Ροβεσπιέρος και Ιακωβινισμός – Του Αποστόλη Σερέτη

Το 1789 ξέσπασε η επανάσταση που έμελλε να αλλάξει την πολιτική και οικονομική ζωή της ανθρωπότητας. Η Γαλλική Επανάσταση αποτελεί ίσως το σπουδαιότερο κοινωνικό γεγονός της ανθρωπότητας μέχρι τότε, διότι μέσα από τις συνεχόμενες φάσεις της και τις επαναστάσεις που πραγματοποιούνταν μεταξύ των εκπροσώπων των αντιμαχόμενων τάξεων, ξεδιπλώνεται στα μάτια ενός επίδοξου ερευνητή, το πως μπήκαν τα θεμέλια της μεγάλης σύγκρουσης που θα έπαιρνε σάρκα και οστά από το 1830 μέχρι σήμερα ανάμεσα στα δύο στρατόπεδα που δημιούργησε η επικράτηση της αστικής τάξης στη Γαλλική Επανάσταση. Τους καταπιεστές και τους καταπιεζόμενους. Τους κερδοφόρους και τους παραγωγούς του κέρδους. Την αστική τάξη και το προλεταριάτο. Αυτή η σύγκρουση είχε τις απαρχές της στο μεγάλο ξεσηκωμό του 1789 καθώς και τους εκπροσώπους της. Αυτή ακριβώς η διαλεκτική και κριτική στάση που επέλεξα να εφαρμόσω στα γεγονότα της Γαλλικής Επανάστασης, επιλέγοντας τη ως θέμα της πτυχιακής μου όντας προπτυχιακός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, ίσως να ήταν ο λόγος που τελικά η πτυχιακή »ακυρώθηκε» ως »επαναδιατυπωμένο» θέμα. Αυτά τα »εμπόδια», θα παρουσιάζονται σε όλους τους ερευνητές που επιθυμούν, όχι να κάνουν αναθεώρηση της ιστορίας αλλά να προστατεύσουν τη συλλογική μνήμη και να ασκήσουν το λειτούργημα τους προς όφελος των πολλών, των αδύναμων και κυρίως προς όφελος της τάξης η οποία αργά ή γρήγορα θα εκπληρώσει τον ιστορικό της ρόλο. Την εργατική τάξη.

Ο Ροβεσπιέρος και ο Ιακωβινισμός λοιπόν. Αυτός ο τίτλος του συγκεκριμένου άρθρου δεν προέρχεται από κάποια βεβιασμένη επιλογή. Επιλέχθηκε διότι μέσω των θέσεων που εξέφρασε ο νεαρός δικηγόρος και μαθητής του Ρουσσώ, τέθηκαν για πρώτη φορά τα αιτήματα των ακτημόνων, των τεχνιτών, αγροτών, υφαντουργών, σιδεράδων, ξυλουργών, μεταλλωρύχων, των γυναικών, των απλών διανοούμενων. Για πρώτη φορά αναγνωρίστηκαν λέξεις ως δικαιώματα ενώ η Λέσχη των Ιακωβίνων, αποτέλεσε τη κινητήρια δύναμη που ώθησε την Επανάσταση σε ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις οι περισσότερες από τις οποίες όμως δεν εφαρμόστηκαν εξαιτίας της τελικής επικράτησης της αστικής τάξης, της επέμβασης ξένων δυνάμεων, της οικονομικής ανέχειας που προκάλεσε και την ανάδυση του Ναπολέοντα Βοναπάρτη που γεννήθηκε μέσα από το οικονομικό χάος. Ωστόσο ο Ιακωβινισμός και ο Ροβεσπιέρος όπως και οι πρωτοποριακοί νόμοι του Συντάγματος του 1793, άσκησαν τέτοια επιρροή στη διαμόρφωση της μεταγενέστερης κοινωνικής και πολιτικής σκέψης, που εύλογα θα μπορούσαμε να πούμε πως ο »σπόρος της επιθυμίας για κοινωνική επανάσταση και κατάργηση εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο »φυτεύτηκε» από τον νεαρό Αδιάφθορο και τους Ορεινούς του.

Για να μπορέσει όμως κάποιος να αντιληφθεί το γιατί ο Ροβεσπιέρος και η Λέσχη των Ιακωβίνων, έθεσαν σημαντικές βάσεις για την εφόρμηση των κοινωνικών αγώνων που ακολούθησαν πρέπει να απαντηθούν κάποια ερωτήματα. Ποιος ήταν πραγματικά ο Ροβεσπιέρος, σε ποιο κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο έδρασε, ποιες ήταν οι οικονομικές και γεωπολιτικές συνθήκες της περιόδου που δρούσαν οι Ιακωβίνοι, τι πρακτική ακολούθησαν οι ίδιοι και οι πολιτικοί τους αντίπαλοι και πως οι διακηρύξεις τους για πραγματική ισότητα και συμμετοχή όλων στη διακυβέρνηση επιβίωσαν τις επόμενες δεκαετίες μετά την αποτυχία τους.

ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΡΟΒΕΣΠΙΕΡΟΣ ΚΑΙ ΠΟΙΑ Η ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ

https://tvxs.gr/news/%CF%83%CE%B1%CE%BD-%CF%83%CE%AE%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%B1/%CE%BC-

Πριν προχωρήσουμε στο να εξηγήσουμε το ποια ήταν η λέσχη των Ιακωβίνων, τα επαναστατικά μέτρα που πήραν και η επιρροή που άσκησαν, οφείλουμε πρώτα να κάνουμε μια αναφορά στο ποιος ήταν πραγματικά ο εκφραστής του Ιακωβινισμού, ο Ροβεσπιέρος. Ο Μαξιμιλιανός Ροβεσπιέρος διέθετε ριζοσπαστικές απόψεις και έφερε στο κόσμο αρχές και αξίες οι οποίες παρέμειναν ανεξίτηλες στο πέρασμα των χρόνων. Υπήρξε εχθρός της πλουτοκρατίας και της οχλοκρατίας και όπως έχει υποστηρίξει ο Γάλλος ιστορικός Ματιέ στο βιβλίο του »Ο Ροβεσπιέρος», αποτελούσε την ελπίδα των καταδυναστευομένων και ήταν τρόμος των δυνατών και υπέρμαχος του Δικαίου. Έζησε πολύ δύσκολα και φτωχικά παιδικά χρόνια, κατόρθωσε όμως να σπουδάσει Νομικά στο Παρίσι και επανερχόμενος στη γενέτειρά του άσκησε τη δικηγορία επιδιδόμενος συγχρόνως στη ποίηση, στη φιλολογία και στη μουσική τέχνη, εκλεγμένο μέλος της Ακαδημίας του Αράς. Έγινε γνωστός μέσα από την υπεράσπιση φτωχών πολιτών στις δικαστικές αίθουσες καθώς και από το γεγονός πως υπήρχαν πολλές περιπτώσεις που επέλεγε να μην αμειφτεί για τις νομικές του υπηρεσίες από τους πιο φτωχούς συμπολίτες του. Αυτό ήταν κάτι που τον έκανε ιδιαίτερα αγαπητό στα φτωχά λαικά στρώματα του Αράς.

Το 1789 εξελέγη αντιπρόσωπος στη Συνέλευση των Τάξεων στην οποία δεν έτυχε αρχικώς καμίας διάκρισης και ιδιαίτερης προσοχής. Λίγο μετά ξέσπασε η Γαλλική Επανάσταση όπου ο λαός θα καταλάβει το σύμβολο της απολυταρχίας, τις φυλακές της Βαστίλης, στις 14 Ιουλίου 1789. Αντιτάχθηκε στους πρώτους νόμους εναντίον των ιερέων και των μεταναστών. Επίσης πρέπει να αναφερθεί ότι στη Συμβατική είχε κηρύξει ότι ήταν εναντίον των πρόωρων εξαιρετικών μέτρων όταν υπήρχε ακόμα ειρήνη ενώ ήταν αντίπαλος του συγκεντρωτισμού της εξουσίας, είχε διατυπώσει τις απόψεις του για την κατάργηση της θανατικής ποινής ενώ υπερασπιζόταν και όλων των ειδών ελευθερίες. Όλες αυτές οι ριζοσπαστικές απόψεις του είχαν μεγάλη απήχηση στο ευρύ κοινό που άκουγε τις αγορεύσεις του. Έτσι όλη αυτή η αποδοχή που είχε τον έκανε να αναρριχηθεί και τον Μάρτιο του 1790 ο Ροβεσπιέρος εξελέγη πρόεδρος της αριστερής πτέρυγας των Ιακωβίνων. Στην εκδήλωση της δημοκρατικής κίνησης μετά την απόπειρα του βασιλιά να δραπετεύσει, ο Ροβεσπιέρος δεν προσχώρησε στην μερίδα αυτή. Αντιτάχθηκε στην πολιτική των Γιρονδίνων που ήταν υπέρ του πολέμου γιατί φοβόταν ότι ένας αντιγαλλικός συνασπισμός των Ευρωπαϊκών χωρών θα κατέληγε στη συντριβή της Γαλλικής Επανάστασης.

Ο Ροβεσπιέρος υποστήριζε την κρατικοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας και την μεταχείριση των κληρικών σαν απλούς δημοσίους υπαλλήλους και καθήκον της Εκκλησίας είναι η διατήρηση της δημόσιας λατρείας και μόνο. Η εκλογή των κληρικών θεωρούσε ότι έπρεπε να γίνεται με λαϊκή ψήφο. Για να αποφύγει την χρεωκοπία του κράτους επέβαλε την κρατικοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας. Ικανοποίησε το άμεσο λαϊκό αίτημα που ήταν γη και μετρητά. Αποφάσισε να εκπλειστηριαθεί λίγο λίγο η εκκλησιαστική περιουσία και να εκδοθούν από τις τοπικές αρχές γραμμάτια συνιδιοκτησίας εθνικών κτημάτων που θα μπορούσαν να κυκλοφορήσουν από χέρι σε χέρι. Γενικότερα ήταν υπερ των ριζοσπαστικών μέτρων κάτι που οδήγησε όπως θα δούμε παρακάτω, τις δυνάμεις της μοναρχικής Ευρώπης συνεπικουρούμενες από μεγαλοαστούς και στρατιωτικούς της μοναρχίας της Γαλλίας, να ανοίξουν έναν ανελέητο πόλεμο στους Ιακωβίνους και το γαλλικό λαό.

Η ΓΑΛΛΙΑ ΚΑΙ Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΗ ΤΩΝ ΙΑΚΩΒΙΝΩΝ

Η Γαλλία του 1789 είχε πληθυσμό 26.000.000 κατοίκους και τα ίδια γεωγραφικά σύνορα περίπου που έχει και σήμερα. Η οικονομική κατάσταση των φτωχώτερων στρωμάτων άγγιζε την ανέχεια την ίδια στιγμή που οι ευγενείς και η βασιλική οικογένεια ζούσαν έναν υπερπολυτελή. Υπάρχει όμως βαθύτερη αιτία, από τον πολυτελή βίο των φεουδαρχών. Η πανίσχυρη αστική τάξη, που άρχισε να διαμάχεται την τάξη των ευγενών. Ουσιαστικά ο ανταγωνισμός αυτών των δύο τάξεων οδήγησε στο ξέσπασμα της μεγάλης αυτής επανάστασης. Ειδικότερα ο κλήρος αποτελούσε την πρώτη τάξη,οι ευγενείς που ήταν περίπου 350.000 τη δεύτερη τάξη και οι υπόλοιποι ήταν η λεγόμενη Τρίτη Τάξη,το 97% του πληθυσμού. Μια μειοψηφία αποτελούσε η ακμάζουσα αστική τάξη που αύξανε συνεχώς τη δύναμη της και την επιρροή της, ενώ η πλειοψηφία ήταν εργάτες των μεγάλων πόλεων, τεχνίτες, μικροκαλλιεργητές και ακτήμονες,πάμφτωχοι χωρικοί.

Η αστική τάξη ήταν η μόνη τάξη του βασιλείου που μπορούσε να αποταμιεύει χρήματα,να αγοράζει γη από τους ευγενείς ακόμα και να δανείζει στο κράτος. Στην αύξηση της δύναμης της βοήθησε η εξέλιξη της οδικής επικοινωνίας, των μεταφορικών μέσων, του εμπορίου και της βιομηχανίας. Όπως μας πληροφορεί η ιστορικός Ξένη Μπαλωτή στο βιβλίο Γαλλική Επανάσταση:Η γέννηση της σύγχρονης δημοκρατίας, η αστική τάξη ήλεγχε την κρατική οικονομία από το 1781 διαθέτοντας μετοχές στο κράτος, το οποίο με τη σειρά του τις αξιοποιούσε συνάπτοντας δάνεια. Οι χρηματιστές πλήρωναν δημοσιογράφους για να δημοσιεύουν ειδήσεις προορισμένες να αυξάνουν ή να μειώνουν τη τιμή των μετοχών κι άλλων χρεογράφων. Σ’αυτή τη κερδοσκοπία μέρος έπαιρναν και πολλά μέλη της κυβέρνησης με αποτέλεσμα να βρίσκονται υπό πίεση των τραπεζιτών. Κάθε πόλεμος αύξανε την εξάρτηση του κράτους από τους τραπεζίτες και το ενδιαφέρον των τραπεζιτών για την πολιτική και τα οικονομικά του κράτους. Επίσης το 1888 οι εργάτες ήταν υποχρεωμένοι να καταναλώνουν περισσότερο από το ήμισυ του εισοδήματος τους για την αγορά ψωμιού. Έτσι είχε δημιουργηθεί μια τάξη που αποτελούταν από εμπόρους, βιομήχανους, δικαστικούς, επιστήμονες η οποία αποτελούσε το πιο εύπορο τμήμα του γαλλικού λαού, του οποίου το χρήμα και η επιρροή αυξανόταν την ίδια στιγμή που η μοναρχία έχανε δύναμη.

Από το 1789 ως το καλοκαίρι του 1792, πάρθηκαν πολλά μέτρα τα οποία ωστόσο δεν ικανοποιούσαν τις ευρύτερες λαικές ανάγκες. Οι νικητές του πρώτου σταδίου αυτού της Επανάστασης ήταν οι αστοί, οι οποίοι είχαν δημιουργήσει ένα καθεστώς που έδινε τη δυνατότητα ανάμειξης στις αποφάσεις στους κατέχοντες περιουσία ενώ το παλιό καθεστώς δεν είχε αντικατασταθεί πλήρως λόγω των μετριοπαθών Γιρονδίνων. Η ανεξέλεγκτη οικονομία της ελεύθερης αγοράς, όπως επισημαίνει ο Edward Burns στο ογκώδες βιβλίο του »Ευρωπαική Ιστορία: Ο δυτικός πολιτισμός-νεότεροι χρόνοι», είχε ως συνέπεια διαρκώς κυμαινόμενες και αυξανόμενες τιμές. Από αυτές τις αυξήσεις αγανάκτησαν εκείνα ακριβώς τα στοιχεία του παρισινού πληθυσμού που απαιτούσε ψωμί σε προεπαναστατικές τιμές ενώ οι Ιακωβίνοι ζητούσαν κεντρικό σχεδιασμό της οικονομίας και κρατικό έλεγχο του καλπάζοντος πληθωρισμού. Παράλληλα οι Γιρονδίνοι κήρυξαν τον Απρίλιο του 1792 τον πόλεμο στην Αυστρία και την Πρωσία, κάτι που όπως πίστευε ο Ροβεσπιέρος θα έβλαπτε την επανάσταση και τις μεταρρυθμίσεις και θα έστρεφε την προσοχή του λαού. Οι Γιρονδίνοι πίστευαν πως στρατιωτικές επιτυχίες στον πόλεμο αυτό θα ενίσχυαν την αποδοχή τους στο λαό της Γαλλίας όμως όχι μόνο οι ήττες ήταν κρίσιμες αλλά τον Αύγουστο του 1792 οι στρατοί της Αυστρίας και της Πρωσίας είχαν περάσει τα σύνορα και απειλούσαν να καταλάβουν το Παρίσι. Τότε ήταν η στιγμή που περίμενε ο Ροβεσπιέρος και οι Ιακωβίνοι.

Όταν ο Ροβεσπιέρος ανακάλυψε τις μυστικές διαπραγματεύσεις των Γιρονδίνων με τον Βασιλιά, στις 29 Ιουλίου 1792 ζήτησε την άμεση διάλυση της Εθνοσυνέλευσης και την αντικατάστασή της από ένα «συνέδριο», το οποίο θα έπρεπε να αφοσιωθεί στην εκπόνηση ενός νέου δημοκρατικού συντάγματος. Στις 25 Ιουλίου συναντήθηκαν στο Παρίσι οι ομόσπονδοι από τη Βρετάνη και στις 30 οι ομόσπονδοι από τη Μασσαλία που παρέλασαν στο Σεντ Αντουάν, τραγουδώντας εκείνον το θούριο που σε λίγο θα έπαιρνε το όνομά τους. Με την προτροπή του Ροβεσπιέρου οι ομόσπονδοι συγκρότησαν ένα κρυφό διευθυντήριο. Ο λαός οργανώθηκε, οι Ιακωβίνοι, μέσα από τον Ροβεσπιέρο και τους Ορεινούς, έκαναν λόγο για ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις, διακήρυξαν πως θα αγωνιστούν στο όνομα του λαού ενώ κατήγγειλαν τη στάση της Μοναρχίας και των μεγαλοαστών που στήριζαν τους Γιρονδίνους ως αντεθνική και αντεπαναστατική εξαιτίας των επαφών που είχε αναπτύξει η Μαρία Αντουανέττα και άνθρωποι του επιχειρηματικού και στρατιωτικού κόσμου με εκπροσώπους των κρατών που οι ίδιοι είχαν κηρύξει πόλεμο μόλις τέσσερις μήνες πριν! Η εξέγερση της 10ης Αυγούστου αποτέλεσε την αρχή μιας λαικής ριζοσπαστικής δημοκρατίας, ενώ η κατάληψη του Κεραμεικού από το λαό ακολούθησε την πραγματική πτώση της Μοναρχίας.

Η ΛΕΣΧΗ ΤΩΝ ΙΑΚΩΒΙΝΩΝ:Η ΔΡΑΣΗ, Η ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΤΟΥΣ ΚΑΙ Η ΕΠΙΡΡΟΗ ΠΟΥ ΑΣΚΗΣΑΝ

Η «Λέσχη των Ιακωβίνων» ιδρύθηκε το 1788, λίγο πριν την έκρηξη της Γαλλικής Επανάστασης, από τους Λανζινέ και Λε Σαπελιέ της «Λέσχης των Βρετόνων», αρχικά με με την ονομασία «Εταιρεία των Φίλων του Συντάγματος», με σκοπό να διαδώσει στον λαό τις ριζοσπαστικές κοινωνικές και πολιτικές ιδέες της εποχής. Η Εταιρεία μετονομάστηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 1792 σε «Ιακωβινική Εταιρεία, Φίλοι της Ελευθερίας και της Ισότητας». Στην πορεία επικράτησε η ονομασία Λέσχη των Ιακωβίνων. Η Παιδεία των Ιακωβίνων νοείτο ως γενική και ισότιμη για όλον τον λαό, ως το πρώτο και κύριο όργανο για την δημιουργία της συλλογικής «λαϊκής συνείδησης», η οποία με την σειρά της κρινόταν ως η απαραίτητη προϋπόθεση για ένα δημοκρατικό καθεστώς. Ο Ροβεσπιέρος δεν θεωρούσε τον χωρισμό των εξουσιών, που υποστήριζε ο Μοντεσκιέ, ένα μέσο ικανό να ανακόψει τη τάση του δεσποτισμού των κυβερνήσεων. Υπολόγιζε περισσότερο στην αποκέντρωση και στην αγωγή της κοινής γνώμης. Ο Ροβεσπιέρος συνέλαβε κατά γράμμα την οργάνωση της Κοινωνίας των Εθνών και πρότεινε την Κωδικοποίησή της σε 4 άρθρα, τα οποία η Συμβατική τα βρήκε ιδιαίτερα τολμηρά. Τα 4 άρθρα είναι τα παρακάτω:

• Οι άνθρωποι όλων των χωρών είναι αδελφοί και οι διάφοροι λαοί δύνανται να αλληλοβοηθούνται αναλόγως τις δυνάμεις τους,όπως οι πολίτες ενός και του αυτού Κράτους.
• Ο καταδυναστεύων μία Κοινωνία εκδηλώνεται εχθρός όλων των κοινωνιών
• Οι καταπολεμούντες ένα λαό δια να ανακόψουν την πρόοδο της ελευθερίας και να καταλύσουν τα δικαιώματα του ανθρώπου, πρέπει να καταδιώκονται από όλους, όχι σαν συνήθεις εχθροί, αλλά ως δολοφόνοι και φαύλοι
• Οι βασιλείς, οι αριστοκράτες, οι τύραννοι, οποιοιδήποτε και αν είναι, είναι σκλάβοι επαναστατούντες κατά του κυριάρχου της γης, ο οποίος είναι το ανθρώπινο γένος και εναντίον του νομοθέτη του σύμπαντος, ο οποίος είναι η Φύση.

Αυτό ήταν μια μεγάλη στιγμή και ήττα για τον μοναρχισμό του τότε κόσμου καθώς ήταν η πρώτη πραγματική συντριβή του. Στις 21 Σεπτεμβρίου η Εθνοσυνέλευση ελεγχόταν πλέον από τους Ιακωβίνους. Σύμφωνα με τον E.Burns τα 486 από τα 749 ήταν οι ριζοσπάστες του Ροβεσπιέρου, Μαρά. Η Εθνοσυνέλευση κατήργησε τη μοναρχία, ανακύρηξε αβασίλευτη δημοκρατία, κατήργησε τη δουλεία στις γαλλικές αποικίες, δήμευση περιουσιών των εχθρών της επανάστασης προς όφελος του κράτους και των κατώτερων τάξεων, μεγάλα κτήματα απαλλοτριώθηκαν και πάρθηκαν από μεγαλαιοκτήμονες χωρίς κάποια αποζημίωση και δόθηκαν στους φτωχότερους πολίτες με ευνοικούς όρους. Ταυτόχρονα οι Ιακωβίνοι ήλεγχαν πλέον τη νέα δύναμη που προέκυψε απο την εξέγερση, την επαναστατική Κομμούνα, που κυριαρχούσε στους ένοπλους τομείς του Παρισιού. Οι συγκρούσεις της με τη Νομοθετική ήταν σφοδρές διότι ακόμα στη Νομοθετική υπήρχαν μετριοπαθείς αντιπρόσωποι, ωστόσο οι Ιακωβίνοι, πανίσχυροι πλέον προχωρούσαν την οικοδόμηση της ριζοσπαστικής δημοκρατίας τους.

Ο κόκκινος σκούφος της απελευθέρωσης πάνω στο ‘φάτσιο΄ της ενότητας της Δημοκρατίας – Κυρίαρχα σύμβολα στις Λέσχες των Ιακωβίνων – https://rassias.wordpress.com/article

Στον οικονομικό τομέα οι Ιακωβίνοι κατήγγειλαν τον υπερβολικό πλουτισμό των ολίγων πλουτοκρατών και ζητούσαν μία ισότητα δικαιωμάτων και ευδαιμονίας μέσα από την γενίκευση της ιδιοκτησίας επάνω στην αρχή που εξέφρασε ο Ροβεσπιέρος ότι η ιδιοκτησία του κάθε πολίτη δεν θα πρέπει να είναι επιζήμια για τους άλλους, για την ελευθερία τους, την ασφάλειά τους και την δική τους ιδιοκτησία. Το κράτος καθόριζε πλέον ανώτατα όρια τιμών για το σιτάρι και άλλα αγαθά, ενώ η κερδοσκοπία των εμπόρων σε βάρος των φτωχών θα τιμωρούταν με την ποινή της λαιμητόμου. Έτσι το κόστος ζωής άρχισε να μειώνεται, δημιουργήθηκαν τα πρώτα σχολεία που ήταν ανοιχτά προς όλο το λαό και ήταν η πρώτη φορά στην Ευρώπη που η παιδεία πέρασε από τον έλεγχο της Εκκλησίας στο κράτος. Καταργήθηκαν τα προνόμια των ευγενών κι ενώ οι Γιρονδίνοι είχαν υποσχεθεί αποζημιώσεις, οι Ιακωβίνοι τα κατάργησαν εντελώς. Ο χριστιανισμός αντικαταστάθηκα από τη Λατρεία της Λογικής, ενώ με παρότρυνση ενός εκ των πρώτων »αναρχικών-εξτρεμιστών,»των Εβερτιστών του Εμπερ, λήφθηκαν δραστικά μέτρα εναντίον όσων ήταν ύποπτοι για έλλειψη νομιμοφροσύνης προς την επανάσταση.

Τον Ιανουάριο του 1793, έγινε η δίκη του Λουδοβίκου από τη Συμβατική με 387 ψήφους υπερ της θανατικής καταδίκης και 334 υπερ της εξορίας. Η αστική φρασεολογία χρεώνει τη καταδίκη σε αυθαιρεσία του Ροβεσπιέρου κάτι που δεν ισχύει ιστορικά, από το γεγονός πως αν και ο ίδιος επιθυμούσε την εκτέλεση του Λουδοβίκου, η απόφαση πάρθηκε στα πλαίσια του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού. Την περίοδο μετά την εκτέλεση του Λουδοβίκου και τα ριζοσπαστικά μέτρα που λάμβαναν οι Ιακωβίνοι κατά της πείνας, έντονη δυσαρέσκεια ξέσπασε στις μοναρχίες της Ευρώπης που έβλεπαν να απειλούνται από μια ευρύτερη πανευρωπαϊκή εξέγερση από τις ριζοσπαστικές ιδέες των Ιακωβίνων. Έτσι μέχρι το Φεβρουάριο του 1793 η Βρετανία, η Ολλανδία, η Ισπανία και η Αυστρία είχαν κηρύξει τον πόλεμο εναντίον των Γάλλων, η αστική τάξη των οποίων έβλεπε στα εδάφη της Γαλλίας νέες αγορές για να εξαπλωθεί.

Οι Γιρονδίνοι βλέποντας την επαναστατική εξουσία που είχε διαμορφωθεί από τους Ιακωβίνους, τους Ορεινούς στη Συμβατική και τη Κομμούνα, την ίδια ώρα που ο Μαρά και ο Ροβεσπιέρος είχαν διαμορφωθεί ήδη ως λαϊκοί ηγέτες, άρχισαν να υφαίνουν το σχέδιο της αντεπανάστασης, έχοντας χάσει ήδη την επιρροή τους στο γαλλικό λαό. Αυτό συνέβη κυρίως γιατί το Σύνταγμα του 1789 όριζε πως μόνο όσοι είχαν περιουσία μπορούν να έχουν πολιτικά δικαιώματα. Οι Ιακωβίνοι, διαβλέποντας την απομόνωση που επιθυμούσε η αστική τάξη για τα λαϊκά στρώματα, προχώρησαν στη ψήφιση του περιβόητη Συντάγματος του 1793. Ενδεικτικά θα αναφερθούν πέντε άρθρα όπως τα παρουσιάζει ο Φρανσουά Μινιέ στο βιβλίο ‘‘Η ιστορία της Γαλλικής Επανάστασης,τομ.Β’,Κεφ:Ο Εμφύλιος πόλεμος», τα οποία καταδεικνύουν τον ριζοσπαστισμό του Ιακωβινισμού.

‘Αρθρο 5:Οι πολίτες είναι ίσοι και δεκτοί σε κάθε δημόσιο λειτούργημα.

Άρθρο 7:Οι πολίτες μπορούν να συνέρχονται ειρηνικά και να θρησκεύουν ελεύθερα ότι πιστέυουν.

Άρθρο 20:Κανένας φόρος δεν επιβάλλεται, όταν δεν αποβλέπει σε κοινή ωφέλεια.

Άρθρο 30:Οι δημόσιες θέσεις είναι ουσιαστικά προσωρινές. Ποτέ δεν μπορούν να υπολογιστούν για διακρίσεις ή αμοιβές, παρά για καθήκοντα μονάχα.

Άρθρο 35:Όταν η κυβέρνηση παραβιάζει τα δικαιώματα του λαού, η επανάσταση είναι για το λαό και ια κάθε μερίδα του λαού, το ιερότερο και το πιο αναγκαίο καθήκον.

Οι Ιακωβίνοι ωστόσο βρέθηκαν αντιμέτωποι με μία κατάσταση η οποία έκανε αδύνατη την υλοποίηση των επαναστατικών τους μέτρων. Πέρα από την εισβολή ξένων επεκτατικών δυνάμεων, το γεγονός πως αρκετοί βιομήχανοι σαμποτάρανε την παραγωγή, έμποροι έκρυβαν προιόντα, μοναρχικοί στρατιωτικοί συμμάχησαν με τις κατακτητικές επεκτατικές δυνάμεις. Αυτό προκαλούσε αποσταθεροποίηση κι έτσι οι Ιακωβίνοι συμμάχησαν με τους ξεβράκωτους. Αυτό που ακολούθησε είναι η περιβόητη σύμφωνα με την αστική βιβλιογραφία Τρομοκρατία όπου εκατοντάδες χιλιάδες οδηγήθηκαν στη λαιμητόμο. Ποια όμως είναι η αλήθεια;

Οι Ιακωβίνοι αφού συμμάχησαν με τους Ξεβράκωτους ,συνέστησαν την Επιτροπή Γενικής Άμυνας για να επιβλέπει τους δικαστές στις αποφάσεις τους και το Μάρτιο του 1793 το Επαναστατικό Δικαστήριο. Συνολικά σύμφωνα με τον Φ. Μινιέ, E.Burns, ΤΜ.Τομσον και τον Ματιέ, 20.000 περίπου οδηγήθηκαν στη λαιμητόμο, έμποροι που κατηγορήθηκαν για απόκρυψη προιόντων, βιομήχανοι και στρατιωτικοί. Χαρακτηριστική είναι η ιστορία του στρατηγού Λυμουριέ. Ο Γάλλος στρατηγός είχε κατακτήσει στο παρελθόν το Βέλγιο. Ωστόσο κατηγορήθηκε για προδοσία διότι προέκυψε πως εξαγοράστηκε από τους Άγγλους λίγο πριν την εισβολή τους στη Γαλλία το Φεβρουάριο του 1793, σύμφωνα με τον ιστορικό Τ.Μ. Τόμσον και τον Ματιέ. Παράλληλα αντεπανάσταση ξέσπασε στη Βανδέα, η οποία στηρίχθηκε από την Αγγλία. Έτσι αποφασιστηκε αναστολή των διατάξεων του Συντάγματος 1793 ενώ κηρύχτηκε επιστράτευση για την αντιμετώπιση των αντεπαναστατών και των ξένων εισβολέων. Οι Ιακωβίνοι εκτιμούσαν πως μια δύναμη 500.000 ανδρών θα ήταν αρκετή, ωστόσο η διατήρηση της επαναστατικής εξουσίας, οι μηχανορραφίες των μετριοπαθών και Γιρονδίνων, καθώς και η συνεργασία τους με στρατιωτικούς μοναρχικούς που συμμάχησαν με αντεπαναστάτες και ξένους εισβολείς, ήταν παράγοντες που οδήγησαν σε μία ευρύτερη συσπείρωση του γαλλικού λαού δημιουργώντας 14 στρατιές 1.200.000 ανδρών, οι οποίες μέσα σε λίγους μήνες, κατόρθωσαν όχι μόνο να νικήσουν τους αντεπαναστάτες στη Βανδέα, τη Λυών και αλλού αλλά και να αποκρούσουν όλες τις επιθέσεις που δέχτηκε η Γαλλία από τη συμμαχία των εισβολέων. Οι άποροι πολίτες που μετείχαν στις συνελεύσεις των τμημάτων αμείβονταν με 40 σολδιά τη μέρα και η συμμετοχή ήταν μεγάλη. Ωστόσο η δολοφονία του Μαρά και η πανίσχυρη αστική τάξη δεν ήταν δυνατό να ηττηθούν.

Ένα από τα εμβλήματα των Ιακωβίνων: ο φρυγικός σκούφος στο κέντρο ενός στεφανιού. https://rassias.wordpress.com/article

Την 9η Θερμιδόρ του έτους 2 της Επανάστασης, δηλαδή στις 27 Ιουλίου 1794, ο Ροβεσπιέρος εμφανίστηκε στη Συμβατική Συνέλευση και ανέφερε ότι είχε στην κατοχή του κατάλογο με εχθρούς του λαού, ανάμεσά τους και μέλη της Συνέλευσης, τους οποίους όμως δεν ανέφερε. Αυτό σήμαινε σύλληψη και εκτέλεσή τους υπό το φόβο της πανίσχυρης Επιτροπής Κοινής Σωτηρίας.. Έτσι, φοβούμενοι ότι μπορεί να είναι κι αυτοί στη λίστα, τα περισσότερα μέλη της Συμβατικής προκάλεσαν πανδαιμόνιο και δεν τον άφησαν να μιλήσει.

Το πανδαιμόνιο που προκλήθηκε ήταν σκόπιμο και ακολούθησε μεγάλος αναβρασμός ώστε να μην αποκαλυφθούν τα ονόματα. Πολλά μέλη απαίτησαν τη σύλληψή του ως εχθρού της ενότητας του λαού. Επρόκειτο για καλά οργανωμένη συνωμοσία Ο Ροβεσπιέρος κατέφυγε στο Δημαρχείο όπου και η χωροφυλακή συνέλαβε την πολιτική ηγεσία των Ιακωβίνων. Πολλοί άνθρωποι, υποστηρικτές του Ροβεσπιέρου, ξεσηκώθηκαν και ζήτησαν την αποφυλάκισή του, ωστόσο ο Ροβεσπιέρος εκτελέστηκε στη λαιμητόμο.

Οι διώξεις που ακολούθησαν από τους Γιρνονδίνους και τους Θερμιδωριανούς ήταν σκληρές. Οι λέσχες των Ιακωβίνων κηρύχτηκαν παράνομες όμως η επιρροή τους, είχε ήδη εξαπλωθεί στην Ευρώπη. Ισχυρό ιακωβινικό ρεύμα εκδηλώθηκε στην Ουγγαρία, την Τσεχία, την Κροατία. Οι Ιακωβίνοι οργανώθηκαν ακόμη και στην Αυστρο-Ουγγαρία. Στις 23 Ιουλίου 1794 συνελήφθη ο Σέρβος ηγέτης των Ιακωβίνων της Ουγγαρίας Μαρτίνοβιτς ιδρυτής της «Εταιρείας των Μεταρρυθμιστών» και της «Εταιρείας της Ελευθερίας και της Ισότητας», μαζί με τέσσερις ακόμη συντρόφους του θα εκτελεσθεί στην Βουδαπέστη στις 20 Μαΐου 1795. Οι Ιακωβίνοι της Ιταλίας, με ισχυρότερες λέσχες στην Νάπολη, το Τορίνο, την Ρώμη, το Παλέρμο και την Μπολόνια, προσπάθησαν να δράσουν, με στόχους που αποσκοπούσαν στην προοπτική της ιταλικής εθνικής ενοποίησης. Ο Ιακωβινισμός αναπτύχθηκε επίσης και στην νοτιοανατολική Ευρώπη, όπου το 1794 στο Ζάγκρεμπ είχε δει το φως της δημοσιότητας ένα ανώνυμο «ιακωβίνικο και φιλο-γαλλικό» ποίημα που έκανε ανοικτή επίθεση κατά της Εκκλησίας και των αριστοκρατών. Στα Επτάνησα υπήρχαν Ιακωβίνοι οργανωμένοι σε συλλόγους, τα “Ιακωβινεία”, αρκετά πριν την άφιξη του στρατηγού Gentili το 1797.

ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ

Μια ιστοριογραφική παράδοση που διατηρήθηκε για καιρό θεωρούσε τον Ροβεσπιέρο τον πιο αρνητικό εκφραστή της Γαλλικής Επανάστασης και του δημοκρατικού φανατισμού. Τον τελευταίο καιρό έγινε επανεκτίμηση και η αντίθεση μεταξύ Ιακωβίνων και Γιρονδίνων/Δαντών εξετάστηκε με βάση τις διαφορετικές κοινωνικές ταξικές δυνάμεις. Ο Ροβεσπιέρος έβλεπε στα λόγια του Ρουσό, ένα δόγμα, μια πρόταση για το μέλλον, το οποίο στηριζόταν στη λαϊκή κυριαρχία. Η αφοσίωση του στις θεωρίες του Ρουσό, η μεταλαμπάδευση των ιδεών αυτών στους συντρόφους και ο αδιάφθορος χαρακτήρας του, γονιμοποίησαν ένα μεγάλο ρεύμα που είχε λαϊκή βάση και εξαπλώθηκε σε όλη την Ευρώπη. Ο ιακωβινισμός απέδειξε την ανωτερότητα των θέσεων και υποστηρικτών του μέσα από τις αντιφάσεις της αστικής τάξης που επικράτησε τα επόμενα χρόνια, η οποία εγκαταλείποντας το κεντρικό σχεδιασμό της οικονομίας, κάτι που οδήγησε στην αύξηση των τιμών και του πληθωρισμού, της κερδοσκοπίας και τη μείωση της αξίας του νομίσματος. Αυτή η φιλελεύθερη οικονομική πολιτική έπληξε τους υποστηρικτές των Ιακωβίνων. Ποιοι ήταν αυτοί; Οι λαϊκές τάξεις.

Πηγές-Βιβλιογρφία

• «Ο ΡΟΒΕΣΠΙΕΡΟΣ» ΤΟΥ ΜΑΤΙΕ,εκδ. ΓΚΟΒΟΣΤΗ,1924
• ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ «ΔΟΜΗ»,ΤΟΜΟΣ 14,Ο ΜΑΞΙΜΙΛΙΑΝΟΣ ΡΟΒΕΣΠΙΕΡΟΣ
• «Ο ΡΟΒΕΣΠΙΕΡΟΣ ΚΑΙ Η ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ»,Τ.Μ. ΤΟΜΣΟΝ,ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΑΛΑΞΙΑ
• E.M BURNS, ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ-Ο ΔΥΤΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ:ΝΕΟΤΕΡΟΙ ΧΡΟΝΟΙ,ΕΚΔ.ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ
• ΦΡ. ΜΙΝΙΕ, Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ,εκδ.ΠΕΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
• ΞΈΝΗ ΜΠΑΛΩΤΗ, Η ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ,εκδ.Περιοδικού Ιστορικά θέματα

https://www.rassias.gr/REVOL025.html