O Φάρος: ατμοσφαιρικός τρόμος βγαλμένος από την άβυσσο του ασυνείδητου-Της Έφης Καραχάλιου

Δυο άντρες, ένας φάρος και ένας γλάρος φαίνεται να αρκούν για να παρασύρουν το θεατή σε μια σπειροειδή κατάβαση στην παράνοια και τον υπαρξιακό τρόμο. Γιατί στο ασπρόμαυρο σύμπαν που δημιουργεί ο σκηνοθέτης της ταινίας O Φάρος (The Lighthouse), το ασυνείδητο και οι καταπιεσμένες επιθυμίες όταν διαπλέκονται με το μεταφυσικό και το θάνατο μετατρέπονται στην πρώτη ύλη ενός θρίλερ που δεν αρκείται σε εύκολα τεχνάσματα για να πετύχει τον σκοπό του.

Ο Thomas Wake (William Dafoe) είναι ο ερημίτης που έχει να αναλάβει να προσέχει τον φάρο κάπου στην Νέα Αγγλία των ΗΠΑ τον 19^ο αιώνα. Η απρόσμενη άφιξη του νεαρού Ephraim Winslow(Robert Pattinson) για τέσσερις εβδομάδες, ως αντικαταστάτης του παλιού βοηθού, έρχεται να ταράξει τις εύθραυστες ισορροπίες της μοναχικής καθημερινότητάς του.  Οι άσχημες καιρικές συνθήκες, το αφιλόξενο τοπίο και η έλλειψη ανθρώπινης επαφής σε συνδυασμό με ναυτικές δυσειδαιμονίες και λιβιδινικές ενορμήσεις δημιουργούν μια αποπνικτική ατμόσφαιρα ανάμεσα στους δυο άντρες, οπότε η σύγκρουση μοιάζει αναπόφευκτη. Η περιέργεια του νεαρού για το μυστικό πίσω από το φως του φάρου και οι εμμονές του ηλικιωμένου είναι η αφορμή για ζωώδεις συμπεριφορές, που καταλήγουν στην φυσική εξόντωση του πιο αδύναμου.

Αν στην πρώτη του ταινία με τίτλο Η μάγισσα, (The Witch 2015) αναφέρθηκε στην εξουσία με τον καταπιεστικό της ρόλο στα σώματα των γυναικών, τώρα αναφέρεται στην εξουσιαστική σχέση δυο αντρών. Η εξαντλητική χειρωνακτική εργασία στην οποία υποβάλλεται ο Ephraim προκειμένου «να μάθει την δουλειά» είναι ουσιαστικά η προσπάθεια επιβολής της όποιας μικροεξουσίας κατέχει ο μεγαλύτερος ηλικιακά εργάτης. Μην έχετε ψευδαισθήσεις λέει ο ίδιος ο Eggers: αυτό που ενώνει τους ανθρώπους είναι η επιθυμία κατίσχυσης και επιβολής, όχι η αγάπη. Έτσι βλέπουμε τους δυο άντρες να ενδύονται διαφορετικούς ρόλους ανάλογα με τις περιστάσεις: αφεντικό και εργάτης, ανδρόγυνο που τσακώνεται, αξιωματικός και στρατιώτης, πατέρας και γιος, δήμιος και θύμα, ηγεμόνας και υποτελής, εναλλάξ και ταυτόχρονα. Μόνο το αλκοόλ συγχωρεί κάποια τρυφερότητα στην αλληλεπίδρασή τους, εξάλλου σε αυτή την μοναχική υποκοινότητα που ζουν οι γυναίκες είναι φυσικά απούσες. Το γυναικείο στοιχείο υπάρχει μόνο ως φαντασίωση και λαμβάνοντας υπόψη τους ναυτικούς μύθους, αναγνωρίζεται ως κάτι σαγηνευτικό και επικίνδυνο.

Γυρισμένη εξ’ ολοκλήρου σε ασπρόμαυρο φιλμ, η ταινία έχει δυο μεγάλα πλεονεκτήματα: την ορθοχρωματική φωτογραφία και τις δυνατές ερμηνείες. Όλη αυτή η τραχιά καθημερινότητα των ναυτικών και  οι καιρικές συνθήκες αποτυπώνονται σε ένα έντονα γοτθικό στυλ, που θα έμενε λειψό χωρίς τον ανθρώπινο παράγοντα. Γιατί το δίδυμο του Robert Pattinson με τον William Dafoe φέρνει εις πέρας όλες τις δυσκολίες ενός τόσο φιλόδοξου έργου. Από την μια, ο πρώτος αποδεικνύει ότι έχει εξελιχθεί από τον ρόλο του ως έφηβος βρικόλακας με τον οποίο έγινε γνωστός και κάνει την υπέρβαση θυμίζοντας έναν νεαρό Daniel-Day Lewis  ενώ ο δεύτερος είναι ένας δοκιμασμένος ηθοποιός σε υπαρξιακά,edgy δράματα όπως ο «Αντίχριστος» του Lans Von Trier.

Συνδυάζοντας πολλά διαφορετικά στυλ, από ζωγραφική(Goya, Albrecht Durer) μέχρι πολιτική φιλοσοφία(Foucault, Nietzsche,Kafka), όλα μοιάζουν να κουμπώνουν τέλεια σε αυτό το ναυτικό μύθο που χτίζει σταδιακά ο Eggers. Έτσι λοιπόν, ο Ephraim γίνεται ο Προμηθέας με τον φάρο που του απαγορεύεται οι είσοδος στον φάρο που αντιπροσωπεύει την γνώση, ενώ ο δύστροπος πρώην ναυτικός είναι η ανθρωποποίηση του θεού Ποσειδώνα. Βασικά ήρωες με θιγμένο ανδρισμό που ανταγωνίζονται μεταξύ τους (ένας συμβολικός ημίθεος με έναν θεό)για το ποιος θα ελέγχει ένα άλλο φαλλικό σύμβολο, που δεν είναι άλλο από τον ίδιο τον φάρο. Όλες αυτές οι μορφές της πρωταρχικής πατρικής εξουσίας αποτελούν τον πολιτικό απόηχο που θέλει να τονίσει ο Eggers, αφομοιωμένος σε ένα πολύπλοκο κινηματογραφικό στυλ αισθητικά άρτιο και συγχρόνως νοηματικά φορτισμένο.

https://www.youtube.com/watch?v=XmRfMPFiYZo&feature=emb_title

Πηγή: www.prin.gr