Barton Fink – Του Πάνου Λιάκου

Να τρελαινόμαστε ξανά με σενάρια των αδερφών Κοέν, όπως αυτό για το Μπάρτον Φινκ. Αν και δεν κατατάσσεται εύκολα σε κάποιο είδος, ας τολμήσουμε να πούμε ότι κατά τη γνώμη μας υπερισχύει η σάτιρα και το παράλογο. Δεν είναι τυχαίο, δε, ότι το έργο αυτό λατρεύει ο εξπέρ του παραλόγου Τσάρλι Κάουφμαν. Το 1991 κέρδισε στις Κάννες το Χρυσό Φοίνικα ενώ είχε τρεις υποψηφιότητες από την Ακαδημία το 1992, για την υποστηρικτική ερμηνεία του Μάικλ Λέρνερ, για τη σκηνογραφία και τα κοστούμια.

Η ιστορία ξεκινάει στη Νέα Υόρκη του 1941 όπου ο Τζον Τορτούρο (φάτσα καφκική) υποδύεται τον ήρωα του τίτλου. Είναι ένας φιλόδοξος και ταλαντούχος συγγραφέας με κοινωνικές ανησυχίες. Οι προτάσεις από το Λος Άντζελες δεν θα αργήσουν να έρθω κι έτσι πολύ σύντομα θα δει τον εαυτό του να καταφτάνει στο Χόλιγουντ, προσπαθώντας να γράψει σενάριο για κάποια ταινία δευτέρας διαλογής. Πέρα από μια ταινία που δείχνει τη συναισθηματική διαδρομή ενός συγγραφέα προς την ωρίμανση (ή μήπως την τρέλα;), βρισκόμαστε ίσως ενώπιον μιας σάτιρας κατά-πραγματικά-πάντων, ενός έργου που εντάσσεται πραγματικά στο παράλογο και που γι’ αυτό το λόγο η γραφή των Κοέν όσο περνάμε στο δεύτερο μέρος το φιλμ γίνεται και πιο ελεύθερη, συνειρμική.

Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα φτάσουν μέχρι τα όρια της αποδόμησης για την αποδόμηση. Γνώση των κλασικών ειδών έχουν τεράστια κι αυτό φαίνεται από το πώς γράφουν χαρακτήρες όπως της Ντέιβις (δράμα) αλλά και το δίδυμο των ντετέκτιβ (φιλμ νουάρ). Κι εκεί φυσικά έρχεται ο ενδυματολόγος Ρίτσαρντ Χάρνουνγκ και ντύνει ανάλογα τους ήρωες, να μη μιλήσουμε για τη φωτογραφία του Ρότζερ Ντίκινς. Καθότι έχουμε να κάνουμε με έργο ψυχολογίας, θα πρέπει να σταθούμε και σε κάποια άλλα στοιχεία, ιδίως δε σε ό, τι αφορά στη σκηνογραφία του ξενοδοχείου όπου διαμένει ο ήρωάς μας- αυτός ο μάλλον σκοτεινός διάδρομος παραλληλίζεται με το τι συμβαίνει στο κεφάλι του Φινκ. Τα αρκετά πλονζέ, επίσης, δίνουν την αίσθηση του κινδύνου (υπαρκτού ή εσωτερικού), σαν κάτι να παρακολουθεί αυτόν τον κακόμοιρο ιδεολόγο.

Βεβαίως είναι ένα φιλμ που παίζει πολύ με τους ήχους, μας αφήνει να φανταστούμε πράγματα. Είτε στους θορύβους του ξενοδοχείου, είτε σε σκηνές όπως εκείνη της πρώτης συνάντησης με τη Ντέιβις. Όπου εκείνη στέκεται έξω από την πόρτα, ενώ από μέσα αλαλάζει ο αλκοολικός συγγραφέας. Δεν τον βλέπουμε, παρά φανταζόμαστε την τραγικωμική του κατάσταση.

Η Ακαδημία αναγνώρισε την ερμηνεία του Λέρνερ. Κι αυτός επειδή έχει και την κωμωδία μέσα του-και η κωμωδία έχει συγγένειες με το παράλογο- συμπλέει με το κλίμα του έργου. Από το showmanship της πρώτης σκηνής μέχρι φυσικά το αποκορύφωμα του τελευταίου μέρους. ντυμένος στρατηγός να κάνει κήρυγμα μπροστά στο Φινκ.