Before the Rain – 1994 – Του Πάνου Λιάκου

 

Αυτό το φιλμ έρχεται από τα 1994 και την ΠΓΔΜ. Καθώς θα εξηγούμε τον τρόπο όπου γράφεται το σενάριό του και την δραματουργική του εξέλιξη, δεν είναι δύσκολο να καταλάβετε το γιατί το φιλμ κέρδισε τόσο την Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου που το συμπεριέλαβε στις υποψηφιότητες του για το 1995 όσο και το φεστιβάλ της Βενετίας από το οποίο και έφυγε με εξ’ ημισείας Χρυσό Λέοντα.

Η ταινία ανοίγει σε ένα μοναστήρι όπου ο νεαρός Κύριλλος έχει πάρει όρκο σιωπής και περνά τη ζωή του με ηρεμία και προσευχή. Κάποιο βράδυ, ωστόσο, θα αντιληφθεί ότι τρύπωσε στο δωμάτιό του μια Αλβανίδα που κατηγορείται για κάποιο έγκλημα εναντίον οικογένειας σλαβομακεδόνων. Ο μοναχός θα διατηρήσει τη σιωπή του και εκείνο που μπορούμε να πούμε προκειμένου να μην αποκαλύψουμε περισσότερα και να σας παρακινήσουμε να δείτε την ταινία είναι ότι έχουμε να κάνουμε με ένα σινεμά κυρίως των εικόνων ενώ οι διάλογοι είναι σύντομοι και περιεκτικοί. Οι εικόνες αυτές, όμως, δεν είναι του στυλ »ό, τι του ήρθε του δημιουργού στο νου και άντε βρες νόημα». Οι εικόνες αυτές υπηρετούν τη δραματουργία (σκηνή φυγής στην πρώτη ιστορία, σκηνή άφιξης του Αλεξάντερ μετά από χρόνια στα Σκόπια). Παράλληλα αυτή η πρώτη ιστορία χτίζει, προετοιμάζει για το δεύτερο μέρος όπου ο Αλεξάντερ, φωτογράφος στο επάγγελμα, αποφασίζει να εγκαταλείψει το Λονδίνο για να γυρίσει στην πατρίδα του. Η Άννα δεν θέλει να τον ακολουθήσει, οι ιδιοσυγκρασίες τους είναι διαφορετικές. Εκεί που αυτός σαν θερμόαιμος βαλκάνιος της προτείνει να τα αφήσει όλα και να τον ακολουθήσει στα Σκόπια, εκείνη προτιμά έναν πιο συντηρητικό Άγγλο (θα δείτε όμως σε μια υπέροχα γραμμένη σκηνή εστιατορίου όπου δύο ιστορίες προχωρούν την ίδια στιγμή για ποιους λόγους γίνεται κι αυτή δραματικό πρόσωπο).

Οι συγκρούσεις είναι πολλές σε αυτό το έργο, με αποκορύφωμα εκείνη ανάμεσα σε Σλαβομακεδόνες και Αλβανούς. Εκτός από πλείστες λαογραφικές πληροφορίες, ο σεναριογράφος-σκηνοθέτης Μίλτσο Μαντσέφκσι είναι σε θέση να μεταφέρει τη σκληρότητα των ανθρώπων, τη βία των συγκρούσεών τους, την τραγωδία όταν στη μέση μπαίνει και κάποιο αίσθημα (όπως συμβαίνει με τον Αλεξάντερ και τη Χάνα). Μας θυμίζει ότι το θείο αίσθημα του έρωτα, μπορεί κι αυτό ακόμα να καταπνιγεί από τις προκαταλήψεις και τον πόλεμο ρε πούστη. Και κάνει έναν κύκλο- συνεχώς επανέρχεται στο θέμα του κύκλου, ίσως κατ’ επέκταση και της Ιστορίας, και ότι αυτός είναι »ακανόνιστος»- που πολλοί σεναριογράφοι θαυμάζουν και θεωρούν υποδειγματικό.