Το ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων

Στις 13 Δεκεμβρίου 1943 συντελείται το ολοκαύτωμα της κωμόπολης των Καλαβρύτων και η σφαγή όλου του ανδρικού πληθυσμού άνω των 13 από στρατιώτες της γερμανικής 117ης Μεραρχίας Καταδρομών. Το γεγονός αποτελεί την πιο βαριά περίπτωση εγκλήματος πολέμου στην Ελλάδα κατά την κατοχική περίοδο και ένα από τα πιο στυγερά εγκλήματα των Γερμανών κατακτητών στην Ελλάδα.

Η σφαγή αυτή ήρθε ως αντίποινα για την εκτέλεση Γερμανών αιχμαλώτων μετά τη μάχη της Κερπίνης (20 Οκτώβρη του 1943), χωριό στην περιοχή Καλαβρύτων, όταν οι αντάρτες συνέλαβαν 77 Γερμανούς αιχμαλώτους. Οι διαπραγματεύσεις για την απελευθέρωση των αιχμαλώτων έπεσαν στο κενό και οι αντάρτες τους μετέφεραν στον Κάνταλο και τους δίκασαν σε λαϊκό δικαστήριο που στήθηκε στο δημοτικό σχολείο του χωριού. Μετά την καταδίκη τους μετέφεραν στο Χελμό και τους έριξαν σε ένα βάραθρο.

Άμεσα κινητοποιήθηκε η 117η Μεραρχία Καταδρομών που έφτασε στην περιοχή και άρχισε να πυρπολεί χωριά και να εκτελεί αμάχους. Τέσσερις μέρες μετά την άφιξή τους στα Καλάβρυτα, οι Γερμανοί συγκέντρωσαν στον προαύλιο χώρο του Δημοτικού σχολείου τους κατοίκους της κωμόπολης και διαχώρισαν τον ανδρικό πληθυσμό από τα γυναικόπαιδα και τους υπερήλικες. Στη συνέχεια τα γυναικόπαιδα και οι ηλικιωμένοι κρατήθηκαν στο εσωτερικό του σχολείου, ενώ οι άνδρες και οι έφηβοι άνω των 13 ετών οδηγήθηκαν στην Ράχη του Καππή στις παρυφές της κωμόπολης. Ο λόφος αυτός ήταν μια τοποθεσία προσεκτικά επιλεγμένη καθώς ήταν αμφιθεατρική και επικλινής και στην οποία δύσκολα θα γλίτωνε κανείς από τα πυρά, ενώ παράλληλα είχε πλήρη θέα στα σπίτια των Καλαβρύτων που φλεγόντουσαν. Οι γυναίκες και τα παιδιά κατάφεραν να αποδράσουν από το σχολείο ενώ η κωμόπολη φλεγόταν έπειτα από την πυρπόλυση της από τα ναζιστικά στρατεύματα.

Ο αριθμός των θυμάτων διαφέρει και εκτείνεται από 500-1200 άτομα (μαζί με τις εκτελέσεις που έγιναν σε γύρω περιοχές το ίδιο διάστημα). Από τα άτομα που οδηγήθηκαν στο απόσπασμα διασώθηκαν μόνο 13 και αυτό γιατί καταπλακώθηκαν από τα πτώματα των συγχωριανών τους. Τα γυναικόπαιδα θα είχαν την ίδια τύχη, αν ένας Αυστριακός στρατιώτης δεν άφηνε την είσοδο ελεύθερη για να διαφύγουν. Την πράξη του αυτή την πλήρωσε με τη ζωή του αργότερα, αφού καταδικάστηκε σε θάνατο.

Παρά το γεγονός ότι η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας έχει αναγνωρίσει δημόσια τη ναζιστική αγριότητα κατά των Καλαβρύτων, ακόμα δεν έχει καταβληθεί καμιά αποζημίωση. Από τους άμεσα εμπλεκόμενους στη σφαγή ο στρατηγός Λε Ζουίρ πέθανε αιχμάλωτος των Σοβιετικών το 1954, ο Εμπερσμπέργκερ σκοτώθηκε στο Ανατολικό Μέτωπο και ο Ακαμπχούμπερ πέθανε στην Αυστρία το 1972. Τελικά ο μόνος που καταδικάστηκε στη δίκη της Νυρεμβέργης ήταν ο κατοχικός στρατιωτικός διοικητής της Ελλάδας Χέλμουτ Φέλμι σε 15 χρόνια για τα εγκλήματα πολέμου που είχαν διαπραχθεί συνολικά στη χώρα από το 41-44, αλλά αφέθηκε ελεύθερος μετά από 3 χρόνια.