Σατυρικόν: Του Πάνου Λιάκου

Ένας από τους λόγους που γουστάρω το σινεμά είναι ότι επιστρέφω ξανά στα φιλμ με αλλαγμένη τη ματιά μου, πιο απελευθερωμένη και θέλω να ελπίζω και πιο ώριμη. Πιο συγκεκριμένα, την πρώτη φορά που επιχείρησα να δω την ελεύθερη διασκευή του Φεντερίκο Φελίνι πάνω στο Σατυρικόν (1969) του Πετρώνιου δεν κατάλαβα τίποτα, μπερδεύτηκα και δεν έβρισκα κανένα νόημα. Χθες το βράδυ, όμως, έχοντας διαβάσει και το ιδιαίτερο αυτό έργο της λατινικής γραμματείας κατάλαβα πολύ καλά ποιες αντιστοιχίες πιθανότατα βρήκε ο Φελίνι ανάμεσα σε εκείνους τους ρωμαϊκούς χρόνους και το νεόπλουτο- μετά τη δεκαετία του ’40- σύγχρονο κόσμο. Κι έτσι το Συμπόσιο του Τριμαλχίωνα δεν απέχει πολύ από τα ξέφρενα πάρτι στη La Dolce Vita ούτε βέβαια και από τα αντίστοιχα της La Grande Bellezza του Πάολο Σορεντίνο.

Το έργο του Πετρωνίου μόνο αποσπασματικά έχει διασωθεί, οπότε και να ήθελε κανείς να το αποδώσει στείρα, στίχο-στίχο, λέξη-λέξη, θα ήταν κάτι σχεδόν αδύνατο. Ο Φελίνι συνεργάζεται στο σενάριο με το Μπερναρντίνο Ζαπόνι (το 1976 θα βρεθούν έτεροι υποψήφιοι για το Όσκαρ σεναρίου εκ διασκευής για τον Καζανόβα) τον οποίο όλο και περισσότερο θαυμάζω ως σεναριογράφο. Από αυτές τις εξαίσιες διασκευές, στα πρωτότυπα σενάρια που έγραψε με το Ντάριο Αρτζέντο, γεμάτα από ιδέες που κάνουν το θεατή να νιώθει τον τρόμο στο πετσί του (Profondo Rosso, 1975). Διαβάζω στο βιβλίο για το Φελίνι από τις εκδόσεις Πλέθρον (σελ. 103) ότι κατά τη συγγραφή του σεναρίου, οι δύο συνεργάτες συμβουλεύτηκαν γνωστούς λατινιστές όπως τον Έτορε Παρατόρε και το Λούκα Κανάλι. Κι αυτό είναι κάτι που φαίνεται από τη σκηνογραφία ίσαμε την παρουσίαση των ηθοποιών και μίμων της ρωμαϊκής εποχής.

Στο Σατυρικόν, ο Φελίνι έχει συλλάβει και πώς θα χτιστεί η σκηνογραφία αυτού του κόσμου του πολύπλοκου, του λάγνου και η κατεύθυνση που φαίνεται να δίνει στο μέγα Ντανίλο Ντονάτι είναι να δοθεί σε εμάς η αίσθηση του ψεύτικου, ακόμα και του άχρονου, του κόσμου που μπορεί μέσα σε μια στιγμή, με μια επίθεση στο set να διαλυθεί σμπαράλια. Οι σεναριογράφοι έχουν εντοπίσει τα κεντρικά ζητήματα που θέτει ο Πετρώνιος, είναι πλήρως δημιουργικοί και ακόμα και αν δεν φαίνεται με την πρώτη ματιά, ο τρόπος που τοποθετεί ο Φελίνι τα πλήθη και κινεί την κάμερα είναι σοφά υπολογισμένος. Στα Όσκαρ του 1971, μάλιστα, ο μαέστρος βρέθηκε υποψήφιος για αυτή τη μεγάλη σκηνοθεσία του.

YOU MIGHT ALSO LIKE