Νέος πτωχευτικός κώδικας = Νεοφιλελεύθερος Κανιβαλισμός – Του Αποστόλη Σερέτη

Με μεγάλη αγωνία παρατηρεί κανείς τις διαβουλεύσεις και τις συζητήσεις που πραγματοποιούνται στη Βουλή με βάση το Νέο Πτωχευτικό Κώδικα ή αλλιώς όπως ονομάζεται ο νέος Κώδικας Διευθέτησης Οφειλών και Παροχής Δεύτερης Ευκαιρίας. Το ερώτημα που προκύπτει από αυτά που συνοπτικά θα παρατεθούν παρακάτω, είναι σε ποιο ακριβώς σημείο εντοπίζει κανείς την ευκαιρία, που ίσως θα έπρεπε να τον περιγράψουμε με δύο μόνο λέξεις. Νεοφιλελεύθερος κανιβαλισμός!

Ο νόμος αυτός επί της ουσίας προστατεύει τα κεφάλαια των τραπεζών τις οποίες ο ελληνικός λαός έχει ήδη ανακεφαλαιοποιήσει με τρομακτικές θυσίες όλα αυτά τα χρόνια, ενώ έρχεται να εξαναγκάσει τις λαϊκές οικογένειες που διαθέτουν υπερχρεωμένα ακίνητα να καταβάλλουν το μέγιστο απόθεμα που διαθέτουν από τις ισχνές αποταμιεύσεις τους και εισοδήματα τους ώστε να εισπράξουν οι τράπεζες. Αυτό που στη κυβέρνηση δεν λένε, είναι το γεγονός ότι επί της ουσίας για 3 χρόνια, θα εργάζεται κάποιος για την τράπεζα, προσπαθώντας να διατηρήσει ένα μικρό ποσό για την ατομική ή οικογενειακή του διαβίωση την ίδια στιγμή που η τράπεζα θα εισπράττει αυτόματα το ανάλογο υπόλοιπο του μισθού του. Και σαν να μην έφτανε αυτό, με το νόμο αυτόν δίνεται η δυνατότητα στη τράπεζα στο τέλος αυτής της τριετίας, να χαρακτηρίσει τον εργαζόμενο ως «κακοπροαίρετο» και «μη συνεργάσιμο», ειδικά όταν προερχόμαστε από μία περίοδο 8ετούς ύφεσης, με μηδενικούς ρυθμούς ανάπτυξης μέχρι το Γενάρη του 2020 και από το Φλεβάρη του 2020, σε ύφεση η οποία οξύνεται ραγδαία με την πανδημία η οποία επιτάχυνε την επικείμενη οικονομική κρίση που ερχόταν. Πάνω από 130.000 άνθρωποι έμειναν άνεργοι, ενώ 1 στις 3 επιχειρήσεις, κυρίως αυτοαπασχολούμενοι και μικροί ελεύθεροι επαγγελματίες με μικρό αριθμό εργαζομένων, απειλούνται με λουκέτο και εκτόπιση από την αγορά.

Αναφορικά με την πρόβλεψη του νόμου για 12ετή παραμονή (και όχι καθολικά όλων αλλά ορισμένων οφειλετών στα σπίτια τους ως ενοικιαστές) μετατρέπει τους εργαζόμενους και τα ευρύτερα λαικά στρώματα σε νοικάρηδες στα ίδια τα σπίτια τους, ενώ ακόμα μεγαλύτερη πρόκληση αποτελεί το γεγονός πως αν ο οφειλέτης θελήσει να επαναγοράσει το σπίτι του, αυτό δεν θα είναι βάσει της αντικειμενικής αξίας αλλά αντιθέτως βάσει της εμπορικής αξίας που θα έχει τη δεδομένη περίοδο όπου θα επιχειρήσει την επαναγορά του! Αναλυτικά διαβάζουμε ότι:

• Το νομοσχέδιο «υπόσχεται» εύκολη, γρήγορη κήρυξη πτώχευσης από τους πιστωτές  για όλους και στο βάθος ταχύτατους πλειστηριασμούς πρώτων κατοικιών και επιχειρήσεων. Με το Άρθρο 79 παρ. 1 οποιοσδήποτε πιστωτής, όσο μικρή απαίτηση και αν έχει, μπορεί να ξεκινήσει διαδικασία κήρυξης πτώχευσης απέναντι σε οποιοδήποτε πρόσωπο (έμπορο, αγρότη, νοικοκυριό, μισθωτό, συνταξιούχο, επιχειρηματία). Εκ του παραλλήλου, με το Άρθρο 77, ο υπό ψήφιση Νόμος ευκολύνει την αναγνώριση της παύσης πληρωμών που είναι η βασιλική οδός για την κήρυξη πτώχευσης και τη ρευστοποίηση. Αν το τελευταίο εξάμηνο κάποιο νοικοκυριό δεν έχει πληρώσει  το 60% του συνόλου των ληξιπρόθεσμων οφειλών (για εμπόρους, μικρούς επιχειρηματίες και  αγρότες είναι το 40%) σε καθεμία τράπεζα, στο Δημόσιο και σε καθένα  ιδιώτη, βρίσκεται σε παύση πληρωμών και το δικαστήριο θα τον κηρύξει πτωχευμένο. Στο παρελθόν τέτοιου είδους πτώχευση αφορούσε μόνο αυτούς που ασκούσαν οικονομική δραστηριότητα και το αν βρίσκονταν σε παύση πληρωμών ήταν στην κρίση του δικαστηρίου. Έπρεπε να είναι παύση προς όλους και εις όλον και βασικό στοιχείο στην κρίση ήταν η πραγματική δυνατότητα αποπληρωμής. 

• Στον σκοπό του πλαισίου δεν υπάρχει η διατήρηση της επιχείρησης και η εξυγίανση της. Καμία αρχή διατήρησης κατοικίας και μελλοντικών εισοδημάτων δεν υπάρχει πλέον και στα υπερχρεωμένα φυσικά πρόσωπα, τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αγρότες, ενώ η διατήρηση της κατοικίας τους ήταν ο ακρογωνιαίος λίθος του Νόμου Κατσέλη-Σταθακη και του Νόμου Φλαμπουράρη. Με το Άρθρο 75 σκοπός της διαδικασίας πτώχευσης «είναι μόνο η συνολική ικανοποίηση των πιστωτών με τη ρευστοποίηση του συνόλου της περιουσίας του» (των κατ ιδίαν περιουσιακών στοιχείων)» το συντομότερο δυνατόν». 

• Υπάρχει παρανόηση ότι η κυβέρνηση προστατεύει τους ευάλωτους. Στο Άρθρο 219 γίνεται μια νύξη στη δυνατότητα που θα έχουν οι τράπεζες και οι πιστωτές μέσω ενός ιδιωτικού Fund (του Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης), το οποίο θα πάρει παχυλή – άγνωστη ακόμα- κρατική εγγύηση, να κάνουν δεκτή την αίτηση ενός ευάλωτου που θέλει να μείνει στο σπίτι που έμενε το οποίο πλέον δεν θα του ανήκει. Δεν φθάνει πού οι ευάλωτοι οφειλέτες στις τράπεζες, στα Ταμεία και το Δημόσιο θα παραδίδουν την κυριότητα του σπιτιού τους σε έναν ιδιωτικό φορέα ο οποίος, θα δίνει το αντίτιμο της πώλησης του ακινήτου στις τράπεζες, θα έχει λάβει κρατική εγγύηση και θα παίρνει δόσεις που θα επιδοτούνται με κρατικό στεγαστικό επίδομα, ο ιδιωτικός φορέας θα έχει και την ευχέρεια να επιλέγει πόσους θα «ευνοήσει». Αυτοί και μόνον που το fund θα επιλέξει θα έχουν την ευχέρεια να παραμείνουν στο σπίτι τους με μερικά επιδοτούμενη δόση ενοικίου και με δυνατότητα να το επαναγοράσουν μετά από μια 12ετια στη συνολική εμπορική του αξία!

• Με τον Νόμο Φλαμπουράρη (Ν4605/19) έγινε το πρώτο βήμα για την προστασία της πρώτης κατοικίας πτωχευμένων μικρών και μεσαίων επιχειρηματιών με εξωδικαστική, μεγάλη επιμήκυνση-ρύθμιση και με επιδότηση δόσεων της επιμηκυμένης ρύθμισης ανάλογα με το ατομικό εισόδημα. Η πρώτη κατοικία αγροτών προστατευόταν με τον Νόμο Κατσέλη Σταθάκη. Με το Άρθρο 217 παρ.β του υπό ψήφιση Νόμου δεν προστατεύεται η κατοικία των παραπάνω. Δεν προστατεύεται καμία πρώτη κατοικία ή καμιά κατοικία εν γένει. Πλεον, με το Άρθρο 101, δεν υπάρχει αναστολή καταδιωκτικών μέτρων απέναντι στους ενέγγυους πιστωτές για 9 μήνες μετά την κήρυξη της πτώχευσης. 

• Οι οποίες εκκρεμείς αιτήσεις του Νόμου Κατσέλη Σταθάκη και Φλαμπουράρη μπορούν να οδηγηθούν σε πλειστηριασμό υπέρ των πιστωτών που έχουν προνόμιο (προσημείωση ή υποθήκη). Με το Άρθρο 86 παρ. 4 ο δικαστής αποφασίζει προληπτικά μέτρα προστασίας των πιστωτών πριν την κήρυξη σε πτώχευση και αυτά αίρουν αυτόματα την προστασία (αναστολή πλειστηριασμών κατασχέσεων) που παρέχεται ιδίως από τον Νόμο Κατσέλη Σταθάκη και Φλαμπουράρη. Αυτό σημαίνει ότι όσοι βρίσκονται σε παύση πληρωμών, δεν έχουν πληρώσει το τελευταίο εξάμηνο 40% ή το 60% όλων των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων τους, εύκολα μπορούν να υποστούν άρση της προστασίας της πρώτης κατοικίας τους εφόσον πρόκειται να κηρυχθουν σε πτώχευση μετά από αίτηση των πιστωτών τους. Κανένας όρος του υπό ψήφιση Νομοσχεδίου δεν το απαγορεύει αυτό. Αντιθέτως η πρώτη κατοικία τους κάλλιστα εντάσσεται στην υπό σύντομη κατάσχεση πτωχευτική περιουσία του Άρθρου 95 παρ. 5. Σε μια άλλη έκδοση του Νομοσχεδίου που εμφανίστηκε στη διαβούλευση ο Νόμος  έγραφε ρητά ότι στην πτωχευτική περιουσία οι περιουσίες που προστατεύονται με τους Νόμους Σταθακη και Φλαμπουράρη. 

• Εν γένει η δεύτερη ευκαιρία που προσχηματικά παρέχει η ΝΔ (Άρθρο 104 παρ.β), υπήρχε πιο ενισχυμένη στον Πτωχευτικό Κώδικα όπως αναμορφώθηκε από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ το 2016 ο οποίος δεν αφορούσε μισθωτούς, μικροεμπόρους και ελεύθερους επαγγελματίες, οι οποίοι είχαν πλήρη προστασία από τον Νόμο Κατσέλη Σταθάκη και ιδιαίτερη εξωδικαστική προστασία με τον Νόμο Φλαμπουράρη. Η δεύτερη ευκαιρία, η απαλλαγή από όλα τα χρέη μετά από μια τριετία της κήρυξης της πτώχευσης που υπήρχε στον αναμορφωμένο Κώδικα του 2016, στον υπό ψήφιση Κώδικα γίνεται ψευδεπίγραφη αφού στην πραγματικότητα προσβάλλεται εύκολα από τον οποιοδήποτε πιστωτή, όσο μικρή απαίτηση και αν έχει. Ο υπό ψήφιση Νόμος δίνει τη δυνατότητα να προσφεύγουν μαζικά οι πιστωτές κατά της απαλλαγής του πτωχευμένου. Πρόκειται για διάτρητη «δεύτερη ευκαιρία» που δεν θα έρθει ποτέ και εντάσσεται στη φαιά επικοινωνιακή διαστρέβλωση της κυβέρνησης. Το απαράδεκτα κυνικό του πράγματος είναι ότι ο χρόνος για την απαλλαγή μειώνεται στο ⅓ αν ο οφειλέτης παραδώσει την κύρια κατοικία του. 

• Είναι αποκαρδιωτικό για την κυβέρνηση που καμώνεται ψευδεπίγραφα ότι παρέχει δεύτερη ευκαιρία, ότι για πρώτη φορά στα χρονικά τα μελλοντικά εισοδήματα του πτωχευμένου που υπερβαίνουν τις Εύλογες Δαπάνες Διαβίωσης (Άρθρο 92) υπόκεινται σε κατάσχεση (εκτός αν παραδώσει την πρώτη κατοικία του). Ο Πτωχευτικός Κώδικας του 2007 όπως αναμορφώθηκε ριζικά το 2016 δεν είχε καμία αναφορά στα μελλοντικά ατομικά εισοδήματα όσων εφόσον πτωχευμένων έχουν απογυμνωθεί από τα περιουσιακά τους στοιχεία και ζητούν απαλλαγή από τα χρέη τους. 

• Ο δρόμος για τη μαζική εκποίηση και ρευστοποίηση μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και συλλήβδην απολύσεων είναι πλέον ανοικτός. Είναι συγκλονιστικό ότι πλέον κάθε αμεροληψία πνίγηκε στις διατάξεις του υπό ψήφιση Νόμου. Ο σύνδικος, που είναι ο διεκπεραιωτής και άρχων της διαδικασίας της πτώχευσης, ορίζεται πλέον από τους ίδιους τους πιστωτές και όχι από τον δικαστή (Άρθρο 137). Αυτό το καθεστώς πλαισιώνεται από την αυστηροποίηση των όρων κάθε δυνατότητας εξυγίανσης προς την κατεύθυνση του πλήρους ελέγχου από τους πιστωτές της πρότασης εξυγίανσης όπως και η επιβολή και επικύρωση σχεδίου εξυγίανσης από τους πιστωτές ερήμην του υπερχρεωμένου (Άρθρο 31 & 34). Επίσης για οφειλές μικρότερες των 15 εκατομμυρίων το Δημόσιο και τα Ταμεία χωρίς καν να τοποθετηθούν, χωρίς να υπογράψουν, θεωρείται ότι συναινούν αυτόματα στο πρόγραμμα αναδιάρθρωσης που προτείνουν οι πιστωτές. Τα παραπάνω αν συνδυαστούν με το Άρθρο 35 το οποίο αφαιρεί την απόφαση από τη Διοίκηση επιχειρήσεων και τη Γενική τους Συνέλευση, σε περίπτωση που ένας εμπειρογνώμονας που διορίζεται στις περισσότερες περιπτώσει από τους πιστωτές καταθέσει πρόταση πώλησης του συνόλου της εταιρείας ή κλάδου αυτής, οδηγούν σε πολύ ολισθηρούς δρόμους μαζικής πώλησης τμημάτων επιχειρήσεων και μερικής ρευστοποίησης στοιχείων ασύμφορων κλάδων και μαζικών απολύσεων εργαζομένων. Οι συμβάσεις εργασίας λύνονται πλέον αυτόματα (Άρθρο 103) και αζήμια με την κήρυξη της πτώχευσης. 

• Εγγυητές: Με συνδυασμό Άρθρων (102 & 196), με διατάξεις που δεν υπήρχαν στον προηγούμενο Πτωχευτικό, ο νέος Πτωχευτικός γίνεται μέγγενη και για τους εγγυητές. Ακόμα και αν ο πρωτοοφειλέτης απαλλαγεί από το σύνολο των χρεών του, ο συνοφειλέτης εξακολουθεί να οφείλει το ποσό που εγγυήθηκε. Οι εγγυητές, σχεδόν ισάριθμοι με τους πρωτοφειλέτες θα τραβήξουν εφ όρου ζωής τον δικό τους Γολγοθά. Στα άρθρα αναφέρεται ότι «συνεχίζουν να ευθύνονται έναντι του πιστωτή, ανεξαρτήτως τυχόν απαλλαγής του πρωτοφειλέτη» και ότι «ρητώς διευκρινίζεται ότι η απαλλαγή του οφειλέτη εκ της πρωτοφειλής ή εγγυήσεως δεν επηρεάζει τις απαιτήσεις έναντι των λοιπών συνοφειλετών ή εγγυητών».(https://www.sofokleousin.gr/neos-ptoxeytikos-o-nomos-tou-nerona)

Ο οφειλέτης βρίσκεται σε παύση πληρωμών όταν δεν καταβάλλει ληξιπρόθεσμες οφειλές του προς το Δημόσιο, τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης ή τις τράπεζες σε ύψος τουλάχιστον 40% των συνολικών ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεών του για περίοδο τουλάχιστον έξι μηνών, αλλά και όταν η αδυναμία είναι επαπειλούμενη, δηλαδή ακόμη και αν δεν έχει επέλθει. Η αίτηση πρέπει να συνοδεύεται από την υποβολή όλων των οικονομικών και περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη και της συναίνεσης για άρση του απορρήτου των τραπεζικών καταθέσεων και του φορολογικού απορρήτου….Όπως προβλέπει το νομοσχέδιο, στην πτωχευτική περιουσία θα ανήκει πλέον και η πρώτη κατοικία του οφειλέτη. Ειδικότερα, για οφειλέτες των οποίων η πτώχευση προκάλεσε την απώλεια της κύριας κατοικίας τους ή πάγιου περιουσιακού τους στοιχείου, η αξία του οποίου ισούνται τουλάχιστον με το 20% του συνολικού χρέους τους (και δεν αποκτήθηκε τους δώδεκα μήνες που προηγήθηκαν της αίτησης πτώχευσης) τότε η απαλλαγή έρχεται στην πρώτη επέτειο της κήρυξης πτώχευσης, δηλαδή σε ένα χρόνο. Για όσο διάστημα διαρκεί η πτώχευση, συντάσσεται σχέδιο περιοδικών πληρωμών και ο οφειλέτης θα πρέπει να καταβάλλει το υπερβάλλον ποσό που διαθέτει π.χ. από την εργασία του, από αυτό που ορίζουν οι εύλογες δαπάνες διαβίωσης. (https://www.kathimerini.gr/economy/561128467/se-ischy-o-neos-ptocheytikos-apo-to-2021/)

Με το νομοσχέδιο αυτό, φανερώνεται με τον πιο αποκαλυπτικό τρόπο η πολιτική όλων των κυβερνήσεων της τελευταίας δεκαετίας, η οποία οξύνεται ραγδαία με το νέα αυτό νόμο. Ποιος αμφισβητεί ότι αυτό το νομοσχέδιο δεν σχετίζεται με το κλάδο της τουριστικής ανάπτυξης και τις επενδύσεις στο τουρισμό. Με τη κατάληψη όλων των ακινήτων στις τράπεζες οι οποίες θα διαθέτουν τη δυνατότητα ρευστοποίησης του άρα και αυξημένο τραπεζικό κεφάλαιο, οπλισμένες με αυτό το νομοσχέδιο, θα μπορούν να εκπλειστηριάζουν τα ακίνητα αυτά που βρίσκονται σε στρατηγικά σημεία, θα πραγματοποιηθεί συγκεντρώσει κεφαλαίου και θα προχωρήσουν οι σχετικές επενδύσεις. Έτσι αποτέλεσμα αυτού του σχεδιασμού θα είναι άνθρωποι να χάνουν τα σπίτια τους (και φυσικά όχι οι μεγαλοφειλέτες όταν βλέπουμε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ χρέη που χαρίζονται σε καπιταλιστές όπως ο Πηλαδάκης αλλά και πολλοί άλλοι βιομήχανοι, καναλάρχες, εφοπλιστές, μεγαλοεκδότες) και θα βρεθούν να χάνουν τα χωράφια του παππού και της γιαγιάς τους στο χωριό, κάποιο εξοχικό που κληρονόμησαν από τον πατέρα τους ή τον παππού τους, ή ένα σπίτι που διαθέτουν σε κάποιο σημείο του αστικού ιστού που είναι ενταγμένο στο σχέδιο για επενδύσεις από κάποιον μεγάλο τουριστικό όμιλο ή σε κάποιο σημείο που κάποια κατασκευαστική ή βιομήχανος ή άλλοι έχει επιλεγεί να αναπλάσουν μέσω ανάθεσης από κάποια δημοτική αρχή.

Είδαμε ότι ο σχεδιασμός που υπάρχει πάνω στο ζήτημα έχει ξεκινήσει χρόνια και οξύνεται εις βάρος των λαικών συμφερόντων ραγδαία. Είδαμε ακόμα και αυτούς της αξιωματικής αντιπολίτευσης, να φωνάζουν όταν οι ίδιοι έκαναν ιδιώνυμο αδίκημα τη συμμετοχή στις κινητοποιήσεις που επιχειρούσαν να μπλοκάρουν πλειστηριασμούς. Ο λαός πρέπει να βγάλει κρίσιμα συμπεράσματα και να αποβάλλει τη λογική της ανάθεσης και να πάρει θέση βγαίνοντας στους δρόμους του αγώνα. Είναι μονόδρομος. Πρέπει να γίνει αντιληπτό τι είδους κράτος έχουμε, τι είδους δημοκρατία έχουμε, τι θεσμούς δικαιοσύνης έχουμε, τι πολιτική εφαρμόζεται και ποιους εξυπηρετεί. Λέγεται αστικό κράτος. Αστική δημοκρατία. Αστική δικαιοσύνη. Αστική πολιτική.  Είναι δηλαδή ο ιστός της εξουσίας που πλέκει και ελέγχει η ανώτερη κοινωνικά οικονομικά τάξη που ελέγχει το εκάστοτε κυβερνητικό πολιτικό προσωπικό και κατέχει στην ιδιοκτησία της τα μέσα αυτά που παράγουν τον πλούτο μέσα από τη δουλειά αυτών που τα δουλεύουν μα όχι μόνο δεν τα κατέχουν αλλά τώρα πάνε να τους πάρουν και το μόνο πράγμα που έχουν που είναι ένα σπίτι, ένα εξοχικό, ένα χωράφι. Για όσους δεν έχουν ιδέα για τι μιλάμε, ας δούνε εικόνες από τις ΗΠΑ ή την Ισπανία. Εφιάλτης σκέτος. Αυτό δεν πρέπει να περάσει. Η απάντηση που πρέπει να δοθεί, πρέπει να είναι μαζική, καθώς δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι απειλούνται με άμεση διάλυση της ζωής τους. Αυτός ο νόμος αποτελεί ταφόπλακα σε ένα ήδη ματωμένο λαό. Και αυτό που πρέπει να γίνει, είναι το λαικό κίνημα να δώσει ξανά νόημα στο σύνθημα που καπηλεύτηκε ο ΣΥΡΙΖΑ και που καμία σχέση δεν έχει ούτε με την Αριστερά, ούτε με το ριζοσπαστισμό. »Κανένα σπίτι σε χέρια τραπεζίτη»