Το Ασκληπιείο στην Κω

Γράφει η Κάτε

Μέσα σε μία αρκετά εκτεταμένη δασική περιοχή, πάνω σε έναν λόφο στα δυτικά της Αρχαίας πόλης, μπορεί κανείς να ανακαλύψει ένα από τα πλέον φημισμένα ιερά της αρχαιότητας, το Ασκληπιείο της Κω. Κοιτάζοντας από την απέναντι μικρασιατική ακτή δίνει την αίσθηση ότι είναι κατασκευασμένο σε ανοδική πορεία καλώντας τον επισκέπτη να φτάσει μέχρι την ανώτερη ταράτσα του ιερού. Σήμερα, γύρω από το ιερό έχει φυτευτεί ένα μικρό άλσος από κυπαρίσσια ώστε να δημιουργείται στον επισκέπτη η αντίληψη του πως ήταν ο ναός κατά τη περίοδο της ακμής του, την ελληνιστική εποχή.

Στον αρχαιολογικό χώρο εκτός από το ιερό, στη θέση «Ασκλούπη» και «Τσιλημπήρι» τοποθετούνται τα πρώτα ανθρώπινα ίχνη, κάποιες πρώιμες ταφές οι οποίες υποδεικνύουν συστηματική κατοίκηση ήδη από την Νεότερη Νεολιθική που φτάνει έως και Ύστερη Εποχή του Χαλκού. Αρκετούς αιώνες αργότερα η περιοχή μετατρέπεται σε λατρευτική. Συγκεκριμένα, κατά τους κλασικούς χρόνους όπως φαίνεται από επιγραφές που βρέθηκαν στο σημείο, λατρεύονταν ο Απόλλων Παιήονας και Κυπαρίσσιου μαζί με πολλές άλλες θεότητες. Στον 4^ο αιώνα χρονολογείται ο πρώτος βωμός αφιερωμένος στον Ασκληπιό ο οποίος κατά τον 3^ο αιώνα θα σταματήσει τη λειτουργία του. Τότε στη θέση του θα χτιστεί το ¨άβατο¨, ένας ιωνικός ναός, μία στοά και ένας βωμός του Απόλλωνα. Αλλαγές έγιναν και κατά τον 2^ο αιώνα που ο ναός αναγνωρίζεται και στο δικαίωμα της ασυλίας. Τότε το ιερό παίρνει την μνημειακή του μορφή και χωρίζεται σε άνδηρα- ταράτσες. Τον 1^ο αιώνα προστίθεται το κατώτερο άνδηρο, δωρεά του γιατρού Γάιου Στερτίνιου Ξενοφώντα, όπου οικοδομείται ένας ναΐσκος και μία κρήνη.  Τέλος κατά τον 11^ο αιώνα μ.Χ. ο ναός στην ανώτερη ταράτσα αφιερωμένος στον Ασκληπιό έδωσε την θέση του στον Ιερό ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου η οποία χτίστηκε από spolia του Ελληνιστικού ναού.

Ο ναός του Ασκληπιού στο ανώτερο άνδηρο του ιερού θεωρείται αντίγραφο του ναού του Ασκληπιού στην Επίδαυρο, ενώ είναι μεγαλύτερος από αυτόν. Το κτήριο χωρίζεται σε πρόναο μεγάλου μήκους, σηκό όπου βρισκόταν το λατρευτικό άγαλμα, και οπισθόναο. Θεωρείται ότι χτίστηκε μεταξύ 170-150 π.Χ. και σχετίζεται με τους μονάρχες Ευμένη ΄Β, Άτταλος ΄Β και τον Ζιαήλα  της Βιθυνίας.

Σήμερα στον επισκέψιμο χώρο, ο περιηγητής θα ξεκινήσει τη ξενάγηση του, από το κατώτερο των τριών άνδηρων το οποίο αποτελείται από το πρόπυλο, μία στοά σχήματος Π και η κρήνη. Μετά τη στοά θα δει κανείς μία μεγάλη κλίμακα που θα τον οδηγήσει στη δεύτερη ταράτσα. Εκεί βρίσκεται ο ιωνικός ναός του 3^ου αιώνα ο οποίος κοιτάει προς έναν βωμό, ο βωμός αυτός βρίσκεται ακριβώς μπροστά στις σκάλες. Πίσω από τον ιωνικό ναό βρίσκεται το κτήριο που χρησίμευε ως άβατο, ενώ αριστερά του βωμού θα δει κανείς μία εξέδρα και έναν ναό κορινθιακού ρυθμού. Ανεβαίνοντας και την επόμενη κλίμακα ο επισκέπτης θα βρεθεί  μπροστά στον ναό του Ασκληπιού και γύρω του μία ακόμα στοά σε σχήμα Π.

 

Βιβλιογραφία

Αλευρά Κοκκορού Γ. 2002 ¨Το νησί του Ιπποκράτη¨, στο: Δ. Δαμάσκος, Κως. Καθημερινή Επτά ημέρες, 2-32 Αφιέρωμα, Κυριακή 4 Αυγούστου 2002, 3-5

Αλευρά, Λαιμού, Μπουρνιά, Ιστορία- Τέχνη- Αρχαιολογία της Κω, Ά Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο, Κως 2-4 Μαïου 1997, Σειρά δημοσιευμάτων περιοδικού ¨Αρχαιογνωσία¨, αριθμ. 1, Αθήνα 2001

Pollitt J. J. 20014, ¨Η τέχνη στην ελληνιστική εποχή¨, Μεταφρ. Γκάζη Α. Εκδόσεις Παπαδήμα.