Johnny Got His Gun 1971 – Του Οδυσσέα Σουρίλα

O πόλεμος που θα τερμάτιζε όλους τους πολέμους! Ο Μεγάλος Πόλεμος που στέρησε τη ζωή σε μια ολόκληρη γενιά Άγγλων, Γάλλων και Γερμανών στα χαρακώματα του δυτικού μετώπου ή πιο απλά ο Α Παγκόσμιος Πόλεμος, όπως ονομάστηκε αργότερα. Το θέμα της ταινίας είναι καθαρά αντιπολεμικό. Οδηγούμαστε σε ένα στρατιωτικό νοσοκομείο στο οποίο βρίσκεται ένας νεαρός, ο οποίος έχει χάσει τα χέρια, τα πόδια, όλες τις αισθήσεις του και παλεύει να μην χάσει και το νου του, ζώντας εγκλωβισμένος μέσα στο κορμί που πλέον έχει γίνει η φυλακή του.

Αυτό που αξίζει να παρατηρήσει κάποιος είναι τα χρώματα που χρησιμοποιεί στο φιλμ ο σκηνοθέτης. Στις σκηνές που βρισκόμαστε στο τώρα της ταινίας, το νοσοκομείο, γιατροί, το χρώμα του φιλμ είναι ασπρόμαυρο. Η επιλογή του χρώματος δεν είναι τυχαία. Το ασπρόμαυρο στην περίπτωση αυτή υποδηλώνει, κατά την γνώμη μου, την ψυχολογική κατάσταση του πρωταγωνιστή. Βρίσκεται σε μια τρελή κατάσταση, δεν ξέρει τι του συμβαίνει, που βρίσκεται, πόσο καιρό βρίσκεται στο μέρος αυτό. Με τον καιρό καταλαβαίνει πως του λείπει κάθε μέλος του σώματός του και το πρόσωπό του ήταν κατεστραμμένο. Η φωνές του, τις οποίες κανείς δεν μπορεί να ακούσει, είναι σπαρακτικές και τρυπάνε την ψυχή του θεατή. Στο τέλος της ταινίας και ενώ βρίσκεται στα πρόθυρα της τρέλας, βρίσκει έναν τρόπο να επικοινωνεί με σήματα Morse με τους γύρω του. Είναι μια απελπισμένη κραυγή του. Επιθυμεί να γίνει θέαμα σε ένα περιφερόμενο τσίρκο για να βλέπει ο κόσμος πως έχει καταντήσει ή διαφορετικά να τον σκοτώσουν και να του προσφέρουν λίγη αξιοπρέπεια, αφού ουσιαστικά δεν έχει ζωή.

Από την άλλη πλευρά έχουμε την χρήση του έγχρωμου φιλμ στις σκηνές που θυμάται το παρελθόν του ή βρίσκεται στον χώρο του ονείρου. Στις αναδρομές από το παρελθόν του βλέπουμε διάφορα περιστατικά από τη ζωή του, την κοπέλα του, συνομιλίες με τον πατέρα του, την μητέρα του. Μετά οδηγούμαστε στον χώρο του ονείρου. Εκεί συναντάει τον Ιησού που συνοδεύει στρατιώτες προς το τρένο που θα τους οδηγήσει στην άλλη ζωή. Μετά προσπαθεί να καταλάβει αν βρίσκεται στην πραγματικότητα ή στο όνειρο και ρωτώντας τον Ιησού, μαθαίνει πως όλα όσα βλέπει είναι μια ψευδαίσθηση.

Στην ταινία επίσης εκτός από τα αντιπολεμικά μηνύματα τίθενται και διάφορα άλλα ερωτήματα που προβληματίζουν τον καθημερινό άνθρωπο. Είναι αναγκαίο για την επίτευξη της δημοκρατίας να σκοτώνεται το άνθος της κάθε κοινωνίας; Ο πατέρας θεωρεί πως ο κάθε γιος πρέπει να είναι έτοιμος να δώσει την ζωή του για την επικράτηση της δημοκρατίας και της ελευθερίας. Υπάρχει άραγε θεός που να επιτρέπει να γίνονται αυτά τα πράγματα; Η θρησκεία είναι ακόμα ένα θέμα που απορρέει στην ταινία. Βλέπουμε την κοινωνία της Αμερικής των αρχών του 20^ου αιώνα, η οποία ήταν βαθειά συντηρητική και θρησκευόμενη να ετοιμάζεται για τον πόλεμο. Ουσιαστικά φαίνεται πως ήταν υπέρ του πολέμου, αφού ένας ιεροκήρυκας ή πάστορας ευλογούσε τους στρατιώτες στο σταθμό και αργότερα ένας παπάς ευλογούσε και μακάριζε τις ψυχές των πεσόντων. Επίσης,  δεν πρέπει να ξεχνάμε και όλες τις σκηνές που συνομιλούσε με τον Ιησού στα όνειρά του. Στο τέλος βέβαια έχουμε τη διαπίστωση από τον πρωταγωνιστή πως η δεν υπάρχει Θεός ή δεν μπορεί να υπάρξει σε αυτό το μέρος που βρίσκεται. Τίθενται και διάφορα θέματα ηθικής βέβαια. Για τον αν αξίζει να ζει σε αυτή την άθλια κατάσταση. Αν τον έχουν κάνει πειραματόζωο για να μπορέσουν να γιατρέψουν άλλους με παρόμοια προβλήματα.

Ένα ακόμα, χαρακτηριστικό της ταινίας είναι η χρήση των ρητορικών ερωτημάτων του πρωταγωνιστή. Με την χρήση τους βλέπουμε τον ψυχικό κόσμο του ήρωα, την κατάσταση, την διάθεση στην οποία βρίσκεται. Ξεδιπλώνεται ο ψυχικός και ο διανοητικός του κόσμους. Οι μόνες του χαρές πλέον ήταν ο ήλιος και ο αέρας που του χάιδευαν το πρόσωπο και τον ζέσταιναν. Ο ήλιος προσωποποιεί την ίδια την ζωή είναι η μόνη επαφή που έχει με αυτή πλέον. Το γρήγορο μοντάζ εξυπηρετεί τους σκοπούς του σκηνοθέτη και σεναριογράφου Dalton Trumbo. Το έργο βασίστηκε στο μυθιστόρημα του ίδιου με τίτλο «Johnny Got His Gun».