Οι 20 καλύτερες ταινίες για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο – Α’ Μέρος: Του Οδυσσέα Σουρίλα

Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος αποτέλεσε το μεγαλύτερο ιστορικό γεγονός του προηγούμενου αιώνα. Οι ανοιχτές υποθέσεις που είχαν μείνει από τον «Μεγάλο Πόλεμο», έκλεισαν και νέοι κόσμοι ανοίχτηκαν. Στο νέο κόσμο που γεννήθηκε η Αποικιοκρατία, είναι πλέον παρελθόν, μεγάλες δυνάμεις χάνουν σιγά σιγά το κύρος τους, όπως η Μεγάλη Βρετανία, Γερμανία και αναδεικνύονται νέες υπερδυνάμεις οι ΗΠΑ και η Ε.Σ.Σ.Δ.. Ταυτόχρονα ξεσπά ανάμεσά τους ο λεγόμενος Ψυχρός Πόλεμος. Από το Β΄ Παγκόσμιο έχουν επηρεαστεί όλες οι Επιστήμες και οι Τέχνες. Στο άρθρο αυτό θα προσπαθήσω να παρουσιάσω συνοπτικά την επίδραση που άσκησε ο πόλεμος αυτός στην τέχνη του κινηματογράφου και τις είκοσι καλύτερες, κατά τη γνώμη μου, ταινίες, οι οποίες έχουν ως θεματολογία τους στιγμές της περιόδου αυτής. Ήδη από τα χρόνια του πολέμου έχουμε έντονη παραγωγή ταινιών σχετικά με διάφορα γεγονότα της παγκόσμιας αυτής σύγκρουσης.

 

 

The Great Dictator 1940

Η ταινία αυτή γυρίστηκε το πρώτο χρόνο του πολέμου. Είναι μια πολιτικά σάτιρα απέναντι στη βιαιότητα και την ματαιότητα του πολέμου. Παραγωγή, σκηνοθεσία και σενάριο είναι του Charlie Chaplin, ενώ πρωταγωνιστούσε παράλληλα. Η ταινία αυτή ήταν η πιο επιτυχημένη εμπορικά του  Chaplin. Είναι μια σάτιρα στα καθεστώτα που είχαν επιβάλει ο Hitler στην Γερμανία (ναζισμός) και ο Mussolini στην Ιταλία (φασισμός). Η πιο συγκινητική στιγμή είναι όταν ο Chaplin σαν άλλος δικτάτορας (τρομερή ομοιότητα με τον  Hitler) εκφωνεί το πιο σπουδαίο αντιπολεμικό διάγγελμα σε ταινίες τέτοιου είδους. Οι κριτικοί εξαίρουν την σημασία που έχει η εν λόγω ταινία στο είδος της κωμωδίας και στην εξέλιξή της ως σήμερα. Η ταινία ήταν προτεινόμενη για 5 Όσκαρ χωρίς να καταφέρει να κερδίσει κάποιο.

 

 

 

Casablanca 1942

Αρχικά, για την παραγωγή της ταινίας δεν είχαν δαπανηθεί πολλά χρήματα, παρά τα μεγάλα ονόματα που πρωταγωνιστούσαν, γιατί θεωρούσαν πως θα ήταν ακόμα μια ταινία από τις χιλιάδες που παράγονται στο Hollywood. Η ιστορία βέβαια είχε άλλα σχέδια, αφού η ταινία αυτή θεωρείται μια από τις κλασσικές του κινηματογράφου στις μέρες μας. Το noir στοιχεία διαπερνά την ταινία, όπως πολλές ακόμα της εποχής. Στην ταινία βλέπουμε τον Rick (Humphrey Bogart) να βρίσκεται στην Καζαμπλάνκα και να έχει στην ιδιοκτησία του ένα μαγαζί. Ο Rick ήταν ένα τυχοδιώκτης που είχε βρεθεί εκεί μετά την κατάληψη του Παρισιού από τους Γερμανούς. Στην Καζαμπλάνκα ήταν μοιραίο να συναντήσει ξανά την γυναίκα που είχε ερωτευτεί στο Παρίσι Ilsa (Ingrid Bergman), με τον άντρα της, ένα Τσεχοσλοβάκο αντιστασιακό που τον έλεγαν Victor Laszlo(Paul Heineid). Κατόπιν βλέπουμε τις προσπάθειες του Laszlo να διαφύγει τη σύλληψη από τις γερμανικές αρχές που βρίσκονταν στην περιοχή και την εξέλιξη της  σχέσης μεταξύ Rick και Ilsa. Παρά τις αρχικές προβλέψεις η ταινία είχε πολύ θετική αποδοχή από κριτικούς και κοινό και ήταν υποψήφια για 8 Όσκαρ και κέρδισε τα 3, Όσκαρ Καλύτερης ταινίας (Hal Wallis παραγωγός), Σκηνοθεσίας (Michael Curtiz) και Σεναρίου (       Julius Epstein, Philip Epstein, Howard Koch).

 

 

From Here to Eternity 1953

Είναι μια από τις πιο διάσημες ταινίες της χρυσής εποχής του κινηματογράφου. Την σκηνοθεσία της ταινίας είχε αναλάβει ο Fred Zinnemann και τους πρωταγωνιστικούς ρόλους είχαν οι   Burt Lancaster, Montgomery Clift, Frank Sinatra, Deborah Kerr και Donna Reed. Η ταινία αυτή είναι μεταφορά του βιβλίου με τίτλο  From Here to Eternity του James Jones. Η ταινία αυτή πραγματεύεται τη ζωή μέσα στα αμερικάνικα στρατόπεδα της εποχής εκείνης, γι’ αυτό και προκάλεσε και πολλές αντιδράσεις. Τα γεγονότα εκτυλίσσονται λίγο πριν και κατά την διάρκεια της αεροπορικής  επίθεσης από τους Ιάπωνες στο Περλ Χάρμπορ της Καραϊβικής, όπου βρισκόταν ο Αμερικάνικος στόλος. Η επίθεση αυτή θα αλλάξει τις ζωές όλων των πρωταγωνιστών της ταινίας. Η ταινία έτυχε μεγάλης επιτυχίας και ήταν υποψήφια για 13 Όσκαρ κερδίζοντας τα 8 αυτά της Καλύτερης Ταινίας (Buddy Adler), Σκηνοθεσίας (Fred Zinnemann), Υποστηρικτικού Ανδρικού (Frank Sinatra) και Γυναικείου ρόλου (Donna Reed), Διασκευασμένου Σεναρίου (Daniel Taradash), Φωτογραφίας σε ασπρόμαυρη ταινία (Burnett Guffey), Μοντάζ (William Lyon) και Ειδικών Εφέ και ήχου (John  Livadary).

 

The Bridge on the River Kwai 1957

Είναι ένα πολεμικό δράμα παραγωγής 1957. Σκηνοθέτης είναι ο David Lean. H  ταινία βασίστηκε στο ομότιτλο έργο του Pierre Boulle. Πρωταγωνιστές μεταξύ των άλλων είναι οι  William Holden, Jack Hawkins, Alec Guinness και  Sessue Hayakawa. Πραγματεύεται την κατασκευή μιας γέφυρας που θα ένωνε την Βιρμανία με την Ταϊλάνδη, που ήταν στρατηγικής σημασίας για τους Ιάπωνες, για να εξασφαλίσουν τον επισιτισμό τους στην περιοχή. Το έργο ανέλαβαν να φέρουν εις πέρας Βρετανοί στρατιώτες της Κοινοπολιτείες, που βρίσκονταν αιχμάλωτοι σε στρατόπεδο συγκέντρωσης των Ιαπώνων στην Ταϊλάνδη. Τα γεγονότα που διαδραματίζονται στην ταινία, αν και πραγματικά, περιέχουν μεγάλη δόση μυθοπλασίας. Υπολογίζεται πως κατά τη διάρκεια του έργου έχασαν τη ζωή τους 13.000 Βρετανοί στρατιώτες και 80.000-100.000 Ασιάτες εργάτες που έφταναν από την Μαλαισία κυρίως. Η ταινία έτυχε θερμής υποδοχής και ήταν προτεινόμενη για 8 Όσκαρ κατακτώντας τα 7, αυτά της  Καλύτερης Ταινίας (Sam Spiegel), Καλύτερου Άνδρα Ηθοποιού σε Πρωταγωνιστικό Ρόλο (Alec Guinness), Σκηνοθεσίας (David Lean), Διασκευασμένου Σεναρίου (Michael Wilson, Carl Foreman και Pierre Boulle), Φωτογραφίας (Jack Hildyard), Μοντάζ (Peter Taylor), Μουσικής Επιμέλειας (Malcolm Arnold).

 

Patton 1970

Πρόκειται για μια βιογραφική ταινία που αναφέρεται σε περιστατικά από τη δράση του στρατηγού  Patton κατά τη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου και κυρίως βλέπουμε την μάχη εναντίον του Ρόμελ, την απόβαση στη Σικελία, τη συμμετοχή του στους αγώνες των συμμάχων μετά την απόβαση στη Νορμανδία  και τις αντιμαχίες που είχε με τους ανώτερους του αλλά και κατώτερους του από την πλευρά των Συμμαχικών στρατευμάτων. Την σκηνοθεσία της ταινίας είχε αναλάβει  Franklin J. Schaffner, το σενάριο υπέγραφαν οι  Francis Ford Coppola και  Edmund North και βασιζόταν στα  έργο των Ladislas Farago Patton: Ordeal and Triumph  και του Omar Bradley 1951 A Soldier’s Story. Η ταινία αποτέλεσε μεγάλη επιτυχία για την εποχή. Ήταν προτεινόμενη για 10 Όσκαρ αλλά κέρδισε 7 χρυσά αγαλματίδια αυτά της Καλύτερης Ταινίας (Frank McCarthy), Σκηνοθεσίας(Franklin  Schaffner), Καλύτερου Άνδρα Ηθοποιού σε Πρωταγωνιστικό Ρόλο(George Scott, ο οποίος δεν παρευρέθηκε στην απονομή και δεν παρέλαβε ποτέ το Χρυσό Αγαλματίδιο), Διασκευασμένου Σεναρίου (Francis Ford Coppola, Edmund  North),Μοντάζ(Hugh Fowler),Ήχου(Douglas Williams, Don Bassman), Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης (Σκηνικών) (Urie McCleary,Gil Parrondo, Antonio Mateos, Pierre-Louis Thévenet)

 

The Night of the Generals (1967)

Πρόκειται για μια ταινία που είναι συμπαραγωγή της Γαλλίας, της Αγγλίας και των ΗΠΑ. Την σκηνοθεσία της  ταινίας ανέλαβε ο Anatole Litvak και την παραγωγή ο Sam Spiegel. Το σενάριο (Joseph Kessel, Paul Dehn) είναι διασκευή από το ομότιτλο έργο του Γερμανού συγγραφέα  Hans Hellmut Kirst. Είναι μια ταινία μυστηρίου που διαδραματίζεται κατά την διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου. Η λύση όμως της υπόθεσης έρχεται 20 χρόνια μετά το τέλος του πολέμου. Πρωταγωνιστές της ταινίας είναι οι   Peter O’Toole, Omar Sharif, Tom Courtenay, Donald Pleasence, Joanna Pettet και  Philippe Noiret. Μερικές από της σκηνές γυρίστηκαν στην Βαρσοβία που τότε βρισκόταν στη Σοβιετική Ένωση, ενώ οι τελευταίες σκηνές είναι γυρισμένες στο Μόναχο.

 

1941 (1979)

Είναι μια πολεμική- κωμική ταινία σε σκηνοθεσία του Steven Spielberg. Αυτή είναι η πρώτη φορά που ο σκηνοθέτης ασχολήθηκε με αυτό το θέμα. Ίσως είναι μια ταινία λίγο ξεχασμένη από το κοινό πλέον. Το σενάριο της ταινία υπογράφουν οι Robert Zemeckis και Bob Gale. Η υπόθεση διαδραματίζεται λίγες μέρες μετά την επίθεση των Ιαπώνων στον στόλο των ΗΠΑ στο Perl Harbor της Χαβάης. Μας δείχνει τον πανικό που είχε καταλάβει τους Αμερικάνου που φοβόντουσαν μια επικείμενη επίθεση σε κάποια μεγαλούπολη της χώρας. Η  ταινία δεν αποτέλεσε μεγάλη επιτυχία, όπως άλλες ταινίες του σκηνοθέτη, ούτε οι κριτικές ήταν οι καλύτερες. Στην ταινία πρωταγωνιστούν οι Dan Aykroyd, Ned Beatty, John Belushi, John Candy, Christopher Lee, Tim Matheson, Toshiro Mifune,και  Robert Stack. Οι  πρωταγωνιστικοί ρόλοι αρχικά είχαν προταθεί στους John Wayne και  Charlton Heston, αλλά αρνήθηκαν γιατί θεώρησαν την ταινία αντιπατριωτική εξαιτίας των μεγάλων απωλειών στο Perl Harbor. Η ταινία είχε τρεις υποψηφιότητες για Όσκαρ για τη διεύθυνση φωτογραφίας (William A. Fraker), οπτικών εφέ (William A. Fraker, A.D. Flowers, Gregory Jein) και μίξης ήχου (Robert Knudson, Robert Glass, Don MacDougall, Gene Cantamessa), χωρίς να κερδίσει κάποια.

 

Is Paris Burning; (1966)

Είναι μια ταινία συμπαραγωγής της Γαλλίας και των ΗΠΑ. Σκηνοθέτης της ταινίας είναι ο Γάλλος René Clément. Το σενάριο είναι διασκευή από το βιβλίο των Larry Collins και  Dominique Lapierre και έχει συγγραφεί από τους Gore Vidal, Francis Ford Coppola, Jean Aurenche και Pierre Bost. Η πλοκή της ιστορίας εξελίσσεται στις παρυφές της απελευθέρωσης του Παρισίου από τους Γερμανούς το 1944. Ο Χίτλερ δίνει εντολή στον Γερμανό διοικητή της πόλης να την καταστρέψει ολοσχερώς, πριν πέσει στα χέρια των Συμμάχων,  όπως έγινε με την Βαρσοβία. Στη συνέχεια βλέπουμε τους αγώνες των Γάλλων για αποτροπή του σχεδίου αυτού. Στο καστ μεταξύ άλλων ξεχωρίζουν τα ονόματα των  Jean-Paul Belmondo, Alain Delon, Bruno Cremer, Yves Montand, Orson Welles, Kirk Douglas, Anthony Perkins, Gert Fröbe, Hannes Messemer και Ernst Fritz Fürbringer. Η ταινία ήταν προτεινόμενη για δυο Όσκαρ: Καλύτερης Φωτογραφίας (Ασπρόμαυρη) και Σκηνικών αλλά δεν κατάφερε να  κερδίσει κάποιο.

 

 

The Longest Day 1962  

Πρόκειται για μια αμερικάνικη παραγωγή του 1962. Σκηνοθέτες της ταινίας είναι οι Ken Annakin (για τα αγγλικά και γαλλικά γυρίσματα), Andrew Marton (για τα αμερικάνικα γυρίσματα) και Bernhard Wicki (για τα γερμανικά γυρίσματα). Παραγωγός της ήταν ο Darryl F. Zanuck. Στο σενάριο της ταινίας βρίσκονται οι  Cornelius Ryan, Romain Gary, James Jones, David Pursall και Jack Seddon. Ανάμεσα στους πολλούς πρωταγωνιστές της ταινίας ξεχωρίζουν οι   John Wayne, Kenneth More, Richard Todd, Robert Mitchum, Richard Burton, Steve Forrest, Sean Connery, Henry Fonda, Rod Steiger, Leo Genn, Gert Fröbe, Irina Demick, Paul Anka και Arletty. Η ταινία πραγματεύεται την απόβαση στη Νορμανδία και τις αιματηρές μάχες που έδωσαν εκεί, με τα γερμανικά στρατεύματα. Μάλιστα ορισμένοι από τους πρωταγωνιστές της ταινίας είχαν συμμετάσχει και οι ίδιοι στα γεγονότα αυτά, όπως οι Fonda, Steiger και Todd Η ταινία αποτέλεσε μεγάλη επιτυχία για την εποχή και προτάθηκε για πέντε Όσκαρ και κέρδισε τα δύο Καλύτερης Φωτογραφίας και Ειδικών Εφέ, ενώ ήταν υποψήφια για καλύτερη ταινία, στην κατηγορία για καλύτερο μοντάζ και σε αυτή των σκηνικών.

 

 

English Patient (1996)

Είναι μια ταινία που βασίζεται στο ομότιτλο έργο του  Michael Ondaatje. Την σκηνοθεσία της ταινίας είχε αναλάβει ο  Anthony Minghella. To σενάριο της ταινίας υπογράφει ο ίδιος ο σκηνοθέτης, ενώ με την παραγωγή και το σκηνοθέτη συνεργάστηκε και ο συγγραφέας του έργου Michael Ondaatje, ο οποίος ήθελε να διαφυλάξει με αυτό τον τρόπο την πιστότητα της μεταφοράς του έργου του στον κινηματογράφο. Προς το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου μια νεαρή νοσοκόμα, η Hana (Juliette Binoche), έχει αναλάβει την θεραπεία ενός τραυματία, Almasy (Ralph Fiennes), ο οποίος είχε παραμορφωθεί από τα εγκαύματα. Μέσα από τα flashback που γίνονται στο παρελθόν βλέπουμε την μοιραία σχέση που σύναψε με την Katharine Clifton (Kristin Scott Thomas), η οποία είχε πολυεπίπεδη  σημασία. Στην ταινία εμφανίζονται και οι  Willem Dafoe και Colin Firth. Η ταινία ήταν μεγάλη επιτυχία και ήταν υποψήφια για δώδεκα Όσκαρ και κέρδισε τα εννέα. Αυτά της Καλύτερης ταινίας (Saul Zaentz), Καλύτερης Ηθοποιού σε Υποστηρικτικό Ρόλο (Juliette Binoche), Καλύτερου Σκηνοθέτη (Anthony Minghella), Καλύτερης Φωτογραφίας (John Seale), Καλύτερων Σκηνικών (Stuart Craig, Stephenie McMillan), Κοστουμιών (Ann Roth), Ήχου (Walter Murch, Mark Berger, David Parker, Christopher Newman), Καλύτερου Μοντάζ (Walter Murch) και Καλύτερης Μουσικής (Gabriel Yared).