11 Σεπτεμβρίου 2001: Η μέρα που ο κόσμος άρχισε να »μικραίνει»…- Του Αποστόλη Σερέτη

Ήταν 11 Σεπτεμβρίου 2001, όταν στις τηλεοράσεις όλου του κόσμου, μεταδίδονταν οι εικόνες αεροπλάνων που έπεφταν πάνω σε ένα από τα σύμβολα των ΗΠΑ,  τους Δίδυμους Πύργους του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου στη Νέα Υόρκη. Πολλοί υποστηρίζουν ότι αυτή ήταν η μέρα που »άλλαξε ο κόσμος». Ωστόσο αν εξετάσουμε τα βαθύτερα γεγονότα και τη νομοτελειακή σχέση αιτίου αποτελέσματος, αυτή η μέρα δεν άλλαξε το κόσμο όπως υποστηρίζουν τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης με την έννοια που δίνουν στο γεγονός, αλλά έκανε το κόσμο μικρότερο και επιτάχυνε κάποιες ήδη προδιαγεγραμμένες πολιτικές που είχαν αποφασιστεί νωρίτερα. Υπό αυτό το πρίσμα θα εξεταστεί στο παρακάτω κείμενο »Η τρομοκρατική επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου 2001».

Τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου 2001

Το τρομοκρατικό χτύπημα έλαβε χώρα στις 8.46 το πρωί, όταν αεροσκάφος της American Airlines με 92 επιβάτες πέφτει στο Βόρειο Πύργο του Παγκόσμιου Εμπορίου στη Νέα Υόρκη. Εκατοντάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους με το χτύπημα ενώ πολλοί εγκλωβίστηκαν στους ψηλότερους ορόφους. Τότε λίγα λεπτά αργότερα, στις 9.03 π.μ, ένα δεύτερο αεροπλάνο, η πτήση 175 της United Airlines με 65 επιβαίνοντες πέφτει στο Νότιο Πύργο.

Λίγα λεπτά αργότερα, ένα τρίτο αεροσκάφος, στις 9.37 π.μ, πέφτει στο μεγαλύτερο και »καλύτερα φυλασσόμενο» δημόσιο κτίριο του κόσμου, το Πεντάγωνο. Ευθύς αμέσως, δίνεται εντολή ο Λευκός Οίκος, το Καπιτώλιο και άλλα μεγάλα κεντρικά δημόσια ομοσπονδιακά κτίρια να εκκενωθούν. Έπειτα ένα τέταρτο αεροσκάφος έπεσε στη Πενσιλβανία, όπου σύμφωνα πάντα με την επίσημη εκδοχή, οι επιβάτες απέτρεψαν την πτώση του είτε στο Καπιτώλιο είτε στο Λευκό Οίκο αλλά όχι την τελική πτώση του αεροσκάφους. Στις 9:42 δίνεται η εντολή όλα τα αεροσκάφη που βρίσκονταν εν πτήσει να προσγειωθούν το συντομότερο δυνατό και λίγο αργότερα, στις 9.59, ο Νότιος Πύργος του World Τrade Center κατέρρευσε δημιουργώντας μία αποπνικτική ατμόσφαιρα σύννεφου φωτιάς, σκόνης και ατσαλιού. Αργότερα, στις 10: 28, δύο ώρες περίπου μετά την πτώση του πρώτου αεροπλάνου, ο Βόρειος Πύργος του World Trade Center κατέρρευσε.

Ολόκληρο το νότιο τμήμα του Μανχάταν, καλύφθηκε από ένα τεράστιο νέφος από τέφρα και συντρίμμια ενώ και το κτίριο 7 και 6 αλλά και το ξενοδοχείο Marriot κατέρρευσαν, δημιουργώντας μία αποπνικτική ατμόσφαιρα στη Νέα Υόρκη.

Υπολείμματα των κτιρίων 6, 7 και 1 του Παγκοσμίου Κέντρου Εμπορίου

Συνολικά από τις επιθέσεις έχασαν τη ζωή τους 2.977 αθώοι άνθρωποι, πάνω από 25.000 ήταν οι τραυματισμένοι ενώ σημαντικές ήταν οι μακροπρόθεσμες συνέπειες για την υγεία δεκάδων χιλιάδων πολιτών, ενώ σε όλη τη καταστροφή προστίθεται και οι τουλάχιστον $ 10 δισεκατομμύρια ζημιές σε υποδομές και ιδιοκτησίες. Λίγες ώρες μετά τα χτυπήματα, στις 20.30, ο πρόεδρος Μπους απευθύνθηκε στους Αμερικάνους και κατήγγειλε τις «υπολογισμένες τρομοκρατικές επιθέσεις». Ο Αμερικανός πρόεδρος δεσμεύθηκε να εντοπίσει τους υπεύθυνους, ενώ προειδοποίησε ότι η Ουάσινγκτον «δεν θα κάνει διακρίσεις» μεταξύ των τρομοκρατών και αυτών που τους προστατεύουν.

Πως γεννήθηκε το »τέρας»

Οι ΗΠΑ είχαν αρκετές φορές πριν το 2001, αλλά και πριν το 1990, δει να πραγματοποιούνται τρομοκρατικές επιθέσεις εις βάρος Αμερικανών διπλωματών και στρατιωτικών που είχαν σκοτωθεί σε ξένες χώρες από τοπικές εξτρεμιστικές οργανώσεις. Ωστόσο η έκταση τους δεν παρουσίαζε χαρακτηριστικά ασύμμετρου πολέμου και οι επιπτώσεις τους δεν ήταν τέτοιες με αυτό που συνέβη το 2001. Όταν οι επιθέσεις έλαβαν χώρα, κανένας δεν ανέλαβε την ευθύνη και εκεί ακριβώς είναι που υπάρχουν πολλά ερωτηματικά και κενά γράμματα. Αρχικά, η κυβέρνηση Μπους για τις επιθέσεις αυτές κατηγόρησε την Αλ Κάιντα με τον Οσάμα Μπιν Λάντεν, ο οποίος αρνήθηκε αρχικά οποιαδήποτε εμπλοκή ωστόσο το 2004, άλλαξε στάση και ανέλαβε επίσημα την ευθύνη για τις επιθέσεις. Όμως η αλήθεια είναι πως η ιστορία ξεκινά νωρίτερα και συγκεκριμένα το 1979. Όχι η συνολική αλήθεια του τι δημιουργήθηκε και δημιουργείται από το 2001 μέχρι σήμερα στην ανθρωπότητα. Αυτό θα εξεταστεί πιο κάτω. Τώρα θα αναφερθεί το τι δημιουργήθηκε πριν το 2001…

Τον Ιούλιο του 1973, πραγματοποιείται πραξικόπημα κατά του τελευταίου μονάρχη του Αφγανιστάν Μοχάμεντ Ζαχίρ Σαχ, από τον ξάδερφο του Μοχάμεντ Νταούντ Χαν, ο οποίος εγκαθίδρυσε μία κυβέρνηση που  καθιέρωσε προεδρικό μονοκομματικό κράτος, ωστόσο τα οικονομικά προβλήματα, η καταπίεση της αντιπολίτευσης και κάθε ελεύθερης γνώμης με τη χρήση βίας αλλά κυρίως η μετατόπιση του Νταούντ προς τη Δύση και η επιδείνωση των μέχρι τότε σχέσεων με τη Σοβιετική Ένωση, είχε ως αποτέλεσμα την οργάνωση της ανατροπής του από το Λαικό Δημοκρατικό Κόμμα του Αφγανιστάν, την »Εξέγερση του Σαούρ», με πρωτεργάτη τον Νουρ Ταρακί, Γενικό Γραμματέα του Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος, ο οποίος εκλέχτηκε Πρόεδρος του Επαναστατικού Συμβουλίου και επικεφαλής της κυβέρνησης που ίδρυσε τη Λαϊκή Δημοκρατία του Αφγανιστάν με ξεκάθαρη φιλοσοβιετική κατεύθυνση.

Νουρ Μουχαμάντ Ταρακί

Ωστόσο οι μεταρρυθμίσεις του Ταρακί, δεν είχαν τη λαϊκή αποδοχή που προσδοκούσε η κυβέρνηση. Αναδιανεμήθηκαν 1.632.500 στρέμματα γης κάτι που για μία κοινωνία με πρώιμες φεουδαλικές σχέσεις αποδείχτηκε καταστροφικό σε συνδυασμό με τη κατάρρευση της συγκομιδής και τη μαζική αντίδραση των γαιοκτημόνων. Παράλληλα έδωσε στις γυναίκες το δικαίωμα της συμμετοχής στην πολιτική ζωή, απαγόρευσε τους καταναγκαστικούς γάμους, τη χρηματική αξία της νύφης, τη τοκογλυφία, αύξησε την ελάχιστη ηλικία τέλεσης γάμου, επέτρεψε την εκπαίδευση σε γυναίκες και άντρες και κατήργησε το νόμο της Σαρίας ενώ προσπάθησε να επιταχύνει το πρόγραμμα για την εξάλειψη του αναλφαβητισμού που είχε ξεκινήσει από τον Ναούντ σε συνεργασία με τον ΟΗΕ από βάθος 20ετίας, σε βάθος 4ετίας. Ωστόσο οι μεταρρυθμίσεις αυτές δεν είχαν αποδοχή και ο κυβερνητικός έλεγχος περιορίστηκε σε μερικά σημεία της χώρας και μεγάλα αστικά κέντρα ενώ ταυτόχρονα ξέσπασαν πολλές ταραχές και αντιδράσεις, που διαλύθηκαν με βία.

O Ταρακί απευθύνθηκε τότε για βοήθεια στη Σοβιετική Ένωση. Οι Σοβιετικοί, βλέποντας αρνητικά τη κατάσταση που επικρατούσε στο Αφγανιστάν και διαφωνώντας με τους χειρισμούς της κυβέρνησης Ταρακί, στην αρχή αρνήθηκαν να βοηθήσουν στρατιωτικά. Ο δεύτερος στην ιεραρχία Χαφιζουλάχ Αμίν, άρχισε να επιδίδεται σε ένα αγώνα εξουσίας με τον Ταρακί, παρότι στην αρχή ήταν πιστός του συνεργάτης. Η σύγκρουση τους κορυφώθηκε, όταν άντρες του Αμίν, δολοφόνησαν στις 8 Οκτωβρίου 1979 τον Ταρακί, κάτι που προκάλεσε την άμεση επέμβαση των Σοβιετικών. Η Υπουργός Παιδείας Αναχίτα Ρατεμπζάντ ονόμασε τον Ταρακί ως «τον μάρτυρα γιο της χώρας» και καταδίκασε τον Χαφιζουλάχ Αμίν ως «τον άγριο δεσποτικό, θηριώδη, ανισόρροπο και αναγνωρισμένο κατάσκοπο του ιμπεριαλισμού της Αμερικής». 

Οι ΗΠΑ βλέποντας να απομακρύνεται από τη Δύση ως εμπορικός εταίρος και αγορά, ένα κράτος με τεράστια αποθέματα μεταλλευμάτων, χαλκού, σιδήρου, μολύβδου και λιθίου, αλλά κυρίως με μεγάλα κοιτάσματα γαιανθράκων και πετρελαίου, έπρεπε για τα δικά τους συμφέροντα να δράσουν και να εκμεταλλευτούν αυτή τη κατάσταση αποσταθεροποίησης ειδικά μετά τη δολοφονία του Ταρακί. Η δολοφονία του Ταρακί και την επέμβαση των Σοβιετικών για την σταθεροποίηση στο Αφγανιστάν, έδωσαν την αφορμή ώστε να ξεκινήσουν την υποστήριξη και χρηματοδότηση των φανατικών θρησκευτικών ομάδων στο Αφγανιστάν, »μουτζαχεντίν». Τη κατάληψη της χώρας από Σοβιετικούς, ακολούθησαν σφοδρές συγκρούσεις μεταξύ Σοβιετικών και Αφγανών πιστών στον Ταρακί από τη μία μεριά και από την άλλη μουτζαχεντίν, σε μία δεκαετία και κυρίως μία πολιτική που αποδείχτηκε μοιραία για την ΕΣΣΔ και τις μετέπειτα παγκόσμιες εξελίξεις.

Οι ΗΠΑ, ενίσχυσαν με κάθε μέσο τις εξτρεμιστικές θρησκευτικές ομάδες. Είναι χαρακτηριστική η δήλωση του Μπρεζίσνκι, σε ερώτηση που του έγινε, λίγα χρόνια μετά το τρομοκρατικό χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου κι ενώ η Αλ Κάιντα είχε ανακηρυχθεί ως τρομοκρατική οργάνωση και παγκόσμιος κίνδυνος, με την οποία ο διπλωμάτης σε ερώτηση που του έγινε για το αν μετάνιωσε που βοήθησε τους μουτζαχεντίν, απάντησε κυνικά »Θα το έκανα ξανά», προκαλώντας το σάστισμα των μέσων που με την παρακάτω εικόνα αποτύπωσαν τον κυνισμό του, σε μία φωτογραφία του με τον Μπιν Λάντεν.

Ο αρχιτέκτονας της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής και διπλωμάτης Μπρεζίνσκι με τον Μπιν Λάντεν, στις  3 Φλεβάρη 1980 στο Κίμπερ του Πακιστάν (enikos.gr, 19 Νοεμβρίου 2015)

Ο ίδιος ο Μπρεζίνσκι, ο λεγόμενος και »μάγος της αμερικανικής διπλωματίας», στο βιβλίο του »Η Μεγάλη Σκακιέρα», ξεδιπλώνει την αντίληψη του για τη θέση των χωρών της Ευρώπης και της Ασίας στους σχεδιασμούς των ΗΠΑ τις οποίες βλέπει ως »λάφυρα». Ο ίδιος επισημαίνει ότι »Για την Αμερική το κύριο γεωπολιτικό λάφυρο είναι η Ευρασία… Η παγκόσμια κυριαρχία της Αμερικής εξαρτάται άμεσα από το πόσο χρόνο και πόσο αποτελεσματικά θα διατηρηθεί η υπεροχή της στην ευρασιατική ήπειρο…Η Ευρασία αντιπροσωπεύει το 60% περίπου του παγκόσμιου ΑΕΠ και τα τρία τέταρτα περίπου των παγκόσμιων γνωστών ενεργειακών πόρων.» (Μπρεζίνσκι, Η Μεγάλη Σκακιέρα, σελ.63-65)

Ο κυρίαρχος και συστημικός τύπος της Δύσης, αντιμετώπιζε με ευνοϊκό τρόπο, όλες αυτές τις ομάδες εξτρεμιστών θρησκευτικά φανατισμένων ανθρώπων που είχε εξαπολύσει η αμερικανική διπλωματία στο Αφγανιστάν. Όταν αποχώρησαν οι Σοβιετικοί από το Αφγανιστάν το 1989, η χώρα μπήκε σε ένα νέο κύκλο πολιτικής αστάθειας, σε μία περίοδο όπου αναδεικνύεται το ισλαμικό φονταμενταλιστικό κίνημα των Ταλιμπάν και εντός αυτού, πολλές ομάδες με μία εξ αυτών να είναι Αλ Κάιντα.

Την ίδια δεκαετία οι ΗΠΑ αξιοποίησαν και ενίσχυσαν τον Σαντάμ Χουσείν στην προσπάθεια τους να εδραιώσουν την επιρροή τους  στην ευρύτερη περιοχή ενώ είναι χαρακτηριστικές οι δηλώσεις του μετέπειτα υπουργού Άμυνας την περίοδο της τρομοκρατικής επίθεσης της 11ης Σεπτεμβρίου, Ντόναλντ Ραμσφελντ για τον Σαντάμ Χουσείν, κατά τη διάρκεια επίσκεψης του στη Βαγδάτη το 1983, όταν τόνιζε ότι «μοιραζόμαστε πολλά κοινά συμφέροντα» και «είμαστε ιδιαίτερα ευχαριστημένοι από την πολιτική του Σαντάμ». (enikos.gr Κατασκευάζοντας τρομοκράτες – Πηγή δήλωσης:www.gwu.edu). Το θέμα είναι πως λίγο νωρίτερα και εις γνώση της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, το 1982, ο Σαντάμ Χουσείν είχε δώσει την εντολή να εκτελεστούν διά απαγχονισμού 182 σιϊτες, που έμεινε στην ιστορία ως »Η σφαγή του Ντουτζάιλ» ενώ 25 χρόνια μετά το γεγονός αυτό, η σφαγή αυτή χρησιμοποιήθηκε στη δίκη του Σαντάμ Χουσείν,  ως αποδεικτικό στοιχείο για τον απαγχονισμό του.

Επίσκεψη του Ντόναλντ Ράμσφελντ ως απεσταλμένος του προέδρου των ΗΠΑ Ρίγκαν, στη Βαγδάτη, σε χειραψία με τον Σαντάμ Χουσείν (20/12/1983 – πηγή φωτογραφίας: www.aljazeera.com)

Το 1990, όταν το Κουβέιτ ξεκίνησε να κάνει γεωτρήσεις για πετρέλαιο, το Ιράκ απάντησε με εισβολή σε μία διένεξη των δύο κρατών για τα πετρελαϊκά κοιτάσματα. Τότε οι ΗΠΑ, οργάνωσαν μια διεθνής συμμαχική εκστρατεία και εισέβαλλαν στο Ιράκ, επικρατώντας στον »Πόλεμο του Κόλπου» και εδραιώνοντας τη στρατιωτική τους παρουσία στη Σαουδική Αραβία, το Κουβέιτ και αλλού ενώ μόνο οι ΗΠΑ έστειλαν κατά τη διάρκεια του πολέμου που διήρκησε από, τις 2 Αυγούστου 1990 ως τις 28 Φεβρουαρίου 1991, 600.000 δύναμη εκστρατευτικού σώματος. Αυτό αποτέλεσε την αντίστροφη μέτρηση για το »τέρας» που οι ίδιοι είχαν δημιουργήσει.

Οι ανατροπές και το τέλος της Σοβιετικής Ένωσης, επέφεραν και το τέλος της βοήθειας προς την Αφγανική κυβέρνηση με αποτέλεσμα ενώ οι ΗΠΑ εξακολουθούσαν να στηρίζουν τους φονταμεταλιστές, να ισχυροποιηθούν τόσο ώστε το 1996, οι Ταλιμπάν να καταλάβουν τη Καμπούλ και να επιβάλλουν στη χώρα ένα ισλαμικό καθεστώς βασισμένο στην Σαρία, με απαγορεύσεις στη μουσική, τις τέχνες, την εκπαίδευση και τα πολιτικά δικαιώματα καθώς επίσης και στα δικαιώματα των γυναικών.

Την ίδια περίοδο, Δυτικοί διατήρησαν θέσεις στα βόρεια της χώρας και παρέμεναν εκεί ωστόσο τρομοκρατικές επιθέσεις εις βάρος στρατιωτικών στελεχών και διπλωματών Αμερικάνων, λάμβαναν χώρα αλλά και τρομοκρατικές βομβιστικές επιθέσεις και στο ίδιο το εσωτερικό των ΗΠΑ όπως για παράδειγμα στους Δίδυμους Πύργους στις 26 Φεβρουαρίου του 1993, στις 12.18 το μεσημέρι, όταν ένα βαν, παγιδευμένο με 550 κιλά εκρηκτικών εξερράγη στον υπόγειο χώρο στάθμευσης στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου σκοτώνοντας 6 ανθρώπους και τραυματίζοντας πάνω από 1000.  Ακόμα και με τις εξελίξεις αυτές, ο κυρίαρχος αστικός δυτικός τύπος, επαινούσε όχι απλά τους Ταλιμπάν αλλά και τον ίδιο τον Μπιν Λάντεν, παρουσιάζοντας τον στο δυτικό κοινό ως μαχητή της ελευθερίας και επιτυχημένο επιχειρηματία, 10 μήνες μετά τη τρομοκρατική επίθεση στους Δίδυμους Πύργους. Συγκεκριμένα, η εφημερίδα » The Indipendent», παρουσίαζε τον Οσάμα Μπιν Λάντεν που λίγα χρόνια νωρίτερα φωτογραφιζόταν με τον Μπρεζίνσκι να ελέγχουν όπλα, ως έναν Αντισοβιετικό μαχητή που πολεμούσε για την ειρήνη και ως έναν επιτυχημένο »Σαουδάραβα επιχειρηματία ο οποίος στρατολόγησε μουτζαχεντίν και τώρα τους χρησιμοποιεί σε μεγάλα κατασκευαστικά έργα στο Σουδάν».

«Αντισοβιετικός μαχητής θέτει τον στρατό του στον δρόμο προς την ειρήνη» («The Indipendent», 6/12/1993) (enikos.gr)

Ο Μπιν Λάντεν, άρχισε να αποκτά όλο και μεγαλύτερη επιρροή στους κόλπους και το καθεστώς των Ταλιμπάν, όπως το ίδιο και η Αλ Κάιντα. Ο ίδιος δημοσίευσε το 1998 τον πρώτο του »φετφά», όπου είναι μία νομική – διδακτική ερμηνεία γύρω από ζητήματα που άπτονται του ισλαμικού νόμου. Ο φετφάς του Μπιν Λάντεν, ουσιαστικά καλούσε τους Αμερικάνους να αποχωρήσουν από τη Σαουδική Αραβία, να σταματήσουν οι ΗΠΑ να ενισχύουν το Ισραήλ στην ευρύτερη περιοχή καθώς επίσης προέτρεπε τους υποστηρικτές του σε επιθέσεις κατά των ΗΠΑ μέχρι να υλοποιηθούν τα αιτήματα αυτά. Μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, ο ίδιος το 2002 είχε υποστηρίξει πως τα κίνητρα των επιθέσεων της Αλ Κάιντα ήταν η υποστήριξη των ΗΠΑ στο Ισραήλ, οι επιθέσεις εναντίον μουσουλμάνων» στη Σομαλία, η επιθετικότητα του Ισραήλ εις βάρος του Λιβάνου και η παρουσία Αμερικάνων στη Σαουδική Αραβία, σε μία προσπάθεια να βρει πιθανότητα κι άλλους συμμάχους.

Ο »ασύμμετρος πόλεμος», ο »Μεγάλος Αδελφός» και ο κόσμος μας που…άρχισε να μικραίνει…

Μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στις ΗΠΑ το Σεπτέμβριο του 2001 και την εισβολή τους στο Αφγανιστάν και μετέπειτα στο Ιράκ με την πρόφαση πως ο Σαντάμ Χουσείν κατείχε πυρηνικά όπλα κάτι που αργότερα αποδείχθηκε ψευδής πρόφαση της κυβέρνησης Μπους, είχε ως αποτέλεσμα να δημιουργηθεί τη δεκαετία του 80, ένα »μόρφωμα» που σκοπό είχε να εξυπηρετήσει την αμερικανική πολιτική και οικονομική ελίτ. Το κόστος όμως αυτής της δημιουργίας ήταν οι 3.000 αθώοι νεκροί Αμερικανοί πολίτες στις τρομοκρατικές επιθέσεις και μία εικοσαετής σύγκρουση, όπου κηρύχτηκε ο λεγόμενος »Πόλεμος κατά της Τρομοκρατίας» πρώτα με την εισβολή στο Αφγανιστάν, μετά στο Ιράκ, μετά στη Λιβύη, στη Συρία.

Ο »ασύμμετρος πόλεμος» που δεν υπακούει σε κανόνες πολέμου, σε δίκαιο, είχε ξεκινήσει και σκόρπισε το θάνατο σε πάνω από ένα εκατομμύριο ανθρώπους στο Αφγανιστάν, δεκάδες χιλιάδες Αμερικανοί πεζοναύτες σκοτώθηκαν ενώ προκάλεσε τεράστιες προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές δεκάδων εκατομμυρίων ανθρώπων τα τελευταία 20 χρόνια, ενώ στο Ιράκ σκοτώθηκαν 1.300.000 άνθρωποι. Παράλληλα αυτοί οι πόλεμοι στο Αφγανιστάν, Ιράκ και μετέπειτα σε Λιβύη, Συρία, προκάλεσαν τη μεγαλύτερη μαζική μετακίνηση πληθυσμών μετά το Β’ Παγκόσμιο πόλεμο. Ωστόσο, πέρα από αυτή τη θεμελιώδη παγκόσμια αποσταθεροποίηση, άνοιξαν και κάποιες »ευκαιρίες» αλλά και οι ασκοί του Αιόλου για την μετατροπή του πλανήτη Γη σε ένα μικρό κόσμο, σε μία φυλακή….

 »Όπως σχολιάζει το gzeromedia ο «αντιτρομοκρατικός» πόλεμος των ΗΠΑ είχε ως αποτέλεσμα σχεδόν ένα εκατομμύριου νεκρούς και 38 εκατομμύρια πρόσφυγες ή εσωτερικά εκτοπισμένους. Στον αντίποδα  μια ομάδα αμερικανικών βιομηχανιών όπλων επωφελήθηκε πάρα πολύ! Η αμερικανική κυβέρνηση ξόδεψε το εκπληκτικό ποσό των 8 τρισ.  δολαρίων για τον παγκόσμιο πόλεμο κατά της «τρομοκρατίας». Στο γράφημα που ακολουθεί αναφέρονται οι στρατιωτικές δαπάνες των ΗΠΑ, οι κορυφαίες τιμές των αμερικανικών εταιρειών με αμυντικά συμβόλαια, ο αριθμός των νεκρών και των εκτοπισμένων στον παγκόσμιο πόλεμο κατά της τρομοκρατίας υπό την ηγεσία των ΗΠΑ.» (Ημερόδρομος: ΗΠΑ: Ο πόλεμος κατά της «τρομοκρατίας» δολοφόνησε 1 εκατομμύριο ανθρώπους και δημιούργησε 38 εκατομμύρια πρόσφυγες,9 Σεπτεμβρίου 2021)

Από την πρώτη στιγμή της κήρυξης του »πολέμου κατά της τρομοκρατίας» και δίχως να κρατούνται τα προσχήματα, (τουλάχιστον για όσους παρακολουθούν αυτές τις εξελίξεις με ανησυχία), μεγάλο κομμάτι της οικονομικής ελίτ των ΗΠΑ, θεώρησε την καταπολέμηση της τρομοκρατίας μία ιδανική ευκαιρία ώστε να επιβληθεί χωρίς σοβαρές αντιστάσεις το μοντέλο μίας “πειθαρχημένης” κοινωνίας, με αντάλλαγμα την »ασφάλεια», μα με αντάλλαγμα ίσως το σημαντικότερο πράγμα του ανθρώπου. Την ελευθερία του.

Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, όταν ο Ψυχρός Πόλεμος είχε τελειώσει, ο λεγόμενος »Πόλεμος κατά του Κομμουνισμού» είχε ολοκληρωθεί και οι αμυντικές δαπάνες παρουσίασαν μία σχετική μείωση κάτι που δεν συνέφερε πανίσχυρους μονοπωλιακούς ομίλους και ιδιωτικά οικονομικά συμφέροντα, ορισμένοι εξ’ αυτών, άρχισαν να επενδύουν σε κάτι άλλο σημαντικότερο. Τη συλλογή δεδομένων των πολιτών. Στα μέσα της δεκαετίας του 1990, η Lockheed, άρχισε να αναλαμβάνει τμήματα των νέων τεχνολογιών πληροφόρησης της κυβέρνησης των ΗΠΑ, επιβλέποντας τη λειτουργία των υπολογιστικών συστημάτων και την ηλεκτρονική συλλογή δεδομένων. Η εταιρεία μεγάλωσε τόσο πολύ ώστε το 2004 οι New York Times έγραφαν : H Lockheed Martin δεν κυβερνά τις Ηνωμένες Πολιτείες όμως βοηθάει στη διεύθυνση ενός εξαιρετικά μεγάλου τμήματος τους. Ταξινομεί την αλληλογραφία σας και υπολογίζει τους φόρους σας. Κόβει τις επιταγές κοινωνικής ασφάλισης και διεξάγει την απογραφή του πληθυσμού των Ηνωμένων Πολιτειών. Για να τα κάνει όλα αυτά, η Lockheed συντάσσει περισσότερα κωδικοποιημένα υπολογιστικά προγράμματα λογισμικού από τη Microsoft. (Naomi Klein, Το Δόγμα του ΣΟΚ: Η άνοδος του καπιταλισμού της καταστροφής, σελ.392-393)

Ο μετέπειτα Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ την περίοδο 2001-2009, μέλος του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, «Dick» Cheney, πριν την ανάληψη της Αντιπροεδρίας των ΗΠΑ τον Ιανουάριο του 2001, διετέλεσε Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος (CEO) της εταιρείας Halliburton. Η Halliburton, είχε αναλάβει τη διαχείριση στρατιωτικών υποδομών σε χώρες του εξωτερικού ενώ η σύζυγος του Lynne Cheney βοηθούσε τη Lockheed να αναλάβει τη διεύθυνση κρατικών υπηρεσιών στο εσωτερικό των ΗΠΑ. Ειδικότερα από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, όλες οι μεγάλες εταιρείες κατασκευής οπλικών συστημάτων δραστηριοποιήθηκαν στη διεύθυνση κρατικών υπηρεσιών. Η Computer Sciences, που παρέχει πληροφοριακή τεχνολογία στις ένοπλες δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένης της αναγνώρισης ταυτότητας βιομετρικών στοιχείων, υπέγραψε σύμβαση ύψους 644.000.000 δολαρίων. Όταν η σύμβαση της δεν ανανεώθηκε από τη κομητεία του Σαν Ντιέγκο, ο κολοσσός της πολεμικής βιομηχανίας Northrop Grunman, η οποία κατασκεύασε το στελθ βομβαρδιστικό Β-2,  υπέγραψε νέα σύμβαση. (Naomi Klein, Το Δόγμα του ΣΟΚ: Η άνοδος του καπιταλισμού της καταστροφής, σελ.393)

Η οργανωμένη επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001, είδαμε πως άλλαξε τους κανόνες ασφαλείας στα αεροδρόμια, αρχικά των ΗΠΑ και εν συνεχεία και πολλών ευρωπαϊκών. Παράλληλα άλλαξαν οι κανόνες ασφαλείας σε κάθε διοργάνωση που οι αρχές των ΗΠΑ ή εκάστοτε κράτους θεωρούν ως «πιθανό στόχο» τρομοκρατών. Η οικονομική ελίτ (μεγαλομέτοχοι κολοσσών τεχνολογίας, πολυεθνικών γιγάντων του κλάδου τροφίμων, του χρηματοπιστωτικού συστήματος και ορισμένοι κυρίαρχοι της Ναυτιλίας και του εμπορίου, βιομήχανοι στρατηγικών ορυκτών και προϊόντων) αλλά και η πολιτική ελίτ κάθε χώρας, ειδικότερα τα τελευταία 20 χρόνια, κρατούν τους πληθυσμούς τους σε ένα καθεστώς »εφησυχασμένης επαγρύπνησης», στο ενδεχόμενο μίας νέας επίθεσης από κάποιον, κάπου, κάποια στιγμή. 

Η αποτυχία των μέτρων ασφάλειας την 11η Σεπτεμβρίου, είχε αποκαλύψει τις συνέπειες μίας εικοσαετούς περιστολής του δημόσιου τομέα και ανάθεσης κρατικών αρμοδιοτήτων που απαιτούσαν κεντρικό οργανωμένο σχεδιασμό, σε ιδιωτικές εταιρείες. Κατά τη διάρκεια της επίθεσης, οι ραδιοεπικοινωνίες της αστυνομίας και της πυροσβεστικής κατέρρευσαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων διάσωσης, ενώ οι τρομοκράτες πέρασαν ανενόχλητοι τα σημεία ελέγχου αεροδρομίων που ήταν στελεχωμένα από χαμηλά αμειβόμενους συμβασιούχους εργαζόμενους δίχως εκπαίδευση, προσωπικό υπεργολάβων, με μισθούς χαμηλότερους από ενός υπαλλήλου που δουλεύει σε φαστ φουντ. (Naomi Klein, σελ.396)

Η κατάσταση αυτή ωστόσο είναι απόρροια της πολιτικής των προηγούμενων χρόνων.  Της στροφής δηλαδή από τον κεϋνσιανισμό και την ύπαρξη έστω ενός κοινωνικού κράτους, όπου με παρεμβατισμό και δημόσιες επενδύσεις θα ξεπερνούσε οικονομικές κρίσεις, θα μείωνε την ανεργία, θα αποσυμπίεζε κοινωνικές αντιδράσεις που θα έθεταν σε κίνδυνο την εξουσία και έλεγχο της ανώτερης κοινωνικά τάξης, με συγκεκριμένες αρμοδιότητες -υπηρεσίες. Η πολιτική αυτή κάνει την εμφάνιση της  στη Χιλή στα μέσα της δεκαετίας του 70 με τον Πινοσέτ έπειτα από το πραξικόπημα κατά του εκλεγμένου Αλιέντε και σε άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής μετέπειτα αλλά και στη Μεγάλη Βρετανία και τις ΗΠΑ την περίοδο Θάτσερ – Ρήγκαν.

Ωστόσο αντί το τρομοκρατικό χτύπημα να λειτουργήσει ως εναρκτήριο λάκτισμα για τον αναστοχασμό και αυτοκριτική των πολιτικών των δεκαετιών από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 ως τις αρχές της δεκαετίας του 2000, όπως θα σκεφτόταν κάποιος αφελής, λειτούργησε ως την ιδανική αφορμή για να ανοίξει μία νέα αγορά, ένα νέο πεδίο τρομερής κερδοφορίας και παράλληλα μαζικού ελέγχου του παγκόσμιου πληθυσμού.

Από τις πρώτες εκρήξεις της βιομηχανίας Εθνικής Ασφάλειας αφορούσε τις κάμερες παρακολούθησης. Αρχικά 4,2 εκατομμύρια κάμερες εγκαταστάθηκαν στη Βρετανία, μία για κάθε 14 πολίτες και 30 εκατομμύρια κάμερες στις ΗΠΑ, βιντεοσκοπώντας εικόνες συνολικής διάρκειας 4 δισεκατομμυρίων ωρών. Αναδύθηκε μία νέα αγορά »αναλυτικού λογισμικού» το οποίο σάρωνε τις βιντεοσκοπημένες εικόνες που τις ταύτιζε με εικόνες που υπήρχαν ήδη στα αρχεία. Η δικτύωση των διάφορων συστημάτων ασφάλειας υπήρξε πηγή μερικών εξαιρετικά κερδοφόρων συμβάσεων, όπως η ύψους 9 δισεκατομμυρίων σύμβαση που υπέγραψε η πολεμική αεροπορία των ΗΠΑ με ένα καρτέλ εταιρειών όπως η Booz Allen Hamilton και άλλες εταιρείες του αμυντικού τομέα. Δημιουργήθηκε έτσι μία νέα αγορά σχετικά με τη ψηφφιακή βελτίωση των εικόνων. Η Salient Stills και άλλες εταιρείες παρουσίαζαν και πουλούσαν »εφευρέσεις» και τεχνολογίες, σε εταιρείες μέσων ενημέρωσης ή σε φορείς επιβολής νόμου όπως το FBI. Η παρακολούθηση πολιτών, επεκτείνεται διαρκώς και έχει να κάνει με τηλεφωνικές κλήσεις, υποκλοπές, συνδιαλέξεις, οικονομικά αρχεία, αλληλογραφία, κάμερες παρακολούθησης, αναζήτηση στο διαδίκτυο, δημιουργώντας ακόμα μία νέα αγορά που αφορά τη διαχείριση πληροφοριών και επεξεργασία δεδομένων αλλά και την ανάπτυξη λογισμικού που να μπορεί να συνθέσει τα στοιχεία σε αυτό το χάος πληροφορίας. Εταιρείες όπως η Yahoo έκαναν σύμβαση με τη κινεζική κυβέρνηση για τον εντοπισμό διαφωνούντων, αλλά και η AT&T, που βοηθάει την Υπηρεσία Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ να υποκλέπτει χωρίς δικαστικά εντάλματα τις τηλεφωνικές συνδιαλέξεις των συνδρομητών της. (Naomi Klein, σελ.406) 

Σε αυτό το σημείο αξίζει να προσθέσουμε όσον αφορά την AT&T, πως είναι αμερικανική πολυεθνική εταιρεία μετόχων με έδρα το κεντρικό Ντάλας του Τέξας και είναι η μεγαλύτερη εταιρεία τηλεπικοινωνιών και ο μεγαλύτερος πάροχος υπηρεσιών κινητής τηλεπικοινωνίας στις ΗΠΑ. Μέσα στην πανδημία, για το έτος 2020, παρουσίασε έσοδα της τάξης των 171,8 δισεκατομμυρίων. Μέσα σε όλη αυτή την κατάσταση που θυμίζει το »Θαυμαστό καινούριο κόσμο» του Αλντους Χάξλεϊ ή το 1984 του Τζώρτζ  Όργουελ,βλέπουμε τα τελευταία 20 χρόνια, με αφορμή το χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου και με μεγάλη ταχύτητα την περίοδο της οικονομικής κρίσης που επέφερε κοινωνικές αντιδράσεις αλλά και μέσα στην πανδημία, να δημιουργείται ένα »πάντρεμα» της κουλτούρας της ασφάλειας απέναντι στον »εχθρό» με καταχρηστικούς αντιτρομοκρατικούς νόμους και ταυτόχρονα με τη κουλτούρα του αλόγιστου καταναλωτισμού.

Η βιομετρική αναγνώριση της ταυτότητας, η παρακολούθηση με βίντεο, η επεξεργασία δεδομένων μέσω του εντοπισμού κινήσεων του εκάστοτε πολίτη στο διαδίκτυο, δημιουργεί έναν »αόρατο» Μεγάλο αδελφό» πάνω από την ανθρωπότητα. Εταιρείες όπως η Verint Systems και η Seisint, η ChoicePoint που αναπτύσσουν τέτοιες τεχνολογίες και τις πουλούν, αναπτύχθηκαν στον ιδιωτικό τομέα πριν τα τρομοκρατικά χτυπήματα της 11ης Σεπτεμβρίου. Τις τεχνολογίες αυτές τις ανέπτυξαν για να εξελιχθεί ο τρόπος σχεδιασμού του προφιλ του καταναλωτή και να γίνει σωστό target marketing στον πολίτη, κάτι που θα απόδιδε ακόμα μεγαλύτερα έσοδα στις εκάστοτε εταιρείες. Οι αντιδράσεις στις ΗΠΑ από τον αμερικανικό λαό για αυτές τις τεχνολογίες ήταν μαζικές ωστόσο η 11η Σεπτεμβρίου, αντικατέστησε το φόβο για την καταστρατήγηση της ελευθερίας, με το φόβο για την ασφάλεια. (Naomi Klein, σελ.407)

Είναι γεγονός πως όλη αυτή η ασφυκτική κατάσταση δεν απέτρεψε τρομοκρατικά χτυπήματα που είδαμε αυτά τα 20 χρόνια, ούτε στις ΗΠΑ, ούτε στην Αγγλία, ούτε στην Ισπανία, ούτε στη Γαλλία, όπως επίσης παρότι αναπτύχθηκαν αυτές οι τεχνολογίες τόσο πολύ η εγκληματικότητα έχει εκτιναχτεί, αλλά και οι πολεμικές συρράξεις στην ευρύτερη περιοχή κλιμακώνονται, με αποτέλεσμα ο περιβόητος »πόλεμος κατά της τρομοκρατίας» για τον οποίο δαπανήθηκαν πάνω από 8 τρις δολάρια, αποδείχτηκε ένα καλοστημένο σκάκι νέων αγορών, με χορό δισεκατομμυρίων, έλεγχο των πολιτών ώστε να ελέγχονται οι »βαλβίδες αποσυμπίεσης» της οργής τους που θα χρησιμοποιήσουν. Οι προσωπικές ελευθερίες των πολιτών γρήγορα καταπατήθηκαν στο όνομα του πολέμου κατά της τρομοκρατίας Οι κάμερες παρακολούθησης εξαπλώθηκαν με ταχύτατους ρυθμούς στους δημόσιους χώρους. Η παρακολούθηση και καταγραφή προσωπικών δεδομένων των πολιτών, με τη συλλογή πληροφοριών από διάφορες πηγές για τις δραστηριότητες ενός μη ταυτοποιημένου προσώπου, μέσω υπολογιστών, που έχουν προγραμματιστεί να αποθηκεύουν, να εντοπίζουν και να επαναφέρουν αυτομάτως κάθε πληροφορία. Μέσα στην πανδημία μόνο, η αθροιστική χρηματιστηριακή αποτίμηση μόνο των πέντε πανίσχυρων μονοπολίων της τεχνολογίας (Google, Amazon, Facebook, Apple, Microsoft) προσεγγίζει πλέον τα 7 τρισ. δολάρια, ποσό πολύ μεγαλύτερο από το ΑΕΠ της Ρωσίας, του Καναδά και της Ιταλίας.

Συμπερασματικά, η ανθρωπότητα νομοτελειακά οδηγείται σε ένα πλανήτη που μικραίνει. Μικραίνει γιατί δημιουργούνται υψηλά ελεγχόμενες συμπυκνωμένες πόλεις, »έξυπνες πόλεις» όπως τις λένε, με αυξημένο έλεγχο κάθε στιγμής του πολίτη όπου καμία πράξη δεν θα είναι ιδιωτική. Απίστευτα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης καταγράφουν κάθε στιγμή, κάθε πράξη των ανθρώπων και τους κατηγοριοποιούν μέσω αλγορίθμων όπου στοχεύουν καταναλωτικό κοινό, κάνουν target group καταναλωτών, δίνοντας νέες διαστάσεις στον έλεγχο-καθοδήγηση του ανθρώπου – καταναλωτή, θανατώνοντας τον άνθρωπο πολίτη. Μέσα Ενημέρωσης, ελέγχονται σχεδόν ολοκληρωτικά από πανίσχυρους ανθρώπους της οικονομικής ελίτ, (βιομήχανους,τραπεζίτες,εφοπλιστές της εκάστοτε οικονομικής ελίτ που με τη σειρά της επηρεάζει την εκάστοτε »εθνική» κυβέρνηση που εκτελεί επιταγές αυτού του πολύπλοκου παγκόσμιου δικτύου εξουσίας. Μέσα ενημέρωσης υποθηκευμένα σε τραπεζικά ιδρύματα και funds, γεγονός που χαλιναγωγεί την ενημέρωση ακόμα περισσότερο απ’ ότι στο παρελθόν.

Η κοινωνική συνοχή θα εξακολουθεί να διαλύεται σε μικρότερα υποσύνολα ατόμων ή ατομικοτήτων ή μικρότερων ομάδων αλληλοσυγκρουόμενων συμφερόντων, κάτι που καθιστά πολύ εύκολο για την ελίτ να διαχωρίζει τους ανθρώπους, να τους στρέφει τη ματιά από θέματα ουσίας και να παραχωρεί επιμέρους μη κεντρικά δικαιώματα, κερδίζοντας και διασφαλίζοντας πως δεν θα διαταραχθεί αυτή η καθεστηκυία τάξη. Και αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός πως ένας λαός ενώνεται από 4 βασικούς πυλώνες. Εργασία, εκπαίδευση, υγεία, ασφάλεια, ανεξαρτησία θεσμών του από ξένες ή ιδιωτικών ισχυρών συμφερόντων επιβουλές. Τομές στην παιδεία, στην υγεία όπου μπορούν να παρέχονται δωρεάν και καθολικά με τον παραγόμενο πλούτο των ημερών μας και με υψηλού επιπέδου υπηρεσίες. Δομές προστασίας των πολιτών με αντιπλημμυρικά έργα, έργα αντιπυρικής προστασίας, με αναβάθμιση συνθηκών εργασίας και επένδυση στην αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου για την πνευματική ανύψωση του ανθρώπου. Κάθε έθνος να μην κομποστοποιείται σε αυτό το παγκόσμιο κελί και να απεμπολεί τα χαρακτηριστικά του, ούτε λαοί βίαια να μετακινούνται και να διώχνονται από τις πατρογονικές τους εστίες. Να ζούνε και να δημιουργούνε στο τόπο τους. Όπως μπορεί η παγκόσμια και εκάστοτε εθνική πολιτική και οικονομική ελίτ να σχεδιάσει τον παγκόσμιο εγκλεισμό και πολτοποίηση της ανθρωπότητας, έτσι και οι λαοί μπορούν να σχεδιάσουν το αντίθετο.

Ωστόσο καμία αυταπάτη. Είναι γνωστά τα εμπόδια αυτών και πολλών άλλων ζητημάτων. Όμως για μία φορά ας ανοίξουμε τα μάτια μας. Όταν στοχευμένα δεν μπαίνουν αυτές οι προτεραιότητες από τον εκάστοτε λαό, τότε η κοινωνία του Χάξλει θα φαντάζει παιδικό παραμύθι μπροστά σε αυτό που με ταχύτατους ρυθμούς στήνεται από το χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου και έπειτα. Ο κόσμος μικραίνει γιατί στήνεται μία διαπλανητική φυλακή τρομερών ταξικών ανισοτήτων, κατάργηση θεμελιωδών δικαιωμάτων, χτύπημα κάθε θεσμού ανεξαρτησίας και συνόλου, είτε αυτό είναι ένα έθνος, είτε αυτό είναι ένα σύνταγμα, είτε αυτό είναι μία οικογένεια, μία πολιτική μαζική συλλογικότητα.

Προωθούνται πρότυπα που διαλύουν αξίες και ιδανικά και διαπλάθουν έναν άνθρωπο που χειροκροτεί μία διεφθαρμένη και βουτηγμένη στο βούρκο showbiz, ένα ατομικιστικό, άκρως υλιστικό και σε προχωρημένη σήψη lifestyle, στηριζόμενο στον ανταγωνισμό, την εξόντωση για την ανέλιξη, μέσω μηχανισμών και μέσων της ίδιας ελίτ. Δημιουργούν ένα ανθρωπότυπο όπου θα είναι τόσο εξαρτημένο από αυτά που του παρέχει αυτή η ελίτ, που για να μην χάσει τη καθημερινότητα του, τη ρουτίνα του και αυτή τη ζωή που ήδη ζει, δεν θα διστάσει για αυτή του τη ρουτίνα, γι’αυτά που έμαθε να ζει, να θυσιάσει την ελευθερία του κι ας ματώσουν τα γόνατα του από τα »Ναι» και τα »δεν γίνεται τίποτα» και τα »που να μπλέκεις, εγώ να είμαι καλά.» Ένας κόσμος υποταγής, με τον κάθε άνθρωπο κλεισμένο στο μικρό κελί του, ένα κόσμο αποποίησης της ιστορικής ευθύνης, ένας κόσμος διαχωρισμού, ανισοτήτων, σύγχρονων αποστασιοποιημένων δούλων ενός παγκόσμιου ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος που θα ταπεινώνονται στην εργασία τους και στη καθημερινότητα τους από τα απόλυτα τίποτα που σε αυτό το δυστοπικό τώρα, παριστάνουν το κάτι. Θέλουν πιο πολύ από ποτέ να φτιάξουν τον άνθρωπο που θα θρέφεται από τα ψίχουλα που θα πέσουν από το τραπέζι που δειπνίζει η ελίτ και θα ευχαριστεί. Είναι στο χέρι αλλά κυρίως στο μυαλό των ελεύθερων ανθρώπων να πουν ένα μεγάλο »Ως εδώ».

 

Βιβλιογραφία

Zbigniew Brzezinski, Η Μεγάλη Σκακιέρα: Η Αμερικανική υπεροχή και οι γεωστρατηγικές της επιταγές, εκδ. Λιβάνης, Αθήνα 1998

Henry Kissinger, Διπλωματία, εκ. Λιβάνης, Δεκέμβριος 1995

Naomi Klein, Το Δόγμα του ΣΟΚ: Η άνοδος του καπιταλισμού της καταστροφής, εκδ. Λιβάνης, Αθήνα 2010

Πηγές 

www.news247.gr: 11+9 πράγματα που άλλαξε στη ζωή μας η 11η Σεπτεμβρίου, Σοφία Κατσαρέλη, 11 Σεπτεμβρίου 2011

www.iefimerida.gr: Το χρονικό του εφιάλτη της 11ης Σεπτεμβρίου 2001: Λεπτό προς λεπτό οι τρομοκρατικές επιθέσεις

www.ethnos.gr: 11η Σεπτεμβρίου: Η αιματηρή καμπή-είσοδος στη νέα εποχή

www.enikos.gr: Κατασκευάζοντας τρομοκράτες, Νίκος Μπογιόπουλος,  19 Νοεμβρίου 2015

www.tovima.gr: Πώς θησαυρίζουν εν μέσω πανδημίας οι ψηφιακοί κολοσσοί, Γιάννης Γορανίτης, 20/8/2020

www.imerodromos.gr: ΗΠΑ: Ο πόλεμος κατά της «τρομοκρατίας» δολοφόνησε 1 εκατομμύριο ανθρώπους και δημιούργησε 38 εκατομμύρια πρόσφυγες, Νίκος Μπογιόπουλος, 9 Σεπτεμβρίου 2021

www.imerodromos.gr: Τζιχαντιστές: Ποιός “Φρανκενστάιν” τους γέννησε;, Νίκος Μπογιόπουλος, 4 Σεπτεμβρίου 2014

YOU MIGHT ALSO LIKE