγμένη. Τα έσοδα από το πετρέλαιο επιδοτούσαν υποκαταστήματα σουπερ μαρκετ στα μπάριος ενώ το κράτος παρέμβαινε με στόχο τη διατήρηση χαμηλών τιμών. Χαρακτηριστικό είναι ότι πίσω από πακέτα ρυζιού ή σαπουνιού ήταν τυπωμένα τα συνταγματικά δικαιώματα του λαού. Το δημόσιο σχολείο καθιερώθηκε δωρεάν για όλους, με ένα γεύμα ημερησίως. Βασικός στόχος ήταν η εξάλειψη του αναλφαβητισμού με εκπαιδευτικά δωρεάν προγράμματα για όλες τις ηλικίες. Εμπόδια στο Τσάβες ήταν το γεγονός πως δεν προχώρησε σε αλλαγή ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής, με αποτέλεσμα πολλές φορές να αντιμετωπίζει σαμποταζ στην παραγωγή ή συγκρούσεις από συνδικάτα που ελέγχονταν από την αντιπολίτευση. Τα ιδιωτικά κανάλια έκαναν έκκληση αντίστασης πολώνοντας τη κατάσταση από την πρώτη μέρα της εκλογής του Τσάβες. Πολυκαταστήματα, γήπεδα γκολφ και λέσχες, εργοστάσια, ακριβά εστιατόρια και ιδιοκτησίες της οικονομικής ελίτ έμειναν απείραχτα, ωστόσο η αστική τάξη της Βενεζουέλας έχανε την πολιτική ισχύ κι αυτό οφειλόταν στον έλεγχο της πετρελαιοβιομηχανίας, όπου πουλούσαν πετρέλαιο σε χαμηλή τιμή στις ΗΠΑ και ένα μεγάλο μέρος το καρπώνονταν εκείνοι με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί στο ανατολικό Καράκας, μία περιοχή αστών όπου πλούτιζε επί δεκαετίες από την πετρελαιοβιομηχανία και έλεγχε την αντιπολίτευση πλέον.
Το πραξικόπημα του 2002, έχει πολλά κοινά σημεία με ότι συμβαίνει σήμερα στη Βενεζουέλα και δεν ήταν κάτι που έγινε ξαφνικά. Από τις αρχές του 2002 η αντιπολίτευση με την οικονομική ελίτ έκαναν σχέδια με τα ΜΜΕ όπου ηγήθηκαν σε αυτό που ακολούθησε. Παράλληλα ο Διευθυντής της CIA, George Tenet (1997-2004), είχε δηλώσει παραμονές του πραξικοπήματος : Η Βενεζουέλα είναι εμφανώς σπουδαία ως Τρίτη στο κόσμο πετρελαιοπαραγωγός χώρα. Θα έλεγα ότι ο κ. Τσάβεζ όπως ίσως πιστεύει και το State Department μάλλον δεν δίνει προτεραιότητα στα συμφέροντα των ΗΠΑ. Την ίδια περίοδο σε συνέντευξη του σε μεγάλο τηλεοπτικό δίκτυο, ο Collin Powell, σύμβουλος εθνικής ασφάλειας στη κυβέρνηση Ρέιγκαν και γενικός γραμματέας της κυβέρνησης Μπους 2001-2005 είχε επισημάνει: Μας ανησυχούν ορισμένες ενέργειες του προέδρου Τσάβεζ καθώς και οι αντιλήψεις του περί δημοκρατικού συστήματος.
Μάρτιο του 2002 ξεκινάνε διαδηλώσεις αντιφρονούντων που από τα 4 ιδιωτικά κανάλια της χώρας, παρακινούνταν σε εξέγερση. Στις 11 Απριλίου πραγματοποιήθηκε συλλαλητήριο εναντίον του Τσάβες στο κέντρο του Καράκας. Την ίδια μέρα έγινε και συλλαλητήριο Τσαβίστας έξω από το προεδρικό μέγαρο Μιραφλόρες. Τα συλλαλητήρια έγιναν χωριστά, όμως ακολούθησε μία σειρά ασυνήθιστων γεγονότων. Χωρίς προειδοποίηση ένας διαδηλωτής οδήγησε τους αντιπάλους του Τσάβεζ προς το προεδρικό μέγαρο. Ο φωτογράφος Wendy Olivo που ήταν εκεί, όπως δήλωσε αργότερα, ρώτησε έναν από τους διοργανωτές γιατί κατευθύνονται προς το προεδρικό μέγαρο και έλαβε την απάντηση: Εγώ κάνω κουμάντο εδώ κι εσείς να κοιτάτε τη δουλειά σας. Είναι προαποφασισμένο να πάμε στο Μιραφλόρες. Πρόεδρος της Βενεζουέλας ορκίστηκε ο μεγαλοεπιχειρηματίας Πέδρο Καρμόνα.
Ο κόσμος προσπάθησε να αλλάξει την πορεία ωστόσο οι οργανωτές ήταν ανένδοτοι. Καθώς πλησίαζαν ακούστηκαν πυροβολισμοί. Ελεύθεροι σκοπευτές έριχναν αδιακρίτως σε πολίτες. Την ίδια στιγμή που συνέβη αυτό, τα 4 αντικυβερνητικά κανάλια εμφάνισαν εικόνες με ανθρώπους μαζεμένους και κάποιους πολίτες να με όπλα να πυροβολούν ενώ υποστήριξαν ότι ήταν υποστηρικτές του Τσάβες που έριχναν από μία γέφυρα κάτω σε αντικυβερνητικούς. Όμως από άλλη κάμερα λήψης φάνηκε ότι κάτω από τη γέφυρα δεν περνούσαν αντικαθεστωτικοί αλλά οι άνθρωποι που ήταν στη γέφυρα έκαναν προσπάθεια να προστατευτούν και να αποφύγουν βολές ελεύθερων σκοπευτών από τις ταράτσες και αντικαθεστωτικών αστυνομικών από το δρόμο! Την ίδια στιγμή τα κανάλια διέκοψαν τη σφαγή στη γέφυρα για να δείξουν τους στρατιωτικούς που κατηγορούσαν τον Τσάβες για τη σφαγή και το μακελειό με τους ελεύθερους σκοπευτές. Η βόμβα έσκασε όμως όταν ο ανταποκριτής του CNN στο Καράκας, Ότο Νιούσταλντ, αποκάλυψε δημόσια ότι οι στρατηγοί είχαν βιντεοσκοπήσει το διάγγελμα την προηγούμενη μέρα από τα επεισόδια!
Οι κάτοικοι των μπάριος άρχισαν να μαζεύονται στους δρόμους, να προσφωνούν τον Τσάβες και άρχισαν να αντιδρούν. Μπροστά στη μεγάλη λαϊκή δύναμη, ο στρατός υποστήριξε το λαό και την ίδια μέρα ο πρόεδρος του εθνικού στρατού William Lara δήλωσε: Το 98% των ενόπλων δυνάμεων επανεπιβεβαιώνουν την αφοσίωση τους στο σύνταγμα και στη μπολιβαριανή δημοκρατία της Βενεζουέλας.
Πλήθος κόσμου κατευθύνθηκε προς το προεδρικό μέγαρο και το ανακατέλαβε ενώ οι πραξικοπηματίες φυγαδεύτηκαν στις ΗΠΑ και τα μεσάνυχτα ο Τσάβες επέστρεψε με ελικόπτερο 48 ώρες μετά την απαγωγή του και τη κράτηση του σε αμερικανική βάση. Πλέον ξαναγύρισε στην εξουσία και παρά τις σκληρές απεργίες που διοργάνωσαν συνδικάτα με ηγεσίες προσκείμενες στην αντιπολίτευση, διατήρησε την εξουσία και προχώρησε σε σύγκρουση με τις ΗΠΑ πολιτική, όχι και οικονομική. Τους πρώτους 8 μήνες μετά το πραξικόπημα, ιδιωτικά ΜΜΕ και η διεύθυνση της Εθνικής Εταιρείας Πετρελαίου ξεκίνησε μία απεργία που παρέλυσε τη χώρα και προκάλεσε τρομερή ύφεση. Η κατάσταση ήταν οριακή όμως η Κούβα έστειλε χιλιάδες γιατρούς και φάρμακα δωρεάν για να ανοίξουν κλινικές. Ο Τσάβες ανταπέδωσε με την πώληση φθηνού πετρελαίου.
Η κυβέρνηση εθνικοποίησε τα πετρέλαια και ξεκίνησε το πρόγραμμα της. Τα μέτρα που πάρθηκαν και του εξασφάλισαν το 2012 μία συντριπτική νίκη στις εκλογές ποικίλουν και αξίζει να επισημανθούν τα αποτελέσματα της φιλολαϊκής πολιτικής του. Η παιδική θνησιμότητα μειώθηκε από τους 25 θανάτους στα 1000 παιδιά το 1990 στους 13 το 2010. Το 96% του πληθυσμού έχει πλέον πρόσβαση σε καθαρό νερό (ένας από τους στόχους του). Το 1998 υπήρχαν 18 γιατροί ανά 10.000 κατοίκους, σήμερα υπάρχουν 58. Το σύστημα δημόσιας υγείας έχει περίπου 95.000 γιατρούς. Χρειάστηκαν τέσσερις δεκαετίες ώστε οι προηγούμενες κυβερνήσεις να κατασκευάσουν 5.081 κλινικές, αλλά σε μόλις 13 χρόνια η Μπολιβαριανή κυβέρνηση έχτισε 13.721 (αύξηση 169,6%).

Η Barrio Adentro (το πρόγραμμα πρωτοβάθμιας φροντίδας με τη βοήθεια περισσότερων από 8.300 Κουβανών γιατρών) έχει σώσει περίπου 1,4 εκατομμύρια ζωές σε 7.000 κλινικές. Μόνο το 2011, 67.000 πολίτες της Βενεζουέλας έλαβαν δωρεάν φάρμακα υψηλού κόστους για 139 παθήσεις όπως ο καρκίνος, η ηπατίτιδα, η οστεοπόρωση, η σχιζοφρένεια, κ.α. Στο πλαίσιο μίας επιθετικής κοινωνικής πολιτικής, το σχέδιο Bolívar 2000 ήταν το πρώτο που εφαρμόστηκε και προέβλεπε την ενεργοποίηση περί των 40.000 στρατιωτών, οι οποίοι πόρτα πόρτα ενεπλάκησαν σε μία σειρά ενεργειών για την καταπολέμηση της φτώχειας, μαζικών εμβολιασμών, σε διανομή φαγητού στις παραγκουπόλεις και μιας άνευ προηγουμένου εκστρατείας εκπαίδευσης. Ακολούθησαν αλλεπάλληλες μεταρρυθμίσεις για την εκπαίδευση και μόρφωση τουλάχιστον 1,5 εκατομμυρίου αναλφάβητων ενηλίκων, την ανέγερση χιλιάδων οικιστικών μονάδων για τη στέγαση των οικονομικά ασθενέστερων και αστέγων, την δωρεάν υγεία και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, την ανακατανομή του πλούτου και αναδιανομή γης που κατείχαν λίγοι μεγαλογαιοκτήμονες, ντόπιοι ή ξένοι, σε πολίτες της Βενεζουέλας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, ΔΝΤ, ΟΗΕ, OPEC και άλλους διεθνείς οργανισμούς, από το 1999 και σε μία δεκαετία, το ποσοστό ανεργίας έπεσε από το 14,5% στο 7,6%. Το ποσοστό των πολιτών που ζούσαν σε ακραία φτώχεια μειώθηκε από το 23,4%, το 1999 στο 8,5% το 2011. Παράλληλα η παιδική θνησιμότητα έπεσε από τους 20 στους 13 θανάτους ανά 1.000 γεννήσεις ενώ ο αναλφαβητισμός σχεδόν εξαλείφθηκε (μεταξύ 2001 και 2007 ο πήγε από 7 στο 5%).
Η Βενεζουέλα απέκτησε τις περισσότερες μονάδες εντατικής θεραπείας στη Νότια Αμερική. Ένα δίκτυο 127 δημόσιων φαρμακείων πωλούν φάρμακα με επιδότηση εξασφάλισαν για τους πολίτες έκπτωση 34-40%. 51.000 άτομα μεταφέρθηκαν στην Κούβα για εξειδικευμένη θεραπεία των ματιών μέσω του προγράμματος φροντίδας «Αποστολή Milagro». Μέσω του προγράμματος αυτού έχει αποκατασταθεί η όραση σε 1,5 εκατομμύριο πολίτες της Βενεζουέλας. Έντονη υπήρξε και η πολιτική συμμετοχή στη Βενεζουέλα. Το σύστημα περιλαμβάνει 30.000 κοινοτικά συμβούλια, τα οποία καθορίζουν τις τοπικές κοινωνικές ανάγκες και επιτρέπουν στους κατοίκους να είναι πρωταγωνιστές των αλλαγών που απαιτούν. Την περίοδο 1999 – 2014, μέχρι και τις αρχές της διακυβέρνησης του Μαδούρο, δημιουργήθηκε μία βιομηχανική και γεωργική υποδομή που 40 χρόνια πριν οι προηγούμενες κυβερνήσεις είχαν αποτύχει να δημιουργήσουν, λειτουργώντας κυρίως με μία μεσαία τάξη πλούσιων μισθωτών από τα πετρέλαια και κάποιους ιδιοκτήτες βιομηχανιών σε τομείς της μεταποίησης ή στον αγροτικό τομέα, να κατέχουν την πολιτική ισχύ για 40 χρόνια. Συνολικά αυτή τη 15ετία μειώθηκε η φτώχεια κατά 50% και η απόλυτη φτώχεια κατά 70%. Το μοντέλο κοινοτικής περιουσίας όπου 100 οικογένειες με μέσο όρο 500 άτομα, είχε μία περιοχή δική της περίπου 200 εκτάρια, λειτούργησε με αποτέλεσμα να καλυφθεί η εγχώρια ζήτηση σε όσπρια και λαχανικά ενώ αυξήθηκε η αγροτική παραγωγή που έδωσε τη δυνατότητα αυτάρκειας.

Όσον αφορά τις εκλογικές αναμετρήσεις και το κατά πόσο ήταν δικτάτορας, ο Τσάβες, ακολούθησε τον έννομο δρόμο της συνταγματικότητας και της προσαρμογής στους αστικούς θεσμούς. Δηλαδή με λίγα λόγια, δεν προχώρησε σε οποιοδήποτε επαναστατικό μετασχηματισμό αλλά μέσα από εκλογικές διαδικασίες παρέμενε πρόεδρος της χώρας νικώντας σε πάνω από 10 εκλογικές αναμετρήσεις. Στις προεδρικές εκλογές της 3ης Δεκεμβρίου 2006 ο Τσάβες επανεξελέγη από τον πρώτο γύρο για έξι ακόμα χρόνια και ο αντίπαλός του, κυβερνήτης της πετρελαιοπαραγωγού επαρχίας Σούλια, παραδέχτηκε αμέσως την ήττα του. Ο Τσάβες συγκέντρωσε περί το 63% των ψήφων ενώ οι διεθνείς παρατηρητές επιβεβαίωσαν ότι δεν υπήρξε ζήτημα νοθείας. Η επανεκλογή του για τρίτη φορά ερμηνεύτηκε ως ψήφος υπέρ του σοσιαλιστικού του σχεδίου. Ο Τσάβες είχε εξαγγείλει προεκλογικά την επιτάχυνση της αγροτικής μεταρρύθμισης με τη διανομή σε ακτήμονες μεγάλων γεωργικών «τσιφλικιών» και την ενίσχυση του κρατικού ελέγχου στο πετρελαϊκό μονοπώλιο της χώρας.
Στις 10 Ιανουαρίου 2007 ο Τσάβες ορκίστηκε για μια ακόμα θητεία. Στις 2 Νοεμβρίου του 2007 η Εθνοσυνέλευση με 160 ψήφους υπέρ και 7 κατά ενέκρινε τις συνταγματικές μεταρρυθμίσεις που είχε προτείνει η κυβέρνηση του Τσάβες. Το 2009 το Κοινοβούλιο ενέκρινε τροπολογία του Συντάγματος με βάση την οποία καταργούνται οι περιορισμοί στην ανανέωση της θητείας προσώπων που εκλέγονται σε διάφορα αξιώματα απευθείας από το λαό, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου. Στις 11 Φεβρουαρίου του 2009 σε τηλεοπτική του συνέντευξη, ο Τσάβες ανακοίνωσε ότι αποτράπηκε απόπειρα πραξικοπήματος. Σύμφωνα με ανακοίνωση, συνελήφθησαν εν ενεργεία στρατιωτικοί, που βρίσκονταν σε επαφές με στρατιωτικό στις ΗΠΑ. Στο δημοψήφισμα, που διεξήχθη στις 15 Φεβρουαρίου του 2009, το 54% των ψηφοφόρων ψήφισε υπέρ της κατάργησης του Συνταγματικού Άρθρου το οποίο περιόριζε στις τρεις θητείες την παραμονή του ίδιου προσώπου στο ανώτατο αξίωμα της χώρας που σήμαινε ότι ο Τσάβεζ θα διεκδικούσε νόμιμα κι άλλη προεδρεία, τη τέταρτη στη σειρά. Συνακόλουθα, προκηρύχθηκε η διεξαγωγή δημοψηφίσματος για το Φεβρουάριο της ίδιας χρονιάς, ώστε ο Τσάβες να διεκδικήσει και τέταρτη συνεχόμενη προεδρική θητεία, το 2012. Στις βουλευτικές εκλογές που διενεργήθηκαν το 2010, το Σοσιαλιστικό Κόμμα του προέδρου Τσάβες κέρδισε 94 έδρες. Στις προεδρικές εκλογές στις 7 Οκτωβρίου 2012 νίκησε τον αντίπαλό του, εξασφαλίζοντας και νέα προεδρική θητεία.

 

Υπάρχει κοινοβουλευτικό καθεστώς στη Βενεζουέλα και ποιος είναι ο Γκουαιδό και ο ρόλος των ΗΠΑ;

Ο Τσάβεζ νικήθηκε από το καρκίνο του παχέος εντέρου, στις 6 Μαρτίου 2013. Μετά τον θάνατο του, ο Μαδούρο ανέλαβε τις εξουσίες του Προέδρου. Στις 14 Απριλίου 2013 προκηρύχθηκαν εκλογές για νέο Πρόεδρο τις οποίες ο Μαδούρο κέρδισε ως υποψήφιος του Ενωμένου Σοσιαλιστικού Κόμματος της Βενεζουέλας με ποσοστό 50.62% και ορκίστηκε Πρόεδρος της Βενεζουέλας στις 19 Απριλίου 2013. Αξίζει να αναφερθεί ότι από το 1998 μέχρι σήμερα έχουν 5 (πέντε) προεδρικές εκλογές, 4 (τέσσερις) κοινοβουλευτικές εκλογές, 6 (έξι) περιφερειακές εκλογές, 4 (τέσσερις) δημοτικές εκλογές, 4 (τέσσερα) δημοψηφίσματα και μία εθνική διαβούλευση. Σύνολο, 23 εκλογές σε 20 χρόνια. Όλες με το ίδιο εκλογικό σύστημα, το οποίο ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Τζίμι Κάρτερ (που έχει συμμετάσχει ως παρατηρητής σε εκλογές σε δεκάδες χώρες) χαρακτήρισε ως «το ασφαλέστερο στον κόσμο».
Μαδούρο και Ενωμένο Σοσιαλιστικό Κόμμα όπως αποδείχτηκε, δεν μπόρεσαν να ανατρέψουν τη κατάσταση που προκάλεσε η παγκόσμια κρίση του πετρελαίου. Συγκεκριμένα, το 2015 το εισόδημα της Βενεζουέλας από το εξωτερικό έπεσε θεαματικά κατά 64% λόγω της παγκόσμιας πτώσης των τιμών του πετρελαίου που οδήγησε σε μεγάλες ελλείψεις στην αγορά και σε οικονομική κρίση. Οι βαρύτατες επιπτώσεις της καπιταλιστικής κρίσης στα λαϊκά στρώματα, απλοποιούνται και επιχειρείται από την αντιπολίτευση και τους συμμάχους στο εξωτερικό να παρουσιαστούν ως «αποτυχία του σοσιαλισμού». Ταυτόχρονα, η κατάσταση επιδεινώθηκε, διότι η πτώση των τιμών πετρελαίου εκτιμήθηκε ως μία ευκαιρία από τις ΗΠΑ για αλλαγή καθεστώτος. Έτσι από το 2014 το Κογκρέσο των ΗΠΑ επιβάλει κυρώσεις, το 2015 ο Ομπάμα τις αυξάνει κηρύσσοντας τη Βενεζουέλα «απειλή για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ» και το 2017 ο Τραμπ τις κλιμακώνει εμποδίζοντας ακόμη και την αγορά φαρμάκων και τροφίμων. Μέσα σε όλη αυτή την ασφυκτική κατάσταση για το λαό της Βενεζουέλας, εμφανίστηκε πριν λίγους μήνες ο Γκουαιδό. Ποιος όμως είναι πραγματικά ο Γκουαιδό;

Στις 5 Οκτωβρίου 2005, με τη δημοτικότητα του Τσάβες στο αποκορύφωμά της, πέντε φοιτητές (ανάμεσα τους ο Γκουαιδό) έφτασαν στο Βελιγράδι, στη Σερβία, για να ξεκινήσουν την εκπαίδευση τους στην ΟΤΠΟΡ, οργάνωσης που δημιουργήθηκε για την αποσταθεροποίηση του Μιλόσεβιτς. Οι φοιτητές εκπαιδεύτηκαν από το Κέντρο Εφαρμοσμένων Μη Βίαιων Δράσεων και Στρατηγικών, (CANVAS). Η ομάδα αυτή χρηματοδοτείται κατά κύριο λόγο από το Εθνικό Ταμείο για τη Δημοκρατία, παράρτημα της CIA. Το CANVAS, το οποίο έχει στενή σχέση και με την «αντιεξουσιαστική» ΟΤΠΟΡ καθοδηγείται ιδεολογικά από τον Gene Sharp, (τον λεγόμενο «Clausewitz του μη βίαιου αγώνα»), συνεργάτη του αναλυτή της Υπηρεσίας Πληροφοριών της Άμυνας, (DIA), Robert Helvey.

Βασικό θέμα της συνεργασίας τους ήταν η εκπόνηση ενός σχεδίου υβριδικού πολέμου, με στόχο κράτη που αντιστέκονται στην μονοπωλιακή κυριαρχία της Ουάσινγκτον. Η CANVAS έχει την έδρα της στο Βελιγράδι και λειτουργεί υπό την αιγίδα των αμερικανικών οργανώσεων Freedom House και του Εθνικού Ιδρύματος υποστήριξης της Δημοκρατίας (NED), ενώ χορηγοί του είναι το Ίδρυμα Ροκφέλερ, το ίδρυμα Σόρος , το Ινστιτουτο Αϊνστάιν και το Διεθνές Ρεπουμπλικάνικο Ινστιτούτο. Άξιο αναφοράς είναι και το γεγονός ότι παρακολουθούσε σεμινάρια στη Σερβία, όπως δήλωσε στο πρακτορείο TASS o αντιπρόεδρος της επιτροπής εξωτερικών υποθέσεων του Συμβουλίου της Ομοσπονδίας (άνω βουλή) Αντρέι Κλίμοφ, κατά την διάρκεια της επίσκεψης του στο Βελιγράδι.
Το 2007 ο Γκουαιδό μετακόμισε στην Ουάσιγκτον για να εγγραφεί στο Πρόγραμμα Διακυβέρνησης και Πολιτικής Διαχείρισης στο Πανεπιστήμιο George Washington υπό την κηδεμονία του οικονομολόγου Luis Enrique Berrizbeitia, ενός από τους κορυφαίους νεοφιλελεύθερους οικονομολόγους της Λατινικής Αμερικής. Ο οποίος είχε διατελέσει εκτελεστικός διευθυντής του ΔΝΤ.

Ο Γκουαιδό οργάνωνε βίαιες συγκεντρώσεις μετά την άρνηση της κυβέρνησης της Βενεζουέλας να ανανεώσει την άδεια του Radio Caracas Televisión (RCTV) του ιδιωτικού σταθμού που διαδραμάτισε ηγετικό ρόλο στο πραξικόπημα του 2002 εναντίον του Τσάβες. Τότε δημιουργήθηκε και μια ομάδα στελεχών», η «Generation 2007», με στόχο την ανατροπή του καθεστώτος της Βενεζουέλας. Βασικός συνεργάτης του Γκουαιδό ήταν ο «ακτιβιστής» Yon Goicoechea, ο οποίος την επόμενη χρονιά, ανταμείφθηκε για τις προσπάθειές του με το βραβείο Milton Friedman του Ινστιτούτου Cato για την προώθηση της ελευθερίας, μαζί με ένα βραβείο αξίας 500.000 δολαρίων, το οποίο επένδυσε στην οικοδόμηση του πολιτικού δικτύου Liberty First (Primero Justicia). Στο ξενοδοχείο Fiesta Mexicana, τα ηλεκτρονικά μηνύματα ανέφεραν ότι ο Γκουαιδό και οι συνάδελφοί του εργάσθηκαν γύρω από ένα σχέδιο για την ανατροπή του προέδρου Τσάβες δημιουργώντας χάος μέσω βίαιων διαδηλώσεων. Τρεις προσωπικότητες της βιομηχανίας πετρελαίου – Gustavo Torrar, Eligio Cedeño και Pedro Burelli – φέρεται ότι κάλυψαν τα έξοδα των 52.000 δολαρίων για τη διεξαγωγή της συνάντησης. Ο Torrar είναι ένας αυτοαποκαλούμενος «ακτιβιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», του οποίου ο μικρότερος αδελφός Reynaldo Tovar Arroyo είναι εκπρόσωπος στη Βενεζουέλα της ιδιωτικής μεξικανικής εταιρείας πετρελαίου Petroquimica del Golfo, η οποία έχει συνάψει σύμβαση παλιά με το κράτος της Βενεζουέλας. Ο Cedeño, είναι ένας φυγάς επιχειρηματίας της Βενεζουέλας που διεκδικεί άσυλο στις Ηνωμένες Πολιτείες και ο Pedro Burelli πρώην σύμβουλος της JP Morgan και πρώην διευθυντής της εθνικής πετρελαϊκής εταιρείας Βενεζουέλας της Βενεζουέλας (PDVSA).

Επιστρέφοντας στο Καράκας, ο Γκουαιδό, οργάνωσε τα guarimbas, σημεία ελέγχου σε γειτονιές, ελεγχόμενα από την αντιπολίτευση. Περίπου 43 πολίτες σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια των guarimbas του 2014. Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις των Χοσέ Λουίς Πόνσε και Ροσίρις Ρέγιες, όπου δέχτηκαν δολοφονικές εμπρηστικές επιθέσεις στα σπίτια τους. Τρία χρόνια αργότερα, το 2017, οργανώθηκαν πάλι, προκαλώντας μαζική καταστροφή δημόσιων υποδομών και προχωρώντας σε σειρά δολοφονιών υποστηρικτών της κυβέρνησης. 126 άτομα δολοφονήθηκαν, πολλοί από τους οποίους ήταν Τσαβίστας. Σε πολλές περιπτώσεις, οι υποστηρικτές της κυβέρνησης κάηκαν ζωντανοί από τις ένοπλες συμμορίες. Συνηθισμένη τακτική των guarimbas ήταν η guaya, ο αποκεφαλισμός ή θανάσιμος τραυματισμός μοτοσικλετιστών, με τη χρήση ατσάλινων συρμάτων κατά μήκος των δρόμων.Ηγετικά στελέχη της αντιπολίτευσης συνελήφθησαν για δολοφονίες, χρήση και κατοχή εκρηκτικών υλών και όπλων, ενώ ο Leopoldo López, σύμφωνα με σημειώματα διπλωματών των ΗΠΑ, που διέρρευσαν στα Wikileaks, ήταν «τόσο αλαζονικός, που δεν θα μπορούσε να συσπειρώσει την αντιπολίτευση» ενώ το Δεκέμβριο του 2018 ο Γκουαιδό «επισκέφθηκε» την Ουάσιγκτον για το χρίσμα ενώ τις τελευταίες βδομάδες, ελεύθερος προσπαθεί να ξεσηκώσει το λαό σε εξέγερση, μετά την αποτυχία του πολιτικού του σχεδιασμού τον πρώτο μήνα του πραξικοπήματος του και τις αποκαλύψεις Αμερικανού δημοσιογράφου

 

Η Βενεζουέλα σήμερα: Τι συμβαίνει στην οικονομία και ποιες είναι οι πολιτικές εξελίξεις;

Κυρίαρχη θέση έχει στη Βενεζουέλα ο λεγόμενος Σοσιαλισμός του 21 αιώνα. Εδώ ο ρόλος του κράτους περιορίζεται στο να είναι ο βασικός διαιτητής ανάμεσα στα συμφέροντα των διάφορων τάξεων και ομάδων και ο βασικός διαχειριστής της καπιταλιστικής οικονομικής ανάπτυξης. Τα τελευταία χρόνια, μια σειρά παράγοντες όπως η μεγάλη μείωση των διεθνών τιμών πετρελαίου και πρώτων υλών, η ενεργητική αντίδραση των θιγόμενων τμημάτων της αστικής τάξης της Βενεζουέλας, έχουν οδηγήσει στην αποδυνάμωση του Μπολιβαριανισμού και στην ενίσχυση πολιτικών δυνάμεων που στηρίζονται ανοιχτά από τμήματα της αστικής τάξης και τις ΗΠΑ. Το κράτος είναι το ίδιο το αστικό κράτος χωρίς αλλαγές στα θεμέλια των θεσμών του ενώ η «επανάσταση» δεν είναι ότι έγινε στη Κούβα, αλλά αντίθετα ο έλεγχος αυτών των ίδιων των αστικών θεσμών που αποσυνδέουν την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και τον λαό από το ζήτημα της ιδιοκτησίας των μέσων παραγωγής και κυκλοφορίας των εμπορευμάτων, από το ίδιο κράτος.
Πρέπει να επισημανθεί πως το βασικό επιχείρημα των ΗΠΑ και του Γκουαιδό για νοθεία στις εκλογές του περασμένου Μαίου κάπου παρουσιάζει ελλείψεις. Οι έγιναν οκτώ μήνες νωρίτερα από την λήξη της θητείας Μαδούρο η οποία προβλέπεται από τα άρθρα 230 και 231 του Συντάγματος της χώρας και κατ’απαίτηση της αντιπολίτευσης. Καταστρατήγηση του Συντάγματος θα ήταν αν οι εκλογές γίνονταν μετά τις 10 Ιανουαρίου του 2019. Στις εκλογές αυτές συμμετείχαν 16 κόμματα. Στις τελευταίες εκλογές υπήρξαν περίπου 150 παρατηρητές. Μεταξύ τους 14 εκλογικές επιτροπές από οχτώ χώρες, δύο τεχνικές αποστολές, δεκαοχτώ δημοσιογράφοι από διάφορες χώρες, ένας εκπρόσωπος από το ευρωκοινοβούλιο και μια επιτροπή από τη Ρωσία. Οι προεδρικές εκλογές της 20ής Μαΐου οργανώθηκαν από την ίδια Εφορευτική Επιτροπή και με το ίδιο σύστημα ψηφοφορίας με το οποίο εκλέχθηκε βουλευτής και ο Γκουαϊδό. Υπήρχαν 3 υποψήφιοι της αντιπολίτευσης, που συγκέντρωσαν συνολικά 33%.
Τα τελευταία 20 χρόνια, οι Σοσιαλιστές (ή σοσιαλδημοκράτες για να είμαστε ακριβείς) δεν ήρθαν σε σκληρή αντιπαράθεση με τις αγορές και τους διεθνείς οργανισμούς (ΔΝΤ, Παγκόσμια Τράπεζα) αλλά σίγουρα προασπίστηκαν το λαό με μία σειρά μέτρων που προαναφέρθηκαν. Ίσα ίσα η Βενεζουέλα επιδιώκει και εξακολουθεί να επιδιώκει καλές σχέσεις με τις ΗΠΑ. Απόδειξη ότι τα χρήματά της τα φυλάει ή τα επενδύει στις ΗΠΑ. Επιπλέον ο Τσάβες και στη συνέχεια ο Μαδούρο κρατικοποίησαν κάποιες επιχειρήσεις αλλά δεν άγγιξαν στο παραμικρό τον τραπεζικό τομέα. Τι επιπτώσεις έχει αυτό;
Ο μεγαλύτερος εισαγωγέας βενεζολάνικου πετρελαίου με ποσοστό περίπου 41% είναι οι ΗΠΑ. Ακολουθούν οι Κίνα με 25% και η Ινδία με 21%. Φτάνοντας λοιπόν σε τέτοια ύψη η εξάρτιση της Βενεζουέλας από τις ΗΠΑ ως πελάτη για το πετρέλαιο της έγινε και περισσότερο ευάλωτη στις πιέσεις. Έτσι οι ΗΠΑ έδωσαν το πιο βαρύ χτύπημα στον Μαδούρο παγώνοντας των περιουσιακά στοιχεία της θυγατρικής της κρατικής εταιρίες πετρελαίου της Βενεζουέλας στις ΗΠΑ, της CITGO, αξίας περίπου 7 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Επιπλέον, ενώ οι ΗΠΑ δεν απαγόρευσαν την εισαγωγή πετρελαίου σταμάτησαν να πληρώνουν την κυβέρνηση Μαδούρο μεταφέροντας τα χρήματα σε μεσοεγγυητή με τον όρο να τα πάρει μια κυβέρνηση που δεν θα είναι του Μαδούρο.

Το εμπάργκο μέχρι στιγμής έχει κοστίσει στη Βενεζουέλα σύμφωνα με έρευνα του Στρατηγικού Κέντρου Γεωπολιτικής της Λατινικής Αμερικής (CELAG) 350 δισεκατομμύρια δολάρια, καθώς αμερικάνικες και άλλες τράπεζες μπλοκάρουν τα εμβάσματα για την αγορά φαρμάκων και τροφίμων από τη Βενεζουέλα και τα χρήματα από το πετρέλαιο που πουλά η χώρα στις ΗΠΑ δεν μπορούν να βγουν από τις ΗΠΑ. Αυτό επιταχύνει την οικονομική ασφυξία στη χώρα. Έτσι κατά 40% μειώθηκαν οι εξαγωγές πετρελαίου της Βενεζουέλας.
Από την άλλη μεριά, η Ρωσία που φέρεται παντού ως σύμμαχος της Βενεζουέλας δεν λειτουργεί και τόσο συμμαχικά. Μπορεί η Μόσχα να έσπευσε να καταγγείλει την ΕΕ πως με παράνομες μεθόδους στηρίζει τον Γκουαϊδό να αναλάβει την εξουσία. Όμως η ρωσική κυβέρνηση υπερασπίζεται τις επενδύσεις δισεκατομμυρίων στη Βενεζουέλα, τη δράση του δικού της πετρελαϊκού κολοσσού Rosneft και δεν θέλει να διαγράψει τα δάνεια που έδωσε στην κυβέρνηση Μαδούρο ενώ οι εξαγωγές της Rosneft συνεχίζονται στις ΗΠΑ, εις βάρος ουσιαστικά της Βενεζουέλας. Αυτό δείχνει πως όταν γίνεται λόγος για τέτοια σύγκρουση τεράστιων οικονομικών συμφερόντων, οι σχέσεις είναι πολύ ρευστές και κανείς δεν μπορεί να κάνει λόγο για στέρεες καταστάσεις.
Όσον αφορά την περιβόητη ανθρωπιστική βοήθεια αυτή εντάσσεται στο κλασικό σχέδιο Δούρειος Ίππος. Βρίσκεται η αφορμή, το αίτιο, κάτι που θα φέρει τον πολιορκητή μέσα στον πολιορκημένο με μία κατάσταση που δημιούργησε ο πολιορκητής. Είδαμε στις κοινότητες Σάντα Ελένα δε Ουαϊρέν (κοντά στη Βραζιλία), Ουρένια και Σαν Αντόνιο δελ Τάτσιρα (στα σύνορα με την Κολομβία) σημειώθηκαν σοβαρά επεισόδια, στην προσπάθεια της αντιπολίτευσης να βάλει στη χώρα τα φορτία ανθρωπιστικής βοήθειας που αρνείται να δεχτεί η κυβέρνηση του προέδρου Νικολάς Μαδούρο. Φορτηγά με κιβώτια της βοήθειας των ΗΠΑ πυρπολήθηκαν στα σύνορα της Βενεζουέλας για τη δημιουργία ψευδών ειδήσεων και σαν δικαιολογία για την στρατιωτική παρέμβαση των ΗΠΑ. Τα φορτηγά πυρπολήθηκαν στην πλευρά των συνόρων της Κολομβίας με την Βενεζουέλα από «διαδηλωτές» που θεάθηκαν να έχουν δοχεία βενζίνης. Οι «διαδηλωτές» πέταξαν επίσης βόμβες μολότοφ στις δυνάμεις της Βενεζουέλας και ισχυρίστηκαν ότι έχουν υποστεί επίθεση χωρίς λόγο. Για κακή τους τύχη όμως, έχουν διαρρεύσει στο διαδίκτυο πληθώρα βίντεο και φωτογραφιών, όπου δείχνουν διαδηλωτές με την επίβλεψη αστυνομικών δυνάμεων της Κολομβίας να φτιάχνουν μολότοφ και να τις εκσφενδονίζουν στα φορτηγά. Παράλληλα εκατοντάδες πεζοναύτες των ΗΠΑ έχουν προωθηθεί στη Κολομβία.

Συμπερασματικά λοιπόν, η Βενεζουέλα παρουσιάζει μία πολύ σύνθετη πραγματικότητα ακριβώς γιατί είναι ένα πεδίο γεωπολιτικών εξελίξεων που θα αλλάξει πολλά στον ενεργειακό χάρτη της παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομίας. Από τη μία μεριά έχουμε τον Μαδούρο, το Σοσιαλιστικό Κόμμα και πάνω από 6.000.000 υποστηρικτές του Τσάβες, νικητές 23 εκλογικών αναμετρήσεων τα τελευταία 20 χρόνια. Από την άλλη μεριά, έχουμε τον Γκουαιδό, πρώην μέλος της οργάνωσης ΟΤΠΟΡ που ιδρύθηκε το 1998 από τον Srdja Popovic, εκπαίδευε διαδηλωτές φοιτητές κατά του Μιλόσεβιτς στη Σερβία και χρηματοδοτήθηκε από τη CANVAS και κατ΄΄επέκταση τη CIA. Από τη μία έχουμε έναν πρόεδρο που έχει εκλεγεί νόμιμα από την πλειοψηφία του λαού του είτε μας αρέσει είτε όχι και από την άλλη μεριά έναν πρόεδρο που υποστηρίζεται από σκοτεινά κέντρα εξουσίας που έχουν προκαλέσει πάνω από 20.000.000 θανάτους μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο σε 32 χώρες. Από τη μία μεριά υπάρχει μία Πολιτοφυλακή 1.300.000 λαού της Βενεζουέλας που ένοπλος είναι έτοιμος να υπερασπιστεί τις γραμμές των συνόρων του και από την άλλη ένα πολιτικό πρόσωπο που στηρίζεται από σαμποτερ στην ηλεκτροδότηση, τη διανομή τροφίμων και στην αποσταθεροποίηση κυβερνήσεων. Ο Τσάβες επηρέασε εκατομμύρια ανθρώπους στην ήπειρο του, αγάπησε το λαό του με αξιομνημόνευτο πάθος, ωστόσο ο ιδεαλισμός του και η πεποίθηση του πως με ειρηνικό τρόπο θα επιτευχθεί ο σοσιαλισμός, κάτι που ισχύει και για τον Μαδούρο σε ένα βαθμό, μας φέρνει στη μνήμη τον αδικοχαμένο πρόεδρο της Χιλής, Αλιέντε. Ο Μαδούρο, όπως και ο Αλιέντε έχουν ένα κοινό. Ακόμα και την ύστατη στιγμή, πίστευαν στην ειρηνική διέξοδο. Όμως εδώ αξλιζει να θυμηθούμε το Φιντέλ Κάστρο σε μία συζήτηση που είχε με τον Τσάβες είχε πει χαρακτηριστικά: Εμένα οι εχθροί μου είναι στο Μαιάμι, εσύ κοιμάσαι μαζί τους. Αυτό λοιπόν όλο το παρασκήνιο ξεδιπλώνεται σήμερα. Αναμένονται εξελίξεις και η εξαγωγή συμπερασμάτων είναι γόνιμη για όλους μας, διότι η αδηφαγία και η απληστία των μεγάλων κολοσσών και των κυβερνήσεων των μεγάλων ιμπεριαλιστικών κέντρων, έδειξε ότι δεν διστάζουν να διαλύσουν χώρες και να ξαναχαράξουν σύνορα. Όπως έγινε πριν από 20 χρόνια μερικά χιλιόμετρα πάνω από την πατρίδα μας.

Βιβλιογραφία – Φιλμογραφία/Ντοκυμαντέρ

Εγκυκλοπαίδεια Δομή, Η Βενεζουέλα. τόμος 3
Ιστορία των Επαναστάσεων: Οι Σύγχρονες Επαναστάσεις, εκδόσεις ΑΚΜΗ, Αθήνα 1973
John Pilger, War on Democracy
Oliver Stone, South of the border

Πηγές (Ιστότοποι/Εφημερίδες)

https://www.rizospastis.gr/story.do?id=9430955
https://www.in.gr/2019/02/04/world/deutsche-welle/venezouela-ee-ermaio-metaksy-ouasigkton-kai-mosxas/
https://www.kommon.gr/diethni/item/2317-xouan-gouainto-gia-proedros-enas-praktoras-dolofonos-tis-cia-kai-i-aimatovammeni-diadromi-tou-tou-andrea-zafeiri
http://www.dromosanoixtos.gr/2019/02/deka-psemata-gia-venezouela.html?fbclid=IwAR0Wzvjym9Ih3D_W9DXM8ZJQe9w6tA3iyo9c6Po-GDsgY9gUDR2BfaAevrs
https://www.mintpressnews.com/the-making-of-juan-guaido
http://www.enikos.gr/international/628303/kremlino-praktoras-ton-ipa-o-gkouaido
https://thegrayzone.com
https://www.thepressproject.gr/article/39691/Ta-epiteugmata-tou-Ougko-Tsabes
https://www.cnn.gr/news/kosmos/story/167574/nees-kyroseis-ton-hpa-sti-venezoyela-600-stratiotikoi-egkateleipsan-ton-madoyro?v2
https://www.rizospastis.gr/story.do?id=9334964
https://www.cnn.gr/news/kosmos/story/167016/xaos-sti-venezoyela-nekroi-traymaties-kai-agnooymenoi-stis-sygkroyseis-sta-synora
https://www.cnn.gr/focus/story/167298/venezoyela-meros-1o-mikres-alitheies-kai-megala-adiexoda?
https://www.naftemporiki.gr/story/1449416/benezouela-meiosi-ton-eksagogon-petrelaiou-kata-40-meta-tin-epiboli-ton-amerikanikon-kuroseon
https://www.news247.gr/kosmos/venezoyela-klimakonoyn-tis-pieseis-sto-madoyro-ipa-kai-antipoliteysi.6697552.html
https://www.in.gr/2019/03/16/world/ayksisi-ton-poliseon-rosikou-petrelaiou-pros-ipa-meta-tin-epivoli-kyroseon-kata-tis-venezouelas/
Το Βήμα, Βήματα προς επανεκλογή του Τσάβες, 16-1-2009.
Πρώτο Θέμα, Απετράπη πραξικόπημα στη Βενεζουέλα, 12 -2-2009
Καθημερινή, «Ναι» στον Τσάβες είπε το 54%, 17-2-2009.