Νίκος Ξυλούρης – »Αυτόν τον κόσμο τον καλό άλλοι τον καρτεράνε…»

Ήταν 8 Φεβρουαρίου 1980, όταν πέρασε στην αιωνιότητα, ο »Αρχάγγελος της Κρήτης», ο Νίκος Ξυλούρης. Γεννημένος στα Ανώγεια Ρεθύμνου στις 7 Ιουλίου 1936, προερχόμενος από οικογένεια με πολύ μεγάλη με μουσική παράδοση και πολλούς λυράρηδες. Σε μικρή ηλικία αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το χωριό του όταν οι Ναζί κατακτητές το έκαψαν.

Το 1953 ο Ξυλούρης άφησε το χωριό του και εγκαταστάθηκε στο Ηράκλειο. Εκεί άρχισε σταδιακά να γίνεται γνωστός στο ευρύ κοινό. Έπαιξε μουσική σε πανηγύρια και κέντρα διασκέδασης όπου είδε την αυξημένη επιρροή και τις νέες μόδες της εποχής στη μουσική, κάτι που τον περιόρισε.

Σε μία αποκριάτικη γιορτή ο Νίκος Ξυλούρης είδε την Ουρανία Μελαμπιανάκη, γόνο αριστοκρατικής οικογένειας και την ερωτεύτηκε έντονα. Επί ένα χρόνο, κάθε βράδυ, της έκανε καντάδα κάτω από το παράθυρό της, χωρίς να έχουν μιλήσει ποτέ. Οι δύο τους έζησαν έναν δυνατό έρωτα.

Η ταξική τους διαφορά τους ανάγκασε να κλεφτούν και να παντρευτούν στα κρυφά, στις 21 Μαΐου του 1958.  Το Νοέμβριο του 1958 ηχογράφησε τον πρώτο του δίσκο με τίτλο «Μια μαυροφόρα που περνά».

Ο δίσκος αγαπήθηκε από το κοινό κι έτσι ο Νίκος ηχογράφησε κι άλλα τραγούδια σε δίσκους των 45 στροφών. Κέρδισε το πρώτο βραβείο σε ένα φεστιβάλ μουσικής στο Σαν-Ρέμο παίζοντας με τη λύρα του ένα συρτάκι. Την επόμενη χρονιά άνοιξε στο Ηράκλειο το μουσικό κέντρο «Ερωτόκριτος».

Ο Νίκος είχε κερδίσει το κοινό της Κρήτης και έτσι μετακόμισε στην Αθήνα, και το 1969 ηχογράφησε με μεγάλη επιτυχία το δίσκο «Ανυφαντού» και λίγους μήνες αργότερα εμφανίστηκε και πάλι σε Αθηναϊκό μουσικό κέντρο. Στην Αθήνα γνώρισε τον ποιητή και σκηνοθέτη Ερρίκο Θαλασσινό, ο οποίος αποφάσισε να τον συστήσει στον Γιάννη Μαρκόπουλο και έτσι ξεκίνησε μια λαμπρή συνεργασία, με το δίσκο «Χρονικό» και τα «Ριζίτικα» όπου έμεινε στην ιστορία της ελληνικής μουσικής.

Στα χρόνια της δικτατορίας, το 1971 ξεκίνησε κοινές εμφανίσεις με το Γιάννη Μαρκόπουλο στη μπουάτ «Λήδρα» και η φωνή του έγινε σύμβολο της αντίστασης, σε μία μπουάτ όπου άρχισε να γίνεται στέκι των αντιδικτατορικών αγωνιστών. . Εκείνα τα χρόνια συνεργάστηκε στενά με τον Θρακιώτη τραγουδοποιό Θανάση Γκαϊφύλλια στις μπουάτ της Πλάκας και σε συναυλίες σε όλη την Ελλάδα. Το καλοκαίρι του 1973 τραγούδησε στο θεατρικό έργο «Το μεγάλο μας τσίρκο» με πρωταγωνιστές τον Κώστα Καζάκο και τη Τζένη Καρέζη στο θέατρο «Αθήναιον». Η μουσική ήταν του Σταύρου Ξαρχάκου.

Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι στη μεγάλη εξέγερση του Πολυτεχνείου το Νοέμβριο του 1973, δεν δίστασε να μπει μέσα στο Πολυτεχνείο, να ενωθεί με τους εξεγερμένους φοιτητές και εργαζόμενους και να τραγουδήσει σε μία κίνηση που έμεινε στην ιστορία και τον χαρακτήρισε. Με τη πτώση της δικτατορίας, ο Νίκος Ξυλούρης δεν έτρεφε αυταπάτες για το ρόλο της οικονομικής ελίτ, τονίζοντας αναφερόμενος στη μουσική βιομηχανία » εγώ τους ίδιους ανθρώπους έβλεπα να κανονίζουν επί χούντας, τους ίδιους βλέπω και τώρα…»

Έφυγε μία μέρα σαν τη σημερινή, έπειτα από σκληρή μάχη με τον καρκίνο στο απόγειο της καριέρας του σε ηλικία 43 ετών σκορπίζοντας θλίψη. Ο σπουδαίος Κρητικός τραγουδιστής, λυράρης πέρασε στο πάνθεο της ιστορίας και η φωνή του που έγινε σύμβολο στα χρόνια της χούντας και της αντίστασης σε αυτήν, τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης αλλά και της πλούσιας παράδοσης του τόπου μας, θα ζει για πάντα. Θα ζει στους έρωτες μας μέσα από τον Ερωτόκριτο. Θα ζει στους αγώνες του λαού μας και στα υψωμένα λάβαρα του αγώνα μέσα από το Πότε θα κάμει Ξαστεριά. Και πόσα άλλα. Ο »Αρχάγγελος της Κρήτης» θα είναι πάντα στη καρδιά μας με τη φωνή του όσα χρόνια κι αν περάσουν.

  Πηγή φωτογραφιών: wikipedia, youtube, AΠΕ-ΜΠΕ